Polska fabryka bramkarzy. Czekamy na nowego Sławomira Szmala

Mariusz Jurasik o kadrze juniorów: mamy talenty, ale...

Damian Pechman, sport.tvp.pl: – Czy jest polska szkoła bramkarska?
Paweł Rydz, asystent Sławomira Szmala: – Tak. Jest pan świadkiem. Mam ją za moimi plecami. Będziemy dążyli do tego, żeby była jedną z najlepszych nie tylko w Europie, ale i na świecie. Grono pedagogiczne składa się z byłych bramkarzy oraz trenerów przygotowania fizycznego.

– Co łączy naszych bramkarzy?
– Mamy technikę, którą chcemy upowszechniać, był z niej znany Sławomir Szmal. W ten sposób broniłem ja i Rafał Bernacki.

– Trener bramkarzy w klubie: fanaberia czy konieczność?
– To nie jest fanaberia. Wszystkie kluby z zachodniej Europy i grające w Lidze Mistrzów mają takich trenerów. W Superlidze bywa z tym różnie. Trochę to szwankuje, chociaż jest lepiej niż kiedyś.

– Ile polskich klubów ma takiego trenera?
– Oj, można to policzyć na palcach jednej ręki. Kielce, Płock, Puławy, Wybrzeże, Zabrze... W ostatnim czasie trochę się zmieniło. Trzy lata temu powstała "fabryka bramkarek", rok temu także "fabryka bramkarzy". Zostały wymyślone przez ZPRP i dyrektora Jerzego Eliasza. Do tej pory ze szkoleniem nie było najlepiej. Widać to na przykładzie reprezentacji Polski. Przez lata mieliśmy Sławka i to na nim opierała się bramka naszej kadry. Gdy go zabrakło, zaczęło się gorączkowe poszukiwanie następcy.

– Jak powinien wyglądać codzienny trening?
– Każdy bramkarz ma mikrocykle, których nie ma reszta zespołu. Bramkarz nie biega. Stoi w bramce, przeważają ruchy dynamiczne i czołowe. Jeśli ma w klubie trenera bramkarzy, to może liczyć na przygotowanie dobrej formy od meczu do meczu.

– Ile zajęło przygotowanie programu szkolenia bramkarzy?
– Nam, byłym bramkarzom, nie zajęło to wiele czasu. Mieliśmy gotowy program na starcie "fabryki bramkarzy". Korzystaliśmy z doświadczenia Sławka, który jeszcze jako zawodnik brał udział w campach m.in. w Szwecji.

– Kogo zapraszacie na konsultacje? Decyduje wiek i talent?
– Talent jest potrzebny. Jeśli masz talent do pracy, masz też talent do bramki. Bramkarz musi być wysoki, szczupły i bardzo sprawny. Musi być najsprawniejszy na boisku. Podobnie jest w hokeju na lodzie – trenerzy stawiają przed bramką chłopaka najlepiej jeżdżącego na łyżwach. Zapomnijmy o stereotypach, że jak nie biegasz i jesteś gruby, to stań na bramce.

– Cechy charakteru też mają znaczenie?
– Gdy piłka leci z prędkością 120 km/h, to zawodnik się zasłoni, a bramkarz nie dość, że zostanie nią uderzony, to jeszcze się ucieszy.

– Bramkarz nie tylko broni, ale jest często pierwszym rozgrywającym.
– Tak, dotyczy to między innymi szybkiego ataku i ataku w drugie tempo. To nowe elementy, o których nie zapominamy podczas konsultacji. Przeznaczamy jeden z treningów właśnie na szybkie wyprowadzenie piłki gry.

– Jak długo trzeba będzie czekać na efekty pracy?
– W żeńskim szczypiorniaku musieliśmy czekać trzy lata. Teraz nasze bramkarki są najważniejszymi postaciami w zespołach, zarówno w reprezentacyjnych, jak i klubowych. Mamy też obiecujących bramkarzy. Jest Miłosz Wałach, który jako 16-latek zadebiutował w Lidze Mistrzów i obronił rzut karny; jest Marek Bartosik, rocznik 1998, który pokazał się z dobrej strony w młodzieżowych ME. Cieszy nas, że są zawodnicy, którzy chcą pracować.

– Czy takie treningi mają sens w przypadku doświadczonych bramkarzy? Czy są nawyki, które u starszych trudno wyeliminować?
– Bramkarz musi ćwiczyć do końca, dopóki chce grać. Wystarczy zapytać Sławka... Dbał o formę do ostatniego meczu – siłownia, treningi bramkarskie, dbanie o refleks, szybkość. Obecnie piłka ręczna jest tak szybka, że bez treningu, nie ma mowy o dobrych wynikach.

– Na zgrupowaniach bramkarzy pojawia się też psycholog?
– Oczywiście, mamy z nim kontakt. Chociaż muszę przyznać, że to oni się do nas zgłaszają. Chcą poznać specyfikę pracy bramkarza i dowiedzieć się, jak to możliwe, że decydują o wynikach w grach zespołowych, choć są indywidualistami. Jeśli bramkarz popełni błąd, to piłka wpadnie do siatki. W dodatku musi się szybko pozbierać i o tym zapomnieć. Jeśli bramkarz rozklei się psychicznie, to osłabia drużynę i nie ma szans na dobry wynik.

– Jak to się dzieje, że jednego dnia potrafi bronić ze skutecznością 35-40 procent, a kolejnego nic mu nie wychodzi?
– O tym decyduje nie tylko psychika, ale także przygotowanie fizyczne. Mecze dzień po dniu są szczególnie trudne dla bramkarza. To specyficzna pozycja. Bramkarz musi być dobrze przygotowany, żeby zagrać w takim turnieju jak mistrzostwa świata. Stąd w kadrze 2-3 bramkarzy, aby można było dokonać zmiany w trzecim lub czwartym spotkaniu, gdy pojawi się kryzys.

* * *

Paweł Rydz – były bramkarz m.in. Warszawianki. Obecnie asystent w reprezentacji Polski juniorek (2000) oraz asystent Sławomira Szmala podczas konsultacji bramkarzy.

Bramkarze powołani na konsultację w Płocku (30.09-03.10):
1. Cezary Kaczmarczyk – ASPR Zawadzkie/SMS Kielce
2. Jakub Matlęga – ŚKPR Świdnica/SMS Gdańsk
3. Gracjan Nowak – MUKS Zagłębie ZSO 14 Sosnowiec/SMS Kielce
4. Filip Paszylk – SPR Wybrzeże Gdańsk/SMS Kielce
5. Kacper Zacharski – AZS AWF Warszawa/SMS Kielce
6. Marek Bartosik – Handball Sportowa S.A.
7. Wojciech Borucki – KS PR Azoty-Puławy S.A.
8. Dawid Dekarz – MSPR Siódemka Legnica
9. Mateusz Foterek – KPR Ostrovia Ostrów Wielkopolski
10. Marcel Jastrzębski– KS SPR Chrobry S.A.
11. Miłosz Wałach – KS Vive Kielce
12. Dawid Wodziński – SPR Wybrzeże Gdańsk

Kadra szkoleniowa:
Sławomir Szmal (trener)
Paweł Rydz (trener)
Piotr Dropek (trener)
Konrad Szczukocki (trener przygotowania motorycznego)
Marcin Urbański (fizjoterapeuta)

Czytaj więcej:
– Koniec finałów VIVE – Wisła? Bartosz Jurecki wie, jak to zmienić!
– Anna Wysokińska, była reprezentantka Polski: straciłam serce do piłki ręcznej
– Patryk Kuchczyński, medalista MŚ: zacząłem normalne życie