Piłka nożna. Najważniejsze mecze w historii futbolu (5). Poprzeczka z taśmy i wrzuty z autu jedną ręką

Mecz Szkocja – Anglia, 30 listopada 1872 roku w Glasgow, stadion The West of Scotland Cricket Club.

Pierwszy krajowy związek piłki nożnej, angielski (FA – The Football Association) powstał w 1863 roku, ale 1872 był równie przełomowy. W marcu po raz pierwszy wręczono Puchar Anglii, a w listopadzie Szkocja zagrała z Anglią.

Areną był stadion do krykieta, bo jeszcze nie budowano boisk specjalnie do piłki nożnej. Grano na obiekcie The West of Scotland Cricket Club, w Hamilton Crescent w Glasgow. Kobiety mogły wchodzić za darmo i nikt dokładnie nie policzył widzów – wiadomo, że około 2500 mężczyzn kupiło bilety, po jednym szylingu. Wstęp był dość tani, ale zysk pozwolił potem drużynie Szkocji w pełni pokryć koszty wyjazdu do Londynu na mecz rewanżowy w marcu 1873 roku (Anglia wtedy wygrała 4:2).

Pele i Garrincha vs. ZSRR. Trzy minuty w Goeteborgu

Czytaj też

Pele i Garrincha vs. ZSRR. Trzy minuty w Goeteborgu

W pierwszym, historycznym meczu było 0:0. Ten debiut międzynarodowej piłki przypadł na dzień Świętego Andrzeja, patrona Szkocji. Pierwsi piłkę kopnęli jednak Anglicy, w końcu to oni wymyślili futbol. Zagrali w ustawieniu 1–1–8 (czyli aż ośmiu napastników), Szkoci przyjęli wariant defensywny, czyli 2–2–6 (aż dwóch obrońców!).

Już wcześniej te drużyny, począwszy od 1870 roku, grały pięć meczów, ale uważa się je za nieoficjalne, bo zespół Szkocji był montowany z zawodników mieszkających w Londynie i okolicach, o często luźnych związkach z Glasgow i Edynburgiem. Tym razem sprawa nie budziła najmniejszych wątpliwości – Szkoci wystawili narodową jedenastkę opartą o klub Queen’s Park Glasgow.

Bramki bez siatek

Rywalizacja toczyła się zgodnie z przepisami Football Association, ale były one inne niż obecnie. Prawdopodobnie dzisiejsi kibice mieliby kłopot z rozpoznaniem, że to piłka nożna. Owszem, drużyny miały po jedenastu zawodników, a mecz trwał 90 minut. Ale np. po przerwie bramkarze przeszli do ataku, a zastąpili ich zawodnicy z pola. Wymiary bramki były takie jak dziś: szerokość 8 jardów (7,32 m), wysokość 8 stóp (2,44 m), tyle, że nie miały one poprzeczek, tylko rozciągnięte między słupkami taśmy. Szkoci w pierwszej połowie omal nie trafili, ale piłka zahaczyła właśnie o taśmę. Niektórzy twierdzili, że może przeleciała poniżej, ale… w bramkach jeszcze nie stosowano siatek i gola nie uznano.

Boisko nie miało linii bocznych i środkowej. Nie było też wyznaczonego pola karnego i bramkowego. Tylko w rogach stały chorągiewki oznaczające końce placu gry.

Pele i Garrincha vs. ZSRR. Trzy minuty w Goeteborgu

Czytaj też

Pele i Garrincha vs. ZSRR. Trzy minuty w Goeteborgu

Bez rąk, za to dryblingi

Rzut z autu wykonywano jeszcze jedną ręką prostopadle do boku boiska, a nie w dowolnym kierunku. Futbol można było jednak bardzo wyraźnie odróżnić od konkurencyjnego rugby. Podcinanie, trzymanie albo szarżowanie na przeciwnika od tyłu było zabronione. A przede wszystkim, poza wspomnianym wrzutem z autu, nie można już było dotykać piłki rękoma – mogli to czynić wyłącznie bramkarze. Tyle, że mieli prawo to robić na… całym boisku, a nie jak obecnie tylko na polu karnym.

Najważniejsze mecze w historii futbolu (2): złudzenia na Molineux

Czytaj też

Najważniejsze mecze w historii futbolu (2): złudzenia na Molineux

Istniał już przepis o spalonym – przed graczem atakującym musiało być minimum trzech rywali. Nie było natomiast rzutów karnych, całkiem inaczej rozgrywano rzuty wolne, a sędzia był właściwie tylko mediatorem. Drużyny wyznaczały delegatów, którzy na prośbę zawodników mogli wyjaśniać sporne sytuacje. Właściwy arbiter, przebywający poza boiskiem, miał mediować między delegatami, jeśli nie zgadzali się ze sobą.

Gra polegała wówczas na dryblingu, samodzielnych akcjach napastników. Dlatego zazwyczaj wystarczał jeden obrońca do rozbijania takich solowych ataków. Ale Szkoci wystawili aż dwóch i to wystarczyło do utrzymania remisu 0:0, choć Anglicy mieli podobno zdecydowaną przewagę.

Futbol zaczął powoli zdobywać świat. Cztery miesiące po tym meczu, w marcu 1873 roku, powstał Szkocki Związek Piłkarski (Scottish Football Association) i zaczęto rozgrywać Puchar Szkocji. W roku 1876 pierwszy mecz grała Walia, w 1882 Irlandia. Od 1884 roku reprezentacje rywalizowały już o mistrzostwo Wysp Brytyjskich, a w 1888 powstała angielska liga.

Historyczne składy pierwszego meczu międzynarodowego

Szkocja: Robert Gardner (kapitan, klub Queen's Park FC) – William Ker (Granville FC/ Queen's Park FC), Joseph Taylor (Queen's Park FC) – James Thomson (Queen's Park FC), James Smith (South Norwood FC/ Queen's Park FC) – Robert Smith (South Norwood FC/ Queen's Park FC), Robert Leckie (Queen's Park FC), Alexander Rhind (Queen's Park FC), William MacKinnon (Queen's Park FC), James Weir (Queen's Park FC), David Wotherspoon (Queen's Park FC). Po przerwie za Gardnera w bramce stanął Robert Smith.

Anglia: Robert Barker (Hertfordshire Rangers FC/Wanderers FC) – Ernest Greenhalgh (Notts County FC) – Reginald Welch (Harrow Chequers FC/Wanderers FC) – Frederick Chappell (Oxford University AFC), William Maynard (1st Surrey Rifles FC), John Brockbank (Cambridge University AFC), Charles Clegg (Wednesday FC), Charles Chenery (Crystal Palace FC), Cuthbert Ottaway (kapitan, Oxford University AFC), Arnold Kirke Smith (Oxford University AFC), Charles Morice (Barnes FC/Harrow Chequers FC). Po przerwie za Barkera w bramce stanął Maynard.

Najważniejsze mecze w historii futbolu (2): złudzenia na Molineux

Czytaj też

Najważniejsze mecze w historii futbolu (2): złudzenia na Molineux