10 cze 2020 | Inne

Od Kukuczki do... Bargiela. TOP 10: najlepsi polscy himalaiści

TOP 10: najlepsi polscy himalaiści. Jerzy Kukuczka, Krzysztof Wielicki, Leszek Cichy, Wanda Rutkiewicz, — TOP 10: najlepsi polscy himalaiści (fot. Wikipedia / TVP)

Mija 28 lat od kiedy pod szczytem Kanczendzongi, 12 maja 1992 roku, po raz ostatni widziana była Wanda Rutkiewicz. Również 12 maja, tyle że w 1983 roku, na świat przyszedł Adam Bielecki. Co łączy te dwie postacie? Obydwoje należą oczywiście do tego samego, elitarnego grona. Oto notowanie TOP 10: najlepsi polscy himalaiści.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ

25 lat po śmierci... Rozmowa z synem Jerzego Kukuczki

Najlepsi polscy himalaiści od dziesięcioleci zadziwiali świat. Zdobywali Koronę Ziemi i Koronę Himalajów, wytyczali nowe szlaki, dokonywali pierwszych wejść na ośmiotysięczniki. Byli pionierami himalaizmu zimowego, imponowali niezwykłą wytrzymałością, determinacją i skutecznością. Jako pierwsi zdobyli zimą aż 9 z 14 najwyższych szczytów świata.

Nasze subiektywne notowanie najlepszych polskich himalaistów nie ma formy rankingu. Trudno bowiem przykładać jedną miarę do dokonań, które dzielą dziesięciolecia, różnice w sprzęcie, stylu wspinaczki i możliwościach organizacyjnych. Z tego też względu w TOP 10 znalazło się także miejsce dla… narciarza.

Najlepsi polscy himalaiści: JERZY KUKUCZKA

Bez wątpienia postać numer jeden polskiej wspinaczki wysokogórskiej. Życie i dokonania Jerzego Kukuczki to scenariusz na doskonały film fabularny (bo kilka dokumentalnych już oczywiście powstało).

W latach 80. jego korespondencyjnym wyścigiem z Reinholdem Messnerem pasjonował się świat. A właściwie pościgiem Polaka za Włochem, który na ośmiotysięczniki zaczął wchodzić o wiele wcześniej. Ostatecznie Kukuczka zdobył Koronę Himalajów i Karakorum jako drugi człowiek w historii. Zajęło mu to jednak zaledwie 8 lat, podczas gdy Messner potrzebował na to dwa razy więcej czasu (trzeba jednak podkreślić, że Włoch – w przeciwieństwie do Polaka – nie traktował wspinaczki w kategoriach wyczynu sportowego i wyścigu z Kukuczką).

Kukuczka wyznaczył 11 nowych dróg na zdobytych ośmiotysięcznikach, jako jedyny zdobył dwa ośmiotysięczniki podczas jednej zimy. W górach ginęli jego partnerzy, w 1989 roku on także pozostał w Himalajach na zawsze. Podczas wspinaczki z Ryszardem Pawłowskim na Lhotse lina nie wytrzymała obciążenia, Kukuczka odpadł od ściany i spadł w szczelinę.

Historia Jerzego Kukuczki. Film dokumentalny "Jurek" [WIDEO]

Najlepsi polscy himalaiści: KRZYSZTOF WIELICKI

17 lutego 1980 roku na szczycie Mount Everestu stanęli Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki. Było to pierwsze zimowe wejście na ten ośmiotysięcznik i bez wątpienia jedno z najważniejszych wydarzeń w historii światowego himalaizmu.

W kolejnych latach Wielicki jako piąty w historii zdobył wszystkie ośmiotysięczniki. Wyspecjalizował się w samotnej wspinaczce. Na Broad Peak wszedł i wrócił samotnie do obozu w 22 godziny – było to pierwsze zdobycie ośmiotysięcznika w ciągu jednej doby. Sam wszedł także na Lhotse, Dhaulagiri, Sziszapangmę, Gaszerbrum II (1995) i Nanga Parbat. Z Kukuczką jako pierwsi wspięli się zimą na Kanczendzongę.

Po zakończeniu kariery wspinacza zajął się organizacją wypraw. To on kierował w 2012 roku wyprawą na Broad Peak, podczas której Adam Bielecki, Artur Małek, Maciej Berbeka oraz Tomasz Kowalski dokonali pierwszego zimowego wejścia na ten szczyt (dwaj ostatni zginęli podczas zejścia). W 2018 roku zorganizował kolejną polską próbę zimowego zdobycia K2. Uczestnicy tej ekspedycji – Adam Bielecki i Denis Urubko, wzięli udział w spektakularnej akcji ratunkowej, ratując francuską himalaistkę Elizabeth Revol.

O górach z legendą – Krzysztof Wielicki. "Piekło mnie nie chciało"

Najlepsi polscy himalaiści: PIOTR PUSTELNIK

Trzeci polski zdobywca Korony Himalajów. Na pierwszy ośmiotysięcznik (Gaszerbrum II) wszedł w 1990 roku. Koronę skompletował 20 lat później, wspinając się na Annapurnę.

Ta ostatnia wyprawa doskonale pokazuje upór i determinację Pustelnika. Annapurnę zdobył dopiero za czwartym razem, mając niemal 60 lat.

Rzadko wspinał się zimą. Na najwyższe szczyty wchodził przeważnie z butlą z tlenem, co wytyka mu wielu zwolenników wspinaczki „na lekko”.

W maju 2016 roku został prezesem Polskiego Związku Alpinizmu.

Najlepsi polscy himalaiści: LESZEK CICHY

Miejsce w historii światowego himalaizmu zapewnia mu przede wszystkim pierwsze zimowe wejście na Mount Everest. Był też uczestnikiem pierwszej polskiej wyprawy na K2 oraz pierwszej zimowej próby zdobycia tego szczytu.

Wspinał się nie tylko w Himalajach. To właśnie Leszek Cichy jest pierwszych polskim zdobywcą Korony Ziemi (najwyższe szczyty wszystkich kontynentów), którą skompletował w 1999 roku.

Najlepsi polscy himalaiści: WANDA RUTKIEWICZ

Ikona kobiecego himalaizmu i niedościgniony wzór dla kolejnych pokoleń wspinających się kobiet. Jako trzecia kobieta na świecie, a pierwszy polski obywatel weszła na Mount Everest. Jako pierwsza kobieta w historii i jako pierwszy Polak zdobyła także K2.

Doskonale radziła sobie w kontaktach z dziennikarzami, co przekładało się na jej ogromną popularność. Wspinaczkę w Himalajach i Karakorum traktowała jako konkretne wyzwanie i cel – chciała zostać pierwszą kobietą, która stanie na wszystkich ośmiotysięcznikach.

Nie udało się. 12 maja 1992 roku partnerujący jej Carlos Carsolio zdobył szczyt Kanczendzongi. Schodząc spotkał wyczerpaną Rutkiewicz, która szykowała się do noclegu w ścianie i ataku szczytowego w kolejnym dniu. Bask był ostatnią osobą, która widziała Polkę. Po latach sąd uznał, że Wanda Rutkiewicz zmarła dzień później – 13 maja.

Carsolio, również himalaista wybitny, musiał nawet odpierać ataki i zarzuty, że powinien sprowadzić Rutkiewicz do bazy. Tylko czy miał na to szansę? Wielu partnerów wspinaczkowych Polki w ostatnich latach jej życia nie chciało już jeździć z nią na wyprawy. Nieoficjalnie – obawiali się, że w kryzysowej sytuacji nie powstrzymają jej przed dalszą wspinaczką. Twierdzili, że Rutkiewicz nie przyjmowała do wiadomości konieczności rezygnacji, zawrócenia z trasy, ani tego, że z wiekiem chodzi po górach wolniej niż kiedyś. Jak więc miał sprowadzić ją z Kanczendzongi Carsolio?

W maju 1992 roku przez kilka dni łudzono się, że Rutkiewicz nie zeszła do obozu, tylko poszła w drugą stronę, w kierunku Tybetu. Informację o jej śmierci podano dopiero 25 maja.

Rutkiewicz i Wielicki wspominają Kukuczkę

Krzysztof Wielicki, Wanda Rutkiewicz, Andrzej Paczkowski i Janusz Majer (fot. archiwum TVP)

Rutkiewicz i Wielicki wspominają Kukuczkę

Najlepsi polscy himalaiści: MACIEJ BERBEKA

Obecnie najczęściej wspominany i znany z wyprawy z 2012 roku. Wspólnie z Adamem Bieleckim, Arturem Małkiem i Tomaszem Kowalskim dokonał wówczas pierwszego zimowego wejścia na Broad Peak. Z wyprawy nie wrócił. Jego ciała nigdy nie odnaleziono.

Ale zanim jego losy zaczęli za pośrednictwem telewizji śledzić wszyscy Polacy, Berbeka przez dziesięciolecia wspinał się z powodzeniem na innych trasach. Polacy jako pierwsi zdobyli zimą aż 9 z 14 ośmiotysięczników, a Berbeka uczestniczył w aż trzech z tych wypraw. Poza Brad Peakiem także na Manaslu (z Ryszardem Gajewskim) i Czo Oju (z Maciejem Pawlikowskim). W sumie stanął na pięciu ośmiotysięcznikach.

Tragedia na Broad Peak. "Emocje są raz wspaniałe, raz traumatyczne"

Najlepsi polscy himalaiści: ADAM BIELECKI

Bez wątpienia jeden z najbardziej utalentowanych wspinaczy w Polsce i na świecie. Niesamowicie silny i skuteczny. Pierwszy zimowy zdobywca Broad Peak. Niestety, ten sukces okupić musiał długą walką z hejterami, którzy obwiniali go, że nie poczekał na Berbekę i Kowalskiego...

Odpowiedział w najlepszy możliwy sposób. W 2018 roku, podczas zimowej wyprawy na K2, wspólnie z Denisem Urubką, wziął udział w akcji ratunkowej. Niewiarygodna kondycja i wielkie umiejętności pozwoliły tej dwójce odnaleźć i bezpiecznie sprowadzić do obozu wyczerpaną Elizabeth Revol. Francuzka bez wątpienia przeżyła tylko dzięki prowadzonej w nieprawdopodobnym tempie wspinaczce Bieleckiego i Urubki.

Jest też autorem pierwszego zimowego wejścia na Gaszerbrum I. W sumie stanął na pięciu ośmiotysięcznikach, a ma dopiero 37 lat!

Elisabeth Revol opowiada o tragedii na Nanga Parbat

Najlepsi polscy himalaiści: ANDRZEJ ZAWADA

Nie stanął na żadnym ośmiotysięczniku, nie zdobył nawet wielu siedmiotysięczników, ale bezsprzecznie zasługuje na miejsce w notowaniu. To on stworzył himalaizm zimowy jako odrębną dyscyplinę. Zdefiniował to pojęcia, po czym przeszedł do realizacji pionierskich wypraw. W 1973 roku ekspedycja pod jego kierownictwem dokonała pierwszego zimowego wejścia na Noszak w Hindukuszu (wyczyn do dziś niepowtórzony). Oczywiście to on był także kierownikiem zimowej wyprawy Wielickiego i Cichego na Mount Everest w 1980 roku.

Przez lata organizował zimowe wyprawy na siedmiotysięczniki, tworząc podwaliny pod późniejsze największe osiągnięcia polskiego himalaizmu.

To również on zorganizował pierwszą polską zimową wyprawę na K2. Oczywiście nieudaną. Wówczas zapowiedział, że tego szczytu zimą nie zdobędzie nikt przez co najmniej 30 kolejnych lat. Miał rację. Od tamtej ekspedycji minęły już bowiem 33 lata...

O tej tragedii powstał film i książka. "Śpij kochanie..."

Czytaj też

Rob Hall z żoną, Mount Everest i pomnik Halla (Fot. Facebook/Getty)

O tej tragedii powstał film i książka. "Śpij kochanie..."

Najlepsi polscy himalaiści: ARTUR HAJZER

Twórca programu Polski Himalaizm Zimowy (działa od 2010 roku, obecnie PHZ imienia Artura Hajzera), który miał wyciągnąć polski himalaizm z kryzysu finansowego i organizacyjnego i nawiązać do sukcesów Kukuczki czy Wielickiego. Ten ostatni był szefem najważniejszej wyprawy po utworzeniu programu – zimowej próby zdobycia Broad Peaku. Sukces tej ekspedycji zszedł na dalszy plan. W górach zostali Berbeka i Kowalski, a Hajzer, występujący w mediach jako twórca programu PHM, tragedię przeżył bardzo osobiście. Rok później podczas wspinaczki na Gaszerbrum odpadł od ściany i spadł w przepaść na oczach towarzyszącego mu Marcina Kaczkana.

Te dwa tragiczne wydarzenia powodują, że często zapominane są wcześniejsze osiągnięcia Hajzera. To on był autorem pierwszego zimowego wejścia na Annapurnę (w 1987 r. z Jerzym Kukuczką). Wspólnie z Wandą Rutkiewicz, Kukuczką i Ryszardem Wareckim wyznaczył nową drogę na Sziszapangmę.

W 1989 był głównym organizatorem akcji ratunkowej po lawinie pod Mount Everestem, dzięki której udało się sprowadzić do bazy jedynego ocalałego Andrzeja Marciniaka.

O tej tragedii powstał film i książka. "Śpij kochanie..."

Czytaj też

O tej tragedii powstał film i książka. "Śpij kochanie..."

Najlepsi polscy himalaiści: ANDRZEJ BARGIEL

Choć sam przyznaje, że nie jest wpinaczem tylko narciarzem, zdobył już Sziszapangmę, Manaslu, Broad Peak i K2. W najkrótszym czasie w historii sięgnął po tytuł Śnieżnej Pantery za zdobycie pięciu najwyższych szczytów byłego ZSRR.

A wszystko po to, by… zjechać z tych gór na nartach. Z K2 zjechał jako pierwszy człowiek w historii. Na miejsce w naszym notowaniu zasłużył zatem nie tylko zdobytymi wierzchołkami, ale też nietypowym, nowatorskim podejście do wysokogórskiej wspinaczki, dzięki któremu himalaizm wzbudza na nowo zainteresowanie Polaków.

Brawurowy zjazd Andrzeja Bargiela z K2 [wideo]