Błyskawiczny upadek Leeds United. Co stało się z zespołem z przełomu wieków?

"Take Us Home", odcinek 1 [transmisja w poniedziałek o 22:35]

W Leeds historia wzlotu i upadku powtarzała się kilkukrotnie. Zaczęło się w latach sześćdziesiątych, kiedy Don Revie stworzył zespół, który na poważnie liczył się w lidze angielskiej i europejskich pucharach. Szczytowym osiągnięciem były tytuły mistrzowskie z 1969 i 1974 roku. Potem było gorzej, a lata osiemdziesiąte przyniosły spadek.

Początek kolejnej dekady to powrót w wielkim stylu do elity. Już w drugim sezonie, w 1992 roku, Leeds zdobyło mistrzostwo Anglii. Było to krótko przed stworzeniem Premier League. Stabilizacja? Skądże, bo w kolejnej kampanii dopiero 17. miejsce w lidze. Kolejne grube lata miały rozpocząć się w 1997 roku. Były tak tłuste, że klubowy kręgosłup ostatecznie nie wytrzymał ciężaru...

"Doing a Leeds"

Historia Leeds w latach 1997 – 2004 to opowieść o szybkim wzlocie i upadku, ale przede wszystkim o tym, że w futbolu nie można żyć tylko nadzieją. W Anglii do teraz o klubach, którym przydarzy się podobny los, mówi się "doing a Leeds". Winowajcą i bohaterem zarazem był przede wszystkim prezes Peter Risdale, który objął posadę w 1997 roku.

Co oznacza wspomniany zwrot? Szybkie wydawanie pieniędzy i uwzględnianie w planach wpływów, które nie są pewne, co w efekcie prowadzi do szybkiego upadku finansowego. Budowa projektu sportowego w Leeds nie od razu postępowała w taki sposób. Zaczęło się od umiejętnego ściągania doświadczonych piłkarzy, oparcia zespołu o Jimmy'ego Floyda Hasselbainka i wprowadzaniu do drużyny młodych. Furorę szybko zrobili Harry Kewell i Alan Smith, zainteresowanie z racji australijskiego pochodzenia budził szczególnie ten pierwszy.


Za dobrymi decyzjami kadrowymi, szczególnie zatrudnieniem Davida O'Leary'ego, poszły wyniki, których szczytowym osiągnięciem było zajęcie trzeciego miejsca w Premier League w 2000 roku. W tamtym czasie o Leeds usłyszała Europa, a rok później Anglicy doszli aż do półfinału Ligi Mistrzów, w którym odpadli w dwumeczu z Valencią. I ten sukces był przyczynkiem do sportowej śmierci klubu.

Prezes, widząc wpływy uzyskiwane z marketingu i praw telewizyjnych za grę w Lidze Mistrzów, zaczął planować budżet klubu w  ryzykowny sposób. W wydatkach zakładano wpływy z udziału w kolejnych edycjach elitarnych rozgrywek, co nigdy nie było rzeczą pewną. W 2002 roku tylko trzy zespoły mogły wywalczyć awans do LM, czwarty grał w Pucharze UEFA, a w sezonie 2000/01 za podium było akurat Leeds United.

Być może klub byłby w stanie utrzymać się w czołówce, gdyby potknięcie przydarzyło się raz. Leeds dwa lata z rzędu nie awansowało jednak do Ligi Mistrzów, a po sezonie 2001/02 zakończonym piątym miejscem nastąpił upadek. W kolejnej kampanii United było dopiero szesnaste, w następnej 19. To oznaczało spadek do Championship.

Sygnał, że dzieje się bardzo źle przyszedł latem 2002 roku, kiedy Leeds musiało sprzedać Rio Ferdinanda kupionego ledwie kilka lat wcześniej za rekordowe osiemnaście milionów funtów. Do Manchesteru United odszedł za 30 milionów, stał się wrogiem publicznym dla kibiców, choć tak naprawdę działacze nie mieli wyboru.

Drogie transfery były kolejną sprawą, która stała się gwoździem do trumny dla Leeds. Oprócz Ferdinanda za duże pieniądze kupiono też Robbiego Fowlera, Robbiego Keane'a czy Oliviera Dacourta i wszystkich trzeba było szybko sprzedać. Klub musiał spłacać raty długu, na który nie było go stać, a jedyną możliwością było pozbywanie się gwiazd.

Koniec nastąpił w sezonie 2003/04, kiedy Leeds spadło do Championship. Potem United było jeszcze niżej, przechodziło przez zmiany w strukturze właścicielskiej i potrzebowało aż dekady, aby zbudować zespół mogący walczyć o Premier League. W poniedziałek zapraszamy na pierwszy odcinek "Take Us Home", który szczegółowo opisuje działanie tego angielskiego klubu.