Jacek Gmoch i jego cypryjskie wspomnienia. "Pieniądze zbierane do kapelusza"

Jacek Gmoch: – Podchodziłem do pracy na Cyprze z powagą. Traktowałem to jak duże wyzwanie. To liga, w której były trzy-cztery kluby zawsze walczące o najwyższe cele. Tak było w przypadku APOEL-u, Omonii czy Anorthosisu. Tam trafiali najlepsi zawodnicy. Będąc w Nikozji, miałem okazję zdobyć mistrzostwo kraju, a potem walczyć o Ligę Mistrzów. Najpierw pokonaliśmy grecki AEK, a potem przegraliśmy z Espanyolem Barcelona. To były największe osiągnięcia na ten czas, ale lata mijały, a cypryjskie kluby coraz lepiej radziły sobie na arenie międzynarodowej – opowiada Jacek Gmoch, który wraz z APOEL-em świętował sukcesy mając za sobą pracę z reprezentacją Polski, Panathinaikosem czy AEK Ateny.

Piotr Kamieniecki, TVPSPORT.PL: – Liga cypryjska ma to do siebie, że rok po roku coraz mocniej się rozwijała.
– Ta liga miała to do siebie, że regularnie podpatrywała i inspirowała się angielskim futbolem. Był też czas, w którym napływało tam coraz więcej naszych rodaków, choć nieco brakowało sukcesów. Inna sprawa, że podejście do cypryjskiej piłki w Polsce bywało mylne. Nie były to topowe rozgrywki, ale śmiało można je nazywać średnią klasą europejską. Z czasem w kluby zaczęto coraz mocniej inwestować.

– Inwestycje zależały też pewnie od wyborów politycznych…
– Zdecydowanie! Omonia to klub komunistyczny, zawsze miał poparcie AKEL. Mowa o Postępowej Partii Ludzi Pracy, która istnieje od lat i do dziś jest wybierana do parlamentu. To ugrupowanie, które zawsze miało silne związki z Moskwą i Związkiem Radzieckim. W strefie wpływów komunistycznych był też AEL Limassol. APOEL, Anorthosis oraz Apollon były z kolei klubami związanymi z Grecją. Blok wschodni starał się ingerować w Cypr, wiele fabryk powstało za pieniądze ze Związku Radzieckiego, który dbał o AKEL. To nie przypadek, że ta partia cały czas funkcjonuje.

Henning Berg w Legii Warszawa: taktyka, whisky i dwie twarze

Czytaj też

Henning Berg w Legii Warszawa: taktyka, whisky i dwie twarze

Swoją drogą, Cypr miał wiele greckich wpływów, ale nie zawsze szanowano tam ludzi z pobliskiego państwa. Złośliwie nazywano ich ”kałamarzami”. To pozostałość po czasach, kiedy Grecy zajmowali wpływowe stanowiska na wyspie. Początkowo tak samo nazywano mnie, ale… z czasem przeszedłem przynajmniej przez dwa kręgi wtajemniczenia i postrzeganie mojej osoby nieco się zmieniło. Do dziś jestem tam regularnie zapraszany.

Pracując w moich czasach w Nikozji, trzeba było mieć świadomość, że to klub utrzymywany przez społeczność. Często organizowano zbiórki, a pieniądze i czeki były wrzucane do… kapelusza. Nie inaczej było z przedsiębiorcami, którzy spotykali się na imprezach związanych z drużyną. Grupy biznesmenów chciały wspierać drużynę. Fani byli niezwykle ważni dla funkcjonowania APOEL-u. Potem pojawiło się zawodowstwo i wszystko zaczęło funkcjonować dobrze. Początkowo większość udziałów posiadali tam ludzie, którzy zajmowali się produkcją piwa – było bardzo dobre, bo jednym ze składników była cypryjska woda. Potem klub miał związek z pieczarkowym potentatem.

– Wielu Polaków wyobraża sobie, że praca na Cyprze to słońce, piwko i treningi w tle.
– To co widzą turyści, nie jest codziennym życiem. Będąc zatrudnionym w klubie, trzeba było ciężko pracować. Wszystko dążyło w kierunku jak największego profesjonalizmu, choć były też pewne ograniczenia. Młodzież przede wszystkim musiała odbyć obowiązkową służbę wojskową. Dopiero potem można było sobie wybrać zawód albo studia, choć zdecydowana większość decydowała się na edukację w Wielkiej Brytanii. To nie dziwi, bo ten kraj jest mocno powiązany z Anglią. Do dziś na Cyprze znajdują się brytyjskie bazy wojskowe.

Henning Berg w Legii Warszawa: taktyka, whisky i dwie twarze

Czytaj też

Henning Berg w Legii Warszawa: taktyka, whisky i dwie twarze

Klafurić prosto z Cypru. "Legia faworytem, ale..."

Czytaj też

Klafurić prosto z Cypru. "Legia faworytem, ale..."

Wiele wzorców z Anglii zostało przeniesionych na Cypr. Minęło już trochę lat, ale wówczas każdą sprawę załatwiało się na telefon: pranie, jedzenie, sprzątanie… Człowiek miał już wtedy telefon komórkowy, więc dało się z tego skorzystać. Mam nawet wrażenie, że organizacja życia była tam lepsza niż w Grecji. Mieszkańcy doskonale radzili sobie także z importem oraz eksportem towarów. Bardzo długo funkcjonowało to dobrze, dopiero krach finansowy w 2008 roku nieco naruszył cały system. Nie zmienia to faktu, że do dziś wiele firm rejestruje się na Cyprze w związku z prawem podatkowym.

– Nie wpływało to specjalnie mocno na piłkę. Ostatnie dziesięć lat to wręcz rozkwit piłki na Cyprze.
– Kluby rozwijają się cały czas, choć na Cyprze dochodziło do różnych kłopotliwych sytuacji. To kraj, który musiał swoje przejść. Pewnego razu doszło do wybuchu w składzie amunicji, co mocno wpłynęło na działającą nieopodal potężną elektrownię. Innym problemem jest woda, a zwłaszcza brak opadów. Ale to naród, który doskonale nauczył się wykorzystywać deszcz. Ale czasami dochodziło do tego, że z innych krajów sprowadzano wodę wielkimi statkami. Z tego brały się ograniczenia. Pamiętam, że w niektórych tygodniach dało się korzystać z kranu tylko w niektórych godzinach. Było też tak, że jeździły beczkowozy i sprzedawały wodę pitną. Ograniczone było też podlewanie roślin. Innym sposobem jest korzystanie z morza. Zaczęto stosować technikę, w której pozbywa się soli z wody. To rozwiązanie, które często jest używane przez przemysł.

Klafurić prosto z Cypru. "Legia faworytem, ale..."

Czytaj też

Klafurić prosto z Cypru. "Legia faworytem, ale..."

"Berg zna nas, a my doskonale znamy jego". Kapustka zagra od początku?

Czytaj też

"Berg zna nas, a my doskonale znamy jego". Kapustka zagra od początku?

Największym mankamentem jest fakt, że wyspa staje się czasem za mała. Wielu Cypryjczyków regularnie decyduje się na krótkie wypady do innych miejsc. W tym kontekście królują Ateny oraz Londyn. Generalnie jest tam pięknie, choć wilgotność powietrza jest taka, że reumatycy niekoniecznie muszą czuć się idealnie. Jest wielu wspaniałych ludzi, z którymi do dziś utrzymuję kontakty.

– Dało się odczuć w pewnym momencie, że na Cyprze tworzy się mała kolonia z Polski?
– Było tam kilku polskich trenerów i zawodników. Cypr to miejsce przyjaźnie nastawione do naszego kraju. To jeszcze kwestia przeszłości. Wystarczy wspomnieć o historii Glafkosa Kliridisa, który był prezydentem Cypru (1993-2003 – przyp. red.). W trakcie II Wojny Światowej brał udział w walkach. Wiele zawdzięczał naszemu narodowi, bo uważał, że został uratowany przez Polaków.

Z czasem powstał też związek Polaków na Cyprze. Prowadził go człowiek, który ożenił się z kobietą z naszego kraju. Był świetnym ginekologiem, a potem został posłem. Zostawiłem tam wielu przyjaciół, choć największym był ojciec mojego asystenta. Bardzo dobrze znał prezydenta i wszystkie opowieści, bo… był szefem jego ochrony. Do dziś mam też kontakt z miejscowymi kibicami.

– Kibicami, którzy uchodzą za żywiołowych.
– Sam się trochę przyczyniłem do tego, by byli lepiej zorganizowani. Wtedy nie byli takimi chuliganami. Najlepiej radzili sobie wówczas kibice Omonii, którzy często przeważali liczebnie nad innymi zespołami. Trochę popracowaliśmy i porozmawialiśmy: wraz z prezesem sprawiliśmy, że fanów było coraz więcej. Ludzie wspierający APOEL potrzebowali chwili, by nauczyć się całej otoczki. Wydaje mi się, że z czasem jego kibice wyrośli na pierwszą siłę.

Jacek Gmoch (ur. 1939 r.) – Trudno zliczyć wszystkie kluby, w których pracował Gmoch. Jako piłkarz rozegrał blisko 200 meczów w Legii i 30 w reprezentacji Polski. Potem prowadził kadrę, a następnie mocno związał się z Grecją. Tam trenował m.in. Panathinaikos, AEK Ateny czy Aris. Dwukrotnie pracował też na Cyprze, gdzie z APOEL-em Nikozja najpierw zdobył mistrzostwo, a potem walczył o Ligę Mistrzów.

Legia Warszawa zagra z Omonią Nikozja w środę 26 sierpnia o godzinie 20:00. Stawką meczu będzie awans do trzeciej rundy eliminacji Ligi Mistrzów. Transmisja spotkania w TVP Sport, na TVPSPORT.PL, a także w aplikacji mobilnej. Początek studia o godzinie 19:10.

"Berg zna nas, a my doskonale znamy jego". Kapustka zagra od początku?

Czytaj też

"Berg zna nas, a my doskonale znamy jego". Kapustka zagra od początku?