Zaczęło się w 1987. Zabrakło Bońka, bo trener był w Polmozbycie

LECH KRÓLEM SPRZEDAŻY. 20 MLN NA WYCHOWANKACH 

Siedząc na wulkanie

Reprezentacja Polski po raz pierwszy zmierzyła się z Cyprem w latach siedemdziesiątych. W 1976 roku w Warszawie wygraliśmy pewnie 5:0. Rok później na wyjeździe zwyciężyliśmy 3:1, choć to gospodarze jako pierwsi wyszli na prowadzenie. Wciąż byli jednak dla nas głównie tłem. To był mecz, który trzeba rozegrać, jednak punkty można było zapisywać niemal w ciemno. Nie mogło być inaczej. Po jednej stronie czołowa drużyna świata, po drugiej – amatorzy.

Minęła dekada i nie mieliśmy już czołowej drużyny na świecie. W kwietniu 1987 roku w Gdańsku po raz pierwszy straciliśmy z Cypryjczykami punkty. Reprezentacja prowadzona przez Wojciecha Łazarka biła się o kwalifikację do mistrzostw Europy. Łazarek wystawił do boju trzech napastników (Włodzimierz Smolarek, Jan Furtok i Mirosław Okoński), a w linii pomocy byli jeszcze Jan Urban i Dariusz Dziekanowski. Ofensywa na całego! Nie przełożyło się to jednak na liczbę sytuacji podbramkowych. W Gdańsku padł bezbramkowy remis, który był wówczas największym sukcesem reprezentacji z Wyspy Afrodyty. Zdobyli historyczny pierwszy punkt w kwalifikacjach do mistrzostw Europy czy mistrzostw świata! A w Polsce do dziś remis ten jest wspominany jako jeden z największych blamaży w historii.

Nagle okazało się, że musimy bać się nawet Cypryjczyków. Po meczu na Łazarka spadła olbrzymia fala krytyki. Selekcjonera atakowano choćby o to, że zawodników grających w ligach zagranicznych traktował wybiórczo. Jednych powoływał, innych nie, bo denerwował się, że część piłkarzy chce przyjechać tylko na mecz, a nie na całe zgrupowanie. – Przyznam, iż trochę mnie męczą sytuacje związane z powoływaniem zawodników występujących w klubach zagranicznych. Przyjadą czy nie? Z kontuzjami czy bez? Zostaną puszczeni przez kluby czy nie? Chwilami odnoszę wrażenie, jakbym siedział na wulkanie, a pobyt w takim miejscu nie może korzystnie wpływać na samopoczucie – komentował w typowy dla siebie sposób.

Trener w Polmozbycie

Dlaczego powołania na mecz z Cyprem nie otrzymał Zbigniew Boniek? Piłkarz AS Roma wyjaśnił to po meczu na łamach ″Sportowca″. – Tego chciałem dowiedzieć się od trenera i na 10 dni przed spotkaniem zadzwoniłem do niego do domu z sugestią, że mogę przyjechać nawet na siedem dni. Była godzina 10 wieczorem. Niestety, żona pana Łazarka powiedziała, że trener pojechał do ″Polmozbytu″. Następnego dnia podano skład kadry. Mnie w nim nie było – tłumaczył Boniek.

Od tego czasu reprezentacja Polski miała z Cypryjczykami spore problemy. Jesienią tego samego roku w Limmasol wygraliśmy tylko dzięki bramce zdobytej przez Marka Leśniaka. Dwa kolejne spotkania zakończyły się remisem, a w 1997 Polska zwyciężyła na Cyprze 3:2.

Na niwie klubowej nasze kłopoty z Cypryjczykami rozpoczęły się nieco później. W 1978 roku Śląsk Wrocław gładko rozprawił się z Pezoporikos Larnaka, ale już dwadzieścia lat później Legia Warszawa rywalizację z Anorthosisem Famagusta rozpoczęła od wyjazdowej porażki. W rewanżu drużyna prowadzona przez Dariusza Kubickiego wygrała 2:0 i awansowała do kolejnej rundy, gdzie odpadła z Udinese. Wciąż jednak trzymaliśmy się mocno. Jeszcze w 2003 roku Wisła Kraków bez większych kłopotów (5:2 i 2:2) ograła Omonię Nikozja. Wszystko było jasne praktycznie już po pierwszym meczu. Z gorącego Cypru Biała Gwiazda wywiozła remis, choć jeszcze w pierwszej połowie z boiska wyleciał Maciej Stolarczyk. W tych latach żar lejący się z nieba jeszcze nie przeszkadzał. Różnice w umiejętnościach były zbyt duże.

– Przez ponad godzinę graliśmy w dziesięciu, na stadionie panowała duchota i niespotykana w Polsce wilgotność. Gdy w dniu spotkania wyszliśmy na spacer, wrażenie było takie, jakby ktoś buchnął człowiekowi w twarz wiaderkiem wrzątku. Wieczorem było niewiele lepiej. Nigdy wcześniej ani nigdy później nie schodziłem z boiska tak zmęczony jak wtedy – wspominał po latach Paweł Strąk.

My w dół, oni w górę

Wtedy jeszcze największym problemem dla polskich drużyn grających na Cyprze była temperatura. Ale poziom rywali ciągle szedł w górę. I tak, gdy w 2011 na Cypr wróciła Wisła Kraków, by walczyć z APOEL Nikozja o awans do fazy grupowej Ligi Mistrzów, musieliśmy odnaleźć się w zupełnie nowej rzeczywistości. Drużyna prowadzona przez Roberta Maaskanta wygrała w Krakowie 1:0, jednak na Cyprze była tłem dla rywali. Fakt, że w końcówce Cezary Wilk zdobył kontaktową bramkę, a wynik 2:1 dawał krakowianom awans. W końcówce meczu APOEL całkowicie stłamsił krakowian, a efektem była trzecia bramka dająca im awans. To był pierwszy poważny sygnał, że Cypr nam ucieka. Potwierdzeniem tej tezy był ranking UEFA. Cypryjczycy wskoczyli właśnie do pierwszej dwudziestki, my akurat z niej wylecieliśmy.

W 2013 roku Legia spotkała się w fazie grupowej z Apollonem Limassol. W Warszawie wygrali goście 1:0, w rewanżu na Cyprze zwyciężyła Legia. Grano już wtedy o pietruszkę, bo obie drużyny nie miały już szans na wyjście z grupy. Po golach Tomasza Jodłowca i Tomasza Brzyskiego Legia wygrała 2:0.

My w rankingu spadaliśmy gdzieś w okolicę trzydziestego miejsca, gdy Cypr gonił Czechów, Austriaków i Holendrów. Potwierdzeniem tych dwóch trendów były dwie ostatnie rywalizacje Polaków z wyspiarzami. Obie przegrane. W 2015 roku z Omonią Nikozja grała Jagiellonia Białystok prowadzona przez Michała Probierza. W Polsce padł bezbramkowy remis, a na Cyprze 1:0 wygrali gospodarze. I trudno było uznać to za niespodziankę. – Tak młodemu zespołowi jaki mamy ciężko jest się przeciwstawić i przez to w ważnych momentach brakuje kluczowego podania. 90 procent zawodników jakich ma Omonia regularnie, co roku gra w pucharach. U mnie niektórzy zawodnicy jeszcze kilka miesięcy temu grali w II lidze. Żałuje bardzo, że nie udało się wykorzystać żadnego stałego fragmentu gry, bo na to liczyliśmy – ocenił Probierz. Mnóstwo emocji wywołała kontrowersyjna oprawa cypryjskich kibiców. ″Nasi dziadkowie ścigali was aż do Berlina″ – napisali w kierunku polskiej drużyny. Z lekcji historii pała. I gruba kara od UEFA – 40 tysięcy euro.

Lech odwróci trend?

Ostatnią potyczkę z Cypryjczykami mamy dobrze w pamięci. W sierpniu tego roku do Polski znów przyjechała Omonia, by tym razem stanąć na drodze Legii do fazy grupowej Ligi Mistrzów. Sennie grająca drużyna Aleksandara Vukovicia nie potrafiła ugryźć rywali, a dodatkowo ostatnie pół godziny musiała grać w osłabieniu po czerwonej kartce Igora Lewczuka. Dotrwała tylko do dogrywki, gdy rywale zdobyli dwie bramki i wrócili z Warszawy z awansem w kieszeni. Cypryjska drużyna prowadzona przez Henninga Berga jest już w fazie play-off, bo w III rundzie kwalifikacji z kwitkiem odprawiła Crveną Zvezdę Belgrad.

Dziś przed szansą odwrócenia tego trendu stoją piłkarze Lecha. O godzinie 18:00 zmierzą się z Apollonem Limassol.