02 sty 2021 | Esport

Co to jest esport? Pigułka wiedzy o esporcie

Co to jest esport? Czym właściwie jest? Esport to zjawisko, które w ostatnich latach ogromnie zyskało na popularności, oglądalnością dorównując największym widowiskom sportowym na świecie. I choć stosunek ludzi do e-sportu jest różny, to jedno jest pewne – e-sport rozwija się błyskawicznie i staje się coraz bardziej powszechnym zjawiskiem, którego nie można ignorować, zwłaszcza wśród młodych osób.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ

Tak Ratajski rozkochał nas w darcie. Zobacz jego drogę w MŚ

Messi jednak opuści Barcelonę? Jest powód

Czytaj też

Media: Leo Messi odejdzie z FC Barcelona

Messi jednak opuści Barcelonę? Jest powód

Co to jest esport? Definicja wirtualnego sportu.

No właśnie, ale wypadałoby zacząć – co to w ogóle jest, esport? W dużym uproszczeniu jest to rywalizacja pomiędzy zawodnikami lub drużynami w grach wideo. Niemniej pewnie części z Was, która nie śledzi na co dzień rozgrywek ciężko zrozumieć – jak to jest, że ktoś zarabia pieniądze na graniu w gry komputerowe? W mgnieniu oka stały się one dochodowym biznesem – nie tylko dla twórców, ale także dla graczy, którzy mogą stać się mistrzami danej gry i zamienić to w sposób na życie.

Wracając - gry komputerowe można porównać do dyscyplin sportowych. Tak jak można wymienić m.in. piłkę nożną, koszykówkę, siatkówkę itd., tak w esporcie również mamy różnorodne gry. Wiodące tytuły to m.in. League of Legends, Counter Strike, Dota 2, Fortnite, PUBG. I tak samo, jak w sporcie tradycyjnym - tworzą się drużyny, czy są zawodnicy, którzy mogą stać się najlepszymi w danej grze. I zarobić przy okazji niemałe pieniądze.

Messi jednak opuści Barcelonę? Jest powód

Czytaj też

Messi jednak opuści Barcelonę? Jest powód

Rozgrywki League of Legends (fot. Getty)

W skrócie – esport można określić mianem rywalizacji w grach komputerowych na różnorodnym szczeblu rozgrywkowym. Gdyż rywalizacja może się odbywać, tak jak w innych dyscyplinach na poziomie stricte „podwórkowym”, amatorskim, półprofesjonalnym bądź profesjonalnym.

Czy esport to sport?

I tu należy przejść do jednej z palących w społeczeństwie kwestii. Fraza „sport elektroniczny” może być dość myląca, gdyż zdecydowanie różni się od sportu tradycyjnego. Nie ma tu mowy specjalnie o aktywności fizycznej, a właściwie mowa o grupie osób grających w gry na profesjonalnym poziomie.

Głównym czynnikiem, dla którego zdecydowano się na taką nazwę była otoczka, która powstała wokół esportu. Rywalizacja, zawody, rankingi, kibicowanie, wielkie turnieje o najwyższą stawkę – mowa tu o sporcie elektronicznym, nie tylko o Formule 1 , mistrzostwach świata w piłce nożnej czy finałach NBA. Tak naprawdę gry pozwoliły na skalę globalną na to, co oferują sporty tradycyjne, ale jednocześnie osoba nie musi opuszczać swojego domu. Gracze mogą odczuć to, co odczuwają zawodowi sportowcy w chwilach triumfu, ale sprzed ekranu własnego monitora, niekiedy na największych światowych arenach. W Polsce szczególnie popularnym obiektem jest katowicki Spodek, który na przestrzeni kilku ostatnich lat jest wykorzystywany do organizacji corocznej serii turniejów „Intel Extreme Masters” od wcześniej wspomnianego ESL.

Rozgrywki Intel Extreme Masters Katowice (fot. Getty)

Esport w świetle prawa

Jak wspomniane zostało wcześniej – gier, tak jak i dyscyplin sportowych, jest mnóstwo. Niemniej pozostaje równie istotna kwestia – jak wygląda obecnie stanowisko esportu, mając na uwadze kwestię prawną?

Należy wpierw spojrzeć na definicję sportu w ujęciu polskiego prawa, która widnieje w ustawie o sporcie z 2010 roku (Dz.U.2020.1133 t.j.):
1. „Sportem są wszelkie formy aktywności fizycznej, które przez uczestnictwo doraźne lub zorganizowane wpływają na wypracowanie lub poprawienie kondycji fizycznej i psychicznej, rozwój stosunków społecznych lub osiągnięcie wyników sportowych na wszelkich poziomach.”

Głównie za podstawę prawną do uznania esportu jako sport służy punkt 1a ustawy, który głosi:
1a. Za sport uważa się również współzawodnictwo oparte na aktywności intelektualnej, którego celem jest osiągnięcie wyniku sportowego.

Esport jest kwalifikowany głównie na płaszczyźnie aktywności intelektualnej, na podobnej podstawie co m.in. szachy. Więc z poziomu prawnego jest to jak najbardziej sport, choć z reguły o esporcie nie mówi się w kategoriach szeroko pojętych sportów tradycyjnych. Sami gracze raczej postrzegają esport a sport jako dwie osobne rzeczy, choć podobieństw między tymi rzeczami jest wiele, stąd nazwa „sport elektroniczny” , choć dla niektórych myląca, jest najbardziej trafną ze wszystkich.

E sport uznawany jest za sport elektroniczny (fot. Getty)

Także słowniki przyjęły pojęcie esportu, choć za „oficjalną” uznaje się „e-sport”, choć pisownia „esport” jest jak najbardziej dopuszczalna przez językoznawców. Niemniej w społeczności sportów elektronicznych forma bez dywizu jest bardziej powszechna i częściej używana.

Początki e sportu na świecie

Każde zjawisko ma jakiś początek, genezę. Nie inaczej jest z esportem – choć jego prapoczątki były dość przypadkowe. Bo pierwszy turniej esportowy (choć, oczywiście, w tamtych czasach tego typu pojęcie nie istniało) odbył się już w 1972 roku. Na uniwersytecie w Stanford wykładowcy oraz studenci zmierzyli się w grze Spacewar – czyli tytule z 1961 roku, który polegał na sterowaniu statkiem kosmicznym i zestrzeleniu wrogów. Na przestrzeni kilkunastu lat powstawało wiele pomniejszych turniejów, jednak to w 1990 roku pojawił się duży turniej z solidną pulą nagród - Nintendo World Championship. A nagrodę główną stanowiło dziesięć tysięcy dolarów, samochód, złote trofeum, oraz 40-calowy telewizor, co na tamte czasy było naprawdę pokaźną sumą.

Ostatnie rozgrywki Nintendo World Championship odbyły się w 2017 roku (fot. Getty)

W latach od 70’ do początku 90’ powstawało wiele gier, turniejów, mniejszych lub większych, też trochę przybyło. W międzyczasie zaczęły się pojawiać osoby, które trenowały granie w przeróżne tytuły w celu osiągania możliwie jak najwyższych wyników i rekordów. Brak pojęcia „esportowca” w tamtych czasach nie pozwalał na sklasyfikowanie ich w takich ramach, jednak coraz więcej firm i ludzi zaczęło się interesować grami.

Jednak nadal pozostaje kluczowa kwestia – kiedy to wszystko zaczęło się rozkręcać na dobre?

Start ery Internetu na świecie

Lata 90’ można postrzegać na różne sposoby. Są to pierwsze lata po upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej, rozwój technologii, a przede wszystkim Internetu, który już w latach 80’ zaczynał to coraz dynamiczniejszy rozwój. I to on właściwie był głównym powodem, dla którego esport osiągnął dość powszechny status w dzisiejszych czasach. Również twórcy gier zauważyli coraz to poszerzający się dostęp do Internetu i zaczęli oferować tryby rozgrywki, które pozwalały na rywalizację w kilka osób – głównie za pośrednictwem sieci LAN bądź właśnie wspomnianego wcześniej Internetu.

Trzeba także mieć na uwadze, że dla większości ludzi sprzęt komputerowy czy dostęp do Internetu był totalnie poza zasięgiem, głównie ze względu na zaporę cenową czy możliwości technologiczne – połączenie internetowe docierało do niewielkiej liczby gospodarstw internetowych. Niemniej tutaj z pomocą przyszły kawiarenki internetowe. A tych m.in. w postkomunistycznej Polsce zaczęło pojawiać się coraz więcej – i oferowały nie tylko możliwość surfowania po Internecie, ale także zagrania w kolejne to tytuły, które producenci gier oferowali coraz bardziej poszerzającemu się rynkowi. Kajko i Kokosz? Polanie? W Polsce te gry osiągnęły status niemal kultowych, jak na tamte czasy. Ale w kafejkach chętniej grano w to, co oferowało współpracę i rywalizację, zupełnie jak w sporcie tradycyjnym. Końcówka lat 90’ to okres, w którym pojawiają się pierwsze gry z trybem multiplayer, w większości przypadków przetrwały do dziś, bądź ich kontynuacje – Quake, Starcraft, Counter-Strike, Doom, Warcraft.

Turnieje World of Warcraft są wciąż popularne (fot. Getty)

Powstanie profesjonalnych struktur e sportu

Na fali zainteresowania w 1997 roku w Teksasie utworzono Cyberathlete Professional League, w skrócie CPL – organizację, której głównym zadaniem było tworzenie i koordynowanie turniejów e-sportowych, a pierwszym ich tytułem został właśnie wcześniej wspomniany Quake.

W tym samym czasie powstało także coraz więcej firm chcących profesjonalnie zajmować się organizowaniem rozgrywek e-sportowych. W 2000 roku utworzyło się Turtle Entertainment, które do dziś odpowiada za serię jednej z największych serii turniejów na świecie, Intel Extreme Masters. W tym samym czasie ustanowione zostały serie turniejów takie jak World Cyber Games, Major League Gaming oraz Electronic Sports World Cup, które w tamtym okresie były największymi i najpopularniejszymi rozgrywkami na świecie. Turtle Entertainment ponadto stworzyło Electronic Sports League (ESL) , jedną z najpopularniejszych struktur esportowych zajmującej się organizacja turniejów i lig na najwyższym szczeblu. Za jedno z największych wydarzeń, które przetrwało do dziś uznaje się serie turniejów „DreamHack” , organizowanych od 1994 roku.

ESL zajmuje się organizacją turniejów i lig na najwyższym szczeblu (fot. Getty)

Same wydarzenia e-sportowe to także wielkie wydarzenie dla fanów dyscypliny i dla samych zawodników. Największe z nich są organizowane na największych obiektach i stadionach, gdzie za przykład można wziąć m.in. Incheon Asiad Main Stadium, który posłużył jako miejsce organizacji finałów Mistrzostw Świata w grze League of Legends w 2018 roku czy też wspomniana wcześniej polska Hala Widowiskowo-Sportowa Spodek w Katowicach, na której co roku organizuje się finały rozgrywek Intel Extreme Masters, które są jednymi z najbardziej prestiżowych na świecie.

Zaczęły się tworzyć także organizacje, czy właściwie drużyny dedykowane zawodnikom w gry komputerowe. Wiele z nich przetrwało do dziś, m.in. niemieckie SK Gaming czy fnatic, które dziś są najbardziej rozpoznawalnymi markami e-sportowymi na świecie.

Jakie gry w esporcie są najpopularniejsze?

Gry można podzielić na dwie kategorie – te, które oferują rozgrywkę dla jednego gracza (tzw. singleplayer) i te, gdzie można rywalizować z innymi zawodnikami (tryb multiplayer). I to właśnie ta druga kategoria przyczyniła się do tego, że zaczęto mówić o rywalizacji w takich grach per „sport elektroniczny” . I to one stawały się tytułami, które wyrosły na skalę globalną – wspomniany wcześniej Quake, Counter-Strike, Starcraft czy Warcraft wyrosły na wiodące prym gry w świecie sportów elektronicznych.

Te gry także można podzielić na kategorie – oto część najpopularniejszych z nich:

• First Person Shooter (FPS) – popularnie nazywane “strzelankami” , najczęściej osadzone w klimatyce wojennej
(Counter Strike, Call of Duty, Battlefield). Jej celem jest najczęściej zlikwidowanie przeciwników.
• Multiplayer Online Battle Arena (MOBA) – gry polegające na zniszczeniu głównego budynku w bazie przeciwnika, najczęściej nazywanego „Nexusem” . Ostatnio wiodące prym, jeżeli chodzi o popularność i pulę nagród (League of Legends, MOBA).
• Sportowe – najczęściej są to symulatory piłki nożnej (FIFA, Pro Evolution Soccer). Posiadają własne struktury, często oficjalnie wspierane przez piłkarskie federacje sportowe (np. PZPN).

• Battle Royale – jeden z najnowszych w esporcie obok gier MOBA. W tym trybie grupa graczy (licząca czasami do kilkuset osób) walczy między sobą o przetrwanie na mapie do momentu, gdy przy życiu pozostanie jedna postać lub drużyna. Najpopularniejsze tytuły to m.in. Fortnite, PUBG.

Warte uwagi są także:

• Symulatory wyścigów,
• Bijatyki,
• Gry strategiczne.

Gry w esporcie to swoisty odpowiednik dyscyplin sportowych w tradycyjnym sporcie. Należy także podkreślić, że w przeciwieństwie do sportu, tutaj „topowe” dyscypliny często się zmieniają. Jeszcze 20 lat temu były to głównie strzelanki oraz gry strategiczne (Counter Strike, Quake, Starcraft, Warcraft), aktualnie największymi tytułami są produkcje z gatunku MOBA, FPS oraz Battle Royale. Te ostatnie są w dużym stopniu domeną najmłodszych. Najlepszym przykładem może być mistrz świata w Fortnite z 2019 roku, Kyle „Bugha” Giersdorf. W chwili zdobycia trofeum miał 16 lat, a na jego konto bankowe wpłynęły 3 miliony dolarów.

Mistrz świata w Fortnite z 2019 roku, Kyle „Bugha” Giersdorf] (fot. Getty)

Rynek esportowy jaka jest jego wartość?

A skoro o pieniądzach mowa, mała ciekawostka – oto zestawienie największych wygranych z różnorakich turniejów w rożnych dziedzinach w 2019 roku. Z 15 z nich 6 należy do esportowców.

E sport i sport – zestawienie najwyższych wygranych (fot. Gamingstreet.com)

Co zwraca uwagę wielu ludzi, a przede wszystkim analityków oraz obserwatorów różnorakich rynków to gwałtowny wzrost wartości rynku esportowego.

Można to zobaczyć na podstawie statystyk z ostatnich lat – esport jest bardzo bliski przekroczenia bariery biliona dolarów.

E sport: wzrost wartości rynku na wykresie Źródło: Statista.com (stan na 05.11.2020)

Rynek ten charakteryzuje się wysoką dynamiką oraz coraz większą ilością sponsorów chętnych w inwestowanie swoich pieniędzy.

Pomimo mniejszych dochodów od sponsorów niż w przypadku sportów tradycyjnych, esport posiada diametralnie więcej marek chcących sponsorować ich rozgrywki. W przypadku takich lig jak NFL, NHL czy NBA, mowa tutaj o liczbie od 26 do 40 sponsorów natomiast w "środowisku sportów online mowa o liczbie ponad 600 sponsorów różnych drużyn czy inicjatyw" źródło: S. Raza, Esports v Sports – Is The Future Of Sport Online?. To ukazuje, jak bardzo chłonny jest rynek e-sportu, który także pozwala zaistnieć markom, zarówno takim, które funkcjonują w sportach tradycyjnych jak i tym, które w sporcie nie byłyby w stanie znaleźć dla siebie możliwości sponsoringu.

Polskie twarze esportu

Nie można także zapomnieć o osobach, które są najpopularniejsi w swoim fachu. Nie inaczej jest w przypadku gier komputerowych, gdzie w dodatku w promocji sławnych ludzi pomaga silne zakorzenienie esportu w kulturze Internetu. A tu już pojawia się cała maszyna – streamy, social media, które dają ludziom olbrzymie możliwości jeżeli chodzi o marketing i autopromocję. Przybliżeni zostaną w artykule ci, którzy na rok 2020 są najbardziej rozpoznawalni i osiągnęli najwięcej ze wszystkich esportowców. W tym krótkim zestawieniu pojawią się wyłącznie osoby z Polski.

Jarosław „Pasha” Jarząbkowski

Jarosław "pasha" Jarząbkowski (fot. ESL)

Jego osobę zna praktycznie każdy fan esportu w Polsce. Można powiedzieć, że swoją sławę zawdzięcza nietuzinkowej charyzmie oraz sukcesom w grze Counter Strike: Global Offensive. Jako członek legendarnej formacji ”Złota Piątka” oraz najbardziej rozpoznawalnego w dziejach drużyny Virtus.pro polskiego składu z TaZem , Neo , Snaxem i Byalim . To sukcesy właśnie tej drużyny spowodowały, że zaczęto o nich mówić w mediach głównego nurtu, a przede wszystkim – wiele osób zaczęło w ogóle interesować się esportem.

A jak wyglądają osiągnięcia? „Pasha” wygrał 13 turniejów na poziomie ogólnoświatowym, z Virtus.pro prawie 30 razy kwalifikowali się do fazy finałowej różnorakich rozgrywek. Zasłynął także jako streamer gromadzący widownię liczącą od kilku do kilkudziesięciu tysięcy osób na każdej transmisji strumieniowej w serwisie Twitch.tv. Pasha znany jest także w społeczności esportowej ze swojego zamiłowania do ćwiczeń i zdrowego trybu życia, a jego muskulatury i tężyzny fizycznej mógłby pozazdrościć niejeden profesjonalny sportowiec.

Marcin „Jankos” Jankowski

Podobnie jak w przypadku Jarosława Jarząbkowskiego , z tym, że tutaj jego zna praktycznie każdy gracz League of Legends. Przez wiele serwisów sportowych porównywany do Lewandowskiego. Dlaczego? Tak jak „Lewy” jest kimś w rodzaju „ambasadora” polskiej piłki nożnej, tak Jankos jest tym samym dla polskiego esportu.

Marcin "Jankos" Jankowski (fot. Riot Games)

Profesjonalnie w League of Legends gra od 2013 roku. Dzięki swojemu agresywnemu i efektownemu stylowi gry otrzymał przydomek „Króla pierwszej krwi” . Jego gablota prezentuje się równie imponująco, co w przypadku wcześniej wspomnianego Pashy – 4 mistrzostwa Europy, mistrzostwo MSI, finalista oraz trzykrotny półfinalista mistrzostw świata. Ponadto wyróżnienia w postaci najlepszego gracza w Europie czy MVP ligi europejskiej również nie uchodziły uwadze oglądających.

Tak samo jak w przypadku Pashy – jego charyzma i talent do gry przełożyły się na spróbowanie sił w streamingu na platformie Twitch.tv. I trzeba przyznać, że wyniki mówią same za siebie, gdzie na każdej transmisji gromadzi przynajmniej kilka tysięcy widzów.

Kiedy Jankos zaczynał karierę, miał 17 lat. Porzucił szkołę i przeprowadził się do Niemiec i postawił wszystko na jedną kartę. Po kilku latach ciężkiej pracy aktualnie jest legendą League of Legends i ikoną tej gry w Polsce.

Piotr „Izak” Skowyrski

Podobnie jak Pasha, zaczynał jako gracz Counter Strike: Global Offensive. Niemniej nie z tego najbardziej zasłynął Izak. W 2013 roku postanowił skończyć z karierą profesjonalnego gracza i zaczął próbować swoich sił jako komentator, co przyniosło mu olbrzymią rozpoznawalność. Miał okazję komentować turnieje największej rangi w Counter Strike’u, w tym tzw. majory (największe międzynarodowe turnieje). Jego twórczość na kanale YouTube oraz na Twitch.tv przyczyniła się do jeszcze większego spopularyzowania Counter Strike: Global Offensive jako dyscypliny esportowej w Polsce.

Piotr „Izak” Skowyrski (L) (fot. Facebook.com)

Jego wyniki oraz umiejętności komentatorskie nie przeszły bez echa. Dzięki zaproszeniu Telewizji Polskiej miał także okazję skomentować towarzyski mecz Polska – Holandia w 2016 roku, a dwa lata później miał okazję komentować mundial w Rosji z ramienia TVP.

Dziś? Piotr Skowyrski poza byciem influencerem daje się poznać jako biznesmen – jest właścicielem organizacji e-sportowej Izako Boars oraz portalu informacyjnego o grach komputerowych, IzakTV.

Co dalej z esportem?

Esportowi nie brakuje także przeciwników. Wiele sceptycyzmu budzi pomysł dodania sportów elektronicznych jako dyscypliny olimpijskiej, choć ten miał już swój debiut – na igrzyskach w Azji w 2018 roku, jako sport pokazowy. Niemniej stale rosnąca popularność esportu i profesjonalizacja tej dziedziny powoduje, że coraz częściej słychać o nim także w szeroko pojętej domenie publicznej. Stały rozwój Internetu i technologii także przyczynia się do popularyzacji esportowych zmagań. I choć można zauważyć wiele różnic między sportem tradycyjnym a sportem elektronicznym, tak zdecydowanie wspólnym mianownikiem jest rywalizacja, współzawodnictwo oraz walka o bycie najlepszym w danej dziedzinie.

Otwierają się stadiony poświęcone esportowi, bary oraz miejsca dedykowane treningom czy zgrupowaniom zarówno zwykłych graczy, jak i profesjonalnych. Tematyka gamingu i esportu coraz bardziej przenika do życia codziennego i można zaryzykować stwierdzenie, że rozwój tej części życia społecznego staje się na swój sposób nieuchronny. Czy wyprze sporty tradycyjne? Do tego raczej nie dojdzie, ale jedno jest pewne – to już nie jest tylko i wyłącznie granie w formie rozrywki. To poważny biznes, w którym gracze walczą o tytuły, nagrody oraz o bycie najlepszymi na świecie.