18 sty 2021 | Inne

Żołnierz, naukowiec, ludzie gór. Kim są Szerpowie, którzy zdobyli K2?

16 stycznia 2021 roku to otwarcie nowego rozdziału w historii himalaizmu. Szerpowie, lud, który zazwyczaj występował w roli tragarzy wysokogórskich, zdobyli zimą K2.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ

"Góra morderca" padła. Jak zdobyto K2?

Czytaj też

K2 pierwszy raz zdobyte zimą! Dokonali tego Nepalczycy

"Góra morderca" padła. Jak zdobyto K2?

Dudh Koshi (w wolnym tłumaczeniu "mleczna rzeka") kieruje się na wschód, drenując masyw Mount Everest. Nie płynie spokojnie. Znana jest ze swojej porywczości i zmian nurtu, powodowanych przez przesuwające się kamienie. Choć jest uznawana za najwyższą możliwą do żeglugi rzekę, nie raz zdradzała śmiałków, niszcząc sprzęt lub w pewnych fragmentach uniemożliwiając dalszą podróż. Jest trudna do okiełzania i kapryśna. To właśnie ją za wieczną partnerkę wybrał sobie lud Szerpów.

Pobierz nową aplikację mobilną TVP Sport. Dostęp do sportu 24/7!

"Lud Wschodu", jak należy literalnie tłumaczyć słowo "Szerpa", przybył w rejony Khumbu ponad pół wieku temu prawdopodobnie z powodu konfliktu religijnego w buddyzmie na przełomie XIII i XIV wieku. Choć wydaje się, że wschodni Tybet jest jeszcze bardziej nieprzyjazny niż sama Dudh Koshi, dla Szerpów był lepszy niż Kham, w którym wcześniej przebywali. Migracja ta była początkiem końca stricte nomadzkiej specyfiki życia Szerpów. To baza wykształcenia się czterech podstawowych klanów ich rodu – Minyagpa, Thimmi, Sertawa i Chawa. Grupy te stopniowo dzieliły się na dwadzieścia różnych klanów, które istnieją obecnie.

Buddyzm i szukanie czystych ziem

Niektóre źródła donoszą, że początkowa migracja Tybetańczyków podyktowana była również poszukiwaniem beyul, czyli buddyjskich, czystych ziem. Znaleźli je na terenach położonych nawet na 6000 metrów n.p.m. Idąc za wskazówkami najstarszych buddyjskich sekt, wierzyli w ukryte skarby gór i dolin.

Szerpów charakteryzuje bardzo duży szacunek do natury i przodków. Wierzą w reinkarnowanych duchowych przywódców, o kult religijny dbają poprzez mnichów i mniszki żyjące w celibacie. Lamowie przewodniczą ceremoniom i rytuałom, a także identyfikują czarownice, a szamani zajmują się światem nadprzyrodzonym. Poza buddyzmem, życie religijne koncentrują wokół lokalnych bożków i demonów, które zamieszkują góry, jaskinie i lasy. Każdy klan ma swoje wybrane szczyty górskie i opiekuńcze bóstwa, do których zanosi modły.

To też przed atakiem szczytowym na K2 wykonali Szerpowie. Urządzili ceremonię pudży, składając modlitewne ofiary do bóstwa gór w zamian za bezpieczne przejście.

Trud i skromność

Życie codzienne Szerpów to zazwyczaj rolnictwo na niewielkich, nadających się pod uprawę poletkach. Sadzą głównie ryż, herbatę, drzewa cytrusowe. Niektórzy szczęśliwcy w regionach górskich uprawiają pszenicę, ziemniaki i warzywa. Trudny klimat sprzyja hodowli odpornych, stadnych zwierząt takich, jak jaki, owce i kozy.

Szerpowie dbają o życie towarzyskie. Nic w tym dziwnego – na co dzień niejednokrotnie walczą z naturą, nie chcą sobie dokładać kolejnych wrogów. Jak napisano w artykule "Szerpowie przez swoje rytuały", społeczność najczęściej zbiera się na przyjęciach, które organizowane są w celu uzyskania przychylności sąsiadów. Żeby zmniejszyć prawdopodobieństwo odrzucenia, goście zapraszani są na kilka godzin przed spotkaniem. Mężczyźni usadzani są według kolejności ustalonej przez status – ci z najniższym najbliżej drzwi, a lepszym bliżej kominka, czyli centralnego punktu domu. Kobiety siadają pośrodku bez podporządkowania. Przez pierwsze godziny zgromadzenia podawane jest tylko piwo, a następnie jedzenie. Spotkanie kończy się wraz z ostatnią wspólnie odśpiewaną pieśnią i zatańczonym tańcem.

Równie często jak rolą, mężczyźni zajmują się pracą przy wyprawach. Są tragarzami lub przewodnikami obcokrajowców, których stać na ogromne koszta wspinaczek wysokogórskich. To oni byli pierwszymi, którzy poznali specyfikę Himalajów na własnej skórze i dlatego byli tak cenni dla pionierów-odkrywców tego regionu. Byli bardziej wytrzymali, niestraszne były im trudy wspinaczki, a ich organizmy z dużą łatwością adaptowały się do mniejszej ilości tlenu. Traktowani są jak bezproblemowi pracownicy od "brudnej", fizycznej pracy. Obecnie tytuł szerpa zwykło się nadawać każdemu tragarzowi wysokogórskiemu, co rzecz jasna jest dużym uproszczeniem.

"Góra morderca" padła. Jak zdobyto K2?

Czytaj też

"Góra morderca" padła. Jak zdobyto K2?

K2 (fot. Getty)

Ci, którzy tworzyli podstawy himalaizmu

Szerpowie nie przez wszystkich traktowani byli jedynie jako specjaliści od wnoszenia ciężkich tobołów na znaczne wysokości. Jednym z najsłynniejszych Szerpów jest Tenzing Norgay, który w 1953 roku wraz z Edmundem Hillarym po raz pierwszy stanął na szczycie Everestu. W 2001 roku Temba Tsheri został najmłodszym wspinaczem, który zdobył najwyższą górę świata. Pemba Dordże i Lhakpa Golu rywalizowali natomiast o to, kto zdobędzie ten szczyt najszybciej z bazy. W 2004 roku ten pierwszy zrobił to w 8 godzin i 10 minut.

K2. Szerpowie zapowiedzieli atak szczytowy bez użycia tlenu

Jednym z najsłynniejszych przedstawicieli ludu Szerpów jest Mingma Sherpa. Jako pierwszy zapisał na swoim koncie wszystkie czternaście najwyższych gór świata, ustanawiając przy tym rekord — był pierwszym, który zdobył wszystkie za pierwszym podejściem.

Nirmal Purja, Gelje Sherpa, Mingma David Sherpa, Mingma G, Sona Sherpa, Mingma Tenzing Sherpa, Pem Chhiri Sherpa, Dawa Temba Sherpa, Kili Pemba Sherpa oraz Dawa Tenjing Sherpa. To oni 16 stycznia pierwsi zimą pokonali "Górę Mordercę", czyli K2.

Kim są Szerpowie, którzy zdobyli K2?

Dziesięciu zdobywców to nie była przypadkowa grupa. Nirmal Purja to żołnierz Special Boat Service. Doświadczenie wysokogórskie zbierał od wielu lat. W rekordowym czasie sześciu miesięcy i sześciu dni wspiął się na wszystkie czternaście ośmiotysięczników. Użył do tego dodatkowego tlenu. Jako pierwszy zdobył też Mount Everest, Lhotse i Makalu w… 48 godzin.

Mingma David Sherpa to 32-letni himalaista i rekordzista Guinnessa w kategorii najszybszego czasu zdobycia Everestu i K2. Zajęło mu to 61 dni. Mingma G to syn przewodnika górskiego. Dorastał patrząc na rodzica, któremu góry zabrały osiem palców. Kiedy miał 22 lata stanął na szczycie Manaslu. Miał na koncie dziewięć ośmiotysięczników i postanowił wyjechać do Japonii, by coś zmienić w swoim życiu. Uznał jednak, że bez gór nie przeżyje. Wrócił i założył własną agencję wspinaczkową.

Mingma Tenzing Sherpa z kolei zajął się wspinaczką już w wieku 14 lat. Wtedy właśnie został asystentem ojca-przewodnika. Zdobył wykształcenie w naukach przyrodniczych w Katmandu. W późniejszych latach razem z żoną założył własną agencję Acclimatize Nepal, którą promują wspólnie między innymi Europie.

Wyświetl ten post na Instagramie.

Post udostępniony przez Chhang Dawa Sherpa �� (@14dawa)

— Widziałem zdjęcie ze szczytu, nawet krótki film. Tam nikomu nawet kaptur się nie ruszył. Panował zupełny spokój, a to się rzadko zdarza. Wykorzystali swoją szansę. Dobrze, że to byli Nepalczycy. Trochę gorzej bym się czuł, gdyby dokonali tego nasi rywale: Rosjanie, Kazachowie, Włosi czy Hiszpanie. Skoro zdarzył się "zły scenariusz", że K2 zostało zdobyte bez Polaków, to przynajmniej dobrze, że zrobili to Szerpowie — powiedział w rozmowie z rp.pl Krzysztof Wielicki, piąty człowiek na Ziemi, który zapisał na swoim koncie Koronę Himalajów i Karakorum.

"Złowione w sieci". K2 zdobyte! Mroźno również na... Kasprowym Wierchu