Euro 2020. Powrót do dawnych tradycji. Jak gra reprezentacja Szkocji?

Euro 2020. Cztery ścieżki dźwiękowe do wyboru podczas meczów w TVP

Droga do Euro

Szkoci do europejskiej elity weszli niejako tylnymi drzwiami. Bo choć w eliminacyjnej grupie I oglądali plecy Belgów i Rosjan, to i tak awansowali do turnieju finałowego. Wszystko dzięki dobrej postawie w Lidze Narodów.

Jako że zespół Steve'a Clarke'a był najlepszy w dywizji C, to zapewnił sobie miejsce w barażach do Euro. W ich pierwszej rundzie Szkocja – na Hampden Park – zmierzyła się z Izraelem. Emocjonujący bój, trwający dwie godziny, zakończył się bezbramkowym remisem. O awansie do kolejnego etapu zadecydować musiały rzuty karne. Szkoci wykonywali je perfekcyjnie, nie myląc się ani razu.

W finale czekała na nich Serbia, będąca faworytem tego starcia. W Belgradzie na prowadzenie jako pierwsi wyszli jednak goście. Ryan Christie trafił w 52. minucie, znacząco przybliżając Wyspiarzy do Euro 2020. W ostatnich sekundach do wyrównania doprowadził jednak Luka Jović. Dogrywka nie przyniosła rozstrzygnięć, więc o kwestii awansu ponownie zadecydować musiały "jedenastki".

Sprawdzeni w boju Szkoci znów zakończyli konkurs bez choćby jednego pudła. Tak jak w starciu z Izraelem do ostatniego rzutu karnego podszedł Kenny McLean. Jako że w serbskim zespole chybił Aleksandar Mitrović, trafienie gracza Norwich zapewniło Szkotom udział w pierwszych od 1996 roku mistrzostwach Europy.

Jak grają Szkoci?

Choć szkocki futbol kojarzony jest ze stylem "kick and rush", to drużyny z tego kraju nie zawsze grały w ten sposób. Pod koniec XIX wieku długie podania i nieustanna walka w powietrzu były czymś nie do pomyślenia na stadionach w Glasgow czy Edynburgu.

Piłkarze Queens Park FC, a później także i reprezentacji kraju, w trakcie spotkań tworzyli liczne linie podań, zaskakując tym rywali z innych zakątków Wysp Brytyjskich. Stanowili awangardę w Wielkiej Brytanii, tworząc podwaliny gry kombinacyjnej.

Po latach do dawno zapomnianego stylu gry powrócić postanowił Steve Clarke. Połączył stary sposób z nowym, tworząc hybrydę idealnie pasującą do drużyny narodowej. Szkoci znów szybko i krótko wymieniają piłkę, ale nie rezygnują z długich podań i dośrodkowań na rosłych napastników.

Spotkania rozpoczynają w formacji 3-5-2. Choć w teorii grają trójką środkowych obrońców, to w praktyce korzystają tylko z jednego stopera – ustawionego centralnie Granta Hanleya. Dwaj gracze występujący po bokach na co dzień zajmują zupełnie inne pozycje.

Scott McTominay w klubie jest defensywnym pomocnikiem, a Kieran Tierney lewym obrońcą. Clarke korzysta z nich jednak w obronie, tworząc tercet znakomicie operujący piłką. Większość ataków rozpoczynają właśnie skrajni środkowi obrońcy. Gracz Manchesteru United robi to po prawej stronie, a piłkarz Arsenalu po lewej.

To tym skrzydłem Szkoci atakują najczęściej. I to nie tylko dzięki Tierneyowi. Na lewej flance ustawiony jest bowiem kapitan zespołu – Andrew Robertson. Kluczową rolę odgrywa nie tylko w szatni, ale i na boisku. Podaje najczęściej w zespole, inicjując większość akcji.

Znakomicie współpracuje z pół-lewym środkowym obrońcą, nieustannie wymieniając się z nim pozycjami. Tierneya i Robertsona w kombinacjach wspomaga też ustawiony bliżej lewego skrzydła środkowy pomocnik – Callum McGregor. Często dostaje piłkę od schodzącego w lewą półprzestrzeń Robertsona, by z pierwszej piłki dograć do obiegającego go Tierneya.

Taki manewr jest jedną z podstawowych zagrywek graczy Clarke'a. Robertson schodzi niżej, by zaasekurować pozycję skrajnego środkowego obrońcy, a Tierney włącza się do ataku i dośrodkowuje w pole karne.

Tuż przed wrzutką może poczuć się jak dziecko w sklepie z zabawkami. W "szesnastce" bowiem aż roi się od jego partnerów. W pole bramkowe wbiegają dwaj środkowi napastnicy – Che Adams oraz Lyndon Dykes. Prawy wahadłowy Stephen O'Donnell zamyka akcję na dalszym słupku, a John McGinn czeka na płaskie zagranie w okolicy jedenastego metra.

Choć Tierney nierzadko decyduje się na wysokie dośrodkowania do któregoś ze snajperów, to zazwyczaj wybiera podania do McGinna. To właśnie piłkarz Aston Villi jest najgroźniejszą bronią Clarke'a. W eliminacjach do Euro 2020 strzelił siedem goli i miał dwie asysty. Równie dobrze rozpoczął kwalifikacje do mundialu, zdobywając trzy bramki w trzech pierwszych meczach.

McGinn jest więc najskuteczniejszym graczem zespołu. Gra ofensywnie, wiedząc, że może sobie na to pozwolić. Jego szarże zabezpieczają McTominay oraz defensywny pomocnik. W ostatnich meczach rolę tę odgrywał bohater barażów – McLean. Kontuzja wykluczyła go jednak z udziału w Euro.

Kto jest kluczowy?

Robertson, Tierney i McGinn są najważniejszymi piłkarzami reprezentacji Szkocji. Gracze Clarke'a większość ataków rozgrywają lewą stroną boiska, bazując na znakomitym zrozumieniu pomiędzy dwoma bocznymi obrońcami. Ich szarże zazwyczaj kończą się podaniami do wbiegającego w pole karne pomocnika Aston Villi.

Oprócz tej trójki na wyróżnienie zasługuje także McTominay, doskonale odnajdujący się na środku obrony. Nie tylko świetnie radzi sobie w odbiorze, ale i skutecznie inicjuje ataki. Szkoci, wbrew pozorom, atakują też prawym skrzydłem.

Gracz Manchesteru United wchodzi wówczas w prawą półprzestrzeń, by przeszywającym podaniem zagrać do ustawionego w niej McGinna. Ten błyskawicznie wymienia piłkę z grającym plecami do bramki Dykesem i przerzuca ją na otwartą lewą flankę. Później dzieje się to, co zostało już nakreślone.

Ważni w zespole są także wspomniany Dykes oraz nowy kadrowicz Adams. Pierwszy z nich, choć gra tylko w Queens Park Rangers, jest fundamentalną postacią drużyny. Dzięki znakomitym warunkom fizycznym pełni rolę odgrywającego i jest odbiorcą większości długich podań. Naturalizowany gwiazdor Southampton ma za to wykazywać się skutecznością.

Pierwsza jedenastka

Szkocja, dzięki decyzji Adamsa o reprezentowaniu tego kraju, ostatnie mecze rozpoczynała z dwójką napastników. W trakcie eliminacji do Euro 2020 korzystała także z ustawienia 3-4-2-1 z duetem ofensywnych pomocników grających tuż za Dykesem. Tego systemu Clarke również będzie mógł użyć w trakcie turnieju. Szczególnie przeciwko mocniejszym rywalom.

Szkoci w fazie grupowej zmierzą się z Anglią, Chorwacją i Czechami. Wzmocnienie środka pola może być więc ważniejsze od liczebności pod bramką. Clarke przed rozpoczęciem Euro będzie miał więc spory ból głowy.

Z powodu kontuzji z drużyny wypadł nie tylko McLean, ale i inny etatowy pomocnik – Ryan Jack. Ich miejsce w kadrze najprawdopodobniej zajmą John Fleck i Ryan Christie. Pozostali zawodnicy, którzy wywalczyli awans do mistrzostw Europy, powinni być do dyspozycji selekcjonera. Reprezentacja Szkocji najprawdopodobniej zagra więc w następującym składzie:

David Marshall – Scott McTominay, Grant Hanley, Kieran Tierney – Stephen O'Donnell, John McGinn, John Fleck, Callum McGregor, Andy Robertson – Lyndon Dykes, Che Adams

Sprawdź terminarz Euro 2020. Transmisja wszystkich spotkań w Telewizji Polskiej.