11 cze 2021 | Tokio 2020

Naziści i kradzież. Tajemnica pięciu kół i olimpijskiej flagi

Flaga olimpijska wydaje się być banalnie prosta – ot, pięć kół na białym tle. A jednak kryje się za nią wiele ciekawych historii. Już podczas pierwszych igrzysk została skradziona przez jednego z medalistów. A lata później naziści o mało nie oszukali świata odnośnie genezy jej powstania.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ

Sport zakazany. Jak szwedzki rząd usunął boks z igrzysk

Idea Pierre'a de Coubertina była ponadnarodowa. Potrafiła łączyć i pozostać bezstronna nawet w czasach, gdy m.in. Finlandia, Węgry czy Polska walczyły o niepodległość. By tego dokonać, na pewnym etapie potrzebowała symbolu zjednoczenia.

W 1913 roku baron zaprojektował pięć kół. Połączone ze sobą pierścienie miały być odzwierciedleniem wspierającego się wzajemnie świata. Ich liczba była równa liczbie kontynentów, a barwy zostały dobrane w ten sposób, by minimum jedna z nich pojawiała się w każdej fladze narodowej.

Nowy symbol miał zostać użyty po raz pierwszy podczas igrzysk w Berlinie w 1916 roku. Do imprezy nie doszło ze względu na I wojnę światową. Jakże inny był wydźwięk pięciu kół, gdy wzniesiono je na maszt cztery lata później w Antwerpii – mieście dotkniętym działaniami militarnymi.

Jak naziści niemal nie oszukali świata

Skąd wzięło się pięć kół? Dziś wiemy, że ich pomysłodawcą rzeczywiście był de Coubertin. Przez lata wielu uważało, że wskrzesiciel igrzysk zapożyczył symbol z ołtarza w starożytnych Delfach. To przekłamanie było sprawką… nazistowskiej propagandy.

"W 1984 roku historyk Robert Barney prowadził w Grecji badania archeologiczne. Gdy pochylił się, by zawiązać buta, na zniszczonym kamieniu dostrzegł znajomy symbol" – opisuje "The New York Times". Wyryte tam pierścienie nie mogły być jednak inspiracją dla de Coubertina. Powstały bowiem dopiero… w latach 30.

"Niby-starożytna rzeźba stanowiła rekwizyt nazistowskich filmowców. Leni Riefenstahl stworzyła tę mityczną scenę, dokumentując ceremonię zapalenia ognia olimpijskiego przed igrzyskami olimpijskimi w 1936 roku" – dodają amerykańscy dziennikarze w artykule dotyczącym fałszywej genezy powstania pięciu kół.

Pierwszą flagę olimpijską… skradł medalista

Zaprojektowane przez barona pięć kół zostało naniesione na płachtę o wymiarach 3x2 metry. Igrzyska w Antwerpii (1920) były pierwszymi, podczas których wciągnięto ją na maszt. A przy okazji ostatnimi, w których użyto oryginału. Po ceremonii zakończenia organizatorzy nie mogli znaleźć sztandaru. Odpuścili i na imprezę w Paryżu przygotowali nowy.

Ten pierwszy odnalazł się zupełnie przypadkiem. Podczas bankietu Amerykańskiego Komitetu Olimpijskiego w 1997 roku jeden z dziennikarzy zaczepił brązowego medalistę w skokach do wody z Antwerpii – Hala Haiga Prieste'a i w rozmowie poruszył między innymi ten wątek. – Chyba mogę ci pomóc w poszukiwaniu. Ona jest w mojej walizce – miał odrzec olimpijczyk.

Okazało się, że Prieste – za namową słynnego Duke'a Kahanamoku – podczas igrzysk w 1920 roku wdrapał się na maszt i zwinął flagę. Zgubę oddał jako 103-latek, w trakcie specjalnej ceremonii zorganizowanej podczas igrzysk w Sydney (2000).

Jaką flagę widzimy obecnie?

Oryginalna flaga olimpijska trafiła do Muzeum Olimpijskiego w Lozannie. Czy to oznacza, że do dziś gospodarze przekazują sobie tę uszytą na następne igrzyska? Otóż nie. Choć używano jej wyjątkowo długo, bo dopiero w Oslo (1952) stworzono nową – specjalnie na zimową edycję.

Latem tę "paryską" ostatecznie wymieniono dopiero w 1988 roku w Seulu. Kolejnej zmiany dokonano w 2016 roku w Rio de Janeiro. Flaga zimowych igrzysk ostatnio zastąpiona była natomiast w 2018 roku w Pjongczangu.

Stan wyjątkowy w Tokio. "Wierzymy, że igrzyska zaczną się zgodnie z planem"