Siatkówka. Słodko-gorzki Vital Heynen. Podsumowanie pracy Belga z reprezentacją Polski

Kto za Vitala Heynena? Trzech kandydatów z Polski na stanowisko selekcjonera kadry siatkarzy

Wygrał wielomiesięczną batalię

W Katowicach historia zatoczyła koło. W 2017 roku po porażce ze Słowenią prowadzona przez Ferdinando De Giorgiego reprezentacja Polski odpadła z mistrzostw Europy. Oznaczało to, że Włoch przestał prowadzić biało-czerwoną kadrę. Zastąpił go Vital Heynen. Cztery lata później De Giorgi, już jako selekcjoner ojczystej drużyny, ograł Słoweńców w finale ME. Z kolei Belg pożegnał się z polską drużyną w atmosferze niespełnionej nadziei. Pokazuje to przewrotność trenerskiego losu.

Klęska na ME 2017 wywołała spore zamieszanie w polskiej siatkówce. PZPS zaczął szukać nowego trenera. W mediach zaczęło krążyć wiele nazwisk – polskich i zagranicznych. Akces zgłaszali między innymi Piotr Gruszka, Andrzej Kowal, Robert Prygiel, Jakub Bednaruk, a także Brazylijczyk Marcelo Mendez oraz Heynen. Po kilku ciekawych miesiącach to właśnie kandydaturę Belga wybrano jako najkorzystniejszą. Tym samym powrócił do Polski, w której pracował już jako szkoleniowiec Transferu Bydgoszcz.

W debiutanckim roku czekały go dwa wyzwania – Liga Narodów i mistrzostwa świata. Pierwszeństwo miał oczywiście mundial, na którym Polacy bronili złota zdobytego na własnej ziemi w 2014 roku. Rozgrywki, które zastąpiły Ligę Światową, stanowiły czas do budowania i zgrywania kadry. Biało-czerwoni zdołali awansować do turnieju finałowego, jednak w Lille przegrali z Rosją i Stanami Zjednoczonymi i musieli się zadowolić piątym miejscem.

Zwycięski maraton na początek

Nikt jednak z takiego obrotu spraw tragedii nie robił. 17 spotkań LN było przygrywką do maratonu, zwanego mistrzostwami świata w siatkówce. W drodze po złoto biało-czerwoni musieli rozegrać aż 12 meczów w Bułgarii i Włoszech. Pierwszą rundę w Warnie przeszli suchą stopą, wygrywając wszystkie pięć starć. Schody rozpoczęły się w drugiej fazie. Sytuację Polaków skomplikowały porażki z Argentyną i Francją, ale potem przyszły wygrane z Serbią – na koniec drugiej i początek trzeciej rundy.

Zwycięski pierwszy set z Włochami oznaczał awans do strefy medalowej. W bodaj najbardziej zaciętym spotkaniu turnieju Polska pokonała w pięciu setach Amerykanów. Dużo łatwiejszy okazał się finał z Brazylią, w którym koncertowa gra Bartosza Kurka i spółki zapewniła drugi z rzędu tytuł mistrzów świata.

Belg tym samym przedłużył niepisaną tradycję zagranicznych trenerów kadry ostatnich lat – mocny akcent na początek. Daniel Castellani w roku zatrudnienia wygrał ME 2009. Andrea Anastasi po brązowym medalu kontynentalnego czempionatu 2011 "poprawił" triumfem w Lidze Światowej 2012. Stephane Antiga niespełna rok od rozpoczęcia pracy z kadrą poprowadził ją do złota MŚ 2014. Imponującego wejścia zabrakło wspomnianemu De Giorgiemu, który porażkę w barażach ME 2017 przypłacił posadą.

Heynen "kupił" zawodników nietypowymi metodami treningowymi (tzw. "stupid games" – "głupie gry"). Publiczność polubiła go za szczere poczucie humoru, którym popisał się między innymi na Gali Mistrzów Sportu w 2019 roku, gdy przemawiał po polsku. Język kraju pracodawcy nie był mu obcy, co pokazywał, śpiewając przed meczami polski hymn.

Rezerwy na medal i kwalifikacyjna moc

Pierwsze wielkie zadanie zaliczył bardzo szybko, ale wiadomo było, że najważniejszy będzie sukces na igrzyskach. A tutaj historia nie była jego sprzymierzeńcem. Jedyny krążek polskich siatkarzy to Montreal i rok 1976. Hubert Jerzy Wagner jako jedyny zdołał wygrać i na mistrzostwach świata, i na igrzyskach olimpijskich.

Heynen chciał przełamać złą passę, której nie dawali rady poprzednicy. Żaden ze wspomnianych wcześniej selekcjonerów nie poprowadził kadry do drugiego triumfu. Castellaniemu nie wyszły MŚ 2010. Anastasi pojechał do Londynu po medal igrzysk, ale przegrał w ćwierćfinale z Rosją. Antiga nie potrafił nawiązać w Rio do sukcesu z mundialu dwa lata wcześniej. Wszyscy okazywali się zakładnikami własnego sukcesu.

Trzeba jednak stwierdzić, że Heynen dzielnie opierał się temu scenariuszowi. Ligę Narodów 2019 skończył na trzecim miejscu, mimo że rotował składem przez całe rozgrywki, a na turniej finałowy w USA wysłał rezerwowych nie tylko zawodników, ale i sztab z Jakubem Bednarukiem na czele. Wszystko podporządkował turniejowi kwalifikacyjnemu do IO w gdańsko-sopockiej Ergo Arenie. Biało-czerwoni, wzmocnieni Wilfredo Leonem, rozprawili się z Tunezją, Francją i Słowenią. Dwa ostatnie zespoły przyniosły jednak Belgowi i spółce wiele bólu w kolejnych miesiącach i latach.

Po zapewnieniu sobie biletów do Tokio kolejnym celem były ME i rzecz jasna złoty medal, jak to na mistrzów świata przystało. W półfinale w Lublanie gospodarze srogo zrewanżowali się biało-czerwonym za przegraną w walce o igrzyska. Na osłodę pozostał brąz. Nie był to jednak ostatni medal 2019 roku, bo w Japonii Polacy sięgnęli po srebro Pucharu Świata, przegrywając zaledwie dwa z 11 spotkań – z późniejszym triumfatorem Brazylią oraz z trzecią w tabeli kadrą USA.

Wydłużona droga zakończona niepowodzeniem

Heynen wielokrotnie powtarzał, że wszystko podporządkowane było igrzyskom w Tokio i medalowi, na który polska siatkówka czekała ponad 40 lat. W 2020 roku sport na świecie się zatrzymał z powodu pandemii koronawirusa i nie inaczej było w przypadku siatkówki. W tamtym sezonie udało się rozegrać tylko kilka sparingów. Całą siłę i uwagę przenieść było trzeba na rok 2021.

W przygotowaniach nie pomagała nietypowa forma rozegrania Ligi Narodów. Wszystkie spotkania rozegrano w "bańce" w Rimini. Długie tygodnie we Włoszech przyniosły drugie miejsce po finałowej przegranej z Brazylią. Na przełomie lipca i sierpnia przyszedł w końcu czas próby. Próby, która zakończyła się ku rozpaczy zawodników i Heynena niepowodzeniem. Po inauguracyjnej porażce z Iranem "maszyna" zdawała się rozpędzać w kierunku podium, ale zatrzymała ją Francja. Ćwierćfinałowa klątwa nie została zdjęta.

Medalowy lider

Sezon co prawda się wówczas jeszcze nie kończył, ale końca dobiegał cały cykl. Stało się jasne, że wrześniowe mistrzostwa Europy będą pożegnaniem Belga z kadrą. Bez względu na rezultat. Biało-czerwoni prowadzeni przez Heynena pożegnali się godnie, bo brązowym medalem, ale na pewno pozostał dużo niedosyt po kolejnym półfinałowym niepowodzeniu ze Słowenią.

Bilans Heynena wyróżnia się na tle zagranicznych szkoleniowców, którzy od 2005 roku nieprzerwanie prowadzą reprezentację Polski siatkarzy. Belg może się pochwalić medalami z sześciu z ośmiu imprez, na których był szkoleniowcem biało-czerwonych. Poprawił tym samym osiągnięcie Anastasiego (cztery medale na siedem turniejów). Dwoma krążkami może się pochwalić Antiga, a po jednym Argentyńczycy – Raul Lozano i Daniel Castellani. Z pewnością Heynen zostanie zapamiętany w sposób słodko-gorzki – jako mistrz świata oraz ten, który nie spełnił olimpijskiej nadziei na medal.