PŚ w skokach. Włochy – kraj, w którym wolą pomniki od sukcesów

Żeby minionej zimy zdobyć całe dziewięć punktów w zawodach Pucharu Świata, reprezentacja Włoch czekała od 2018 roku. Od ostatniego podium któregoś z zawodników tego kraju minęło już z kolei lat czternaście. Dziś tej kadrze – prowadzonej przez Andreę Morassiego, czyli ostatniego podiumowicza – trudno jest nawet sklecić zespół do startu w drużynówkach. Ba, teraz po FIS Cup w Falun okazało się, że są tak kiepscy, iż w ogóle zrezygnowali z wylotu do Niżnego Tagiłu. A był tam Chińczyk, Koreańczyk, Turek i Rumun. Dowody stagnacji w Italii można mnożyć, ale najlepszym jest statystyka. W sezonie 2019/20 skoczkowie tego kraju raptem 22 razy wystąpili w konkursach elity. I piętnastokrotnie odpadali z zabawy już po kwalifikacjach. Ostatniej zimy było tylko trochę więcej miłych akcentów.

Gdy w latach 2016-2018 prowadził ich Łukasz Kruczek, przez rozmowy z trenerem notorycznie przebijała się gorycz. Polak – tak jak teraz Morassi – walczył z wiatrakami. Pomimo tradycji i kapitalnego potencjału geograficznego w Italii miał po prostu związane ręce. Brakowało środków, oddolnego zaangażowania, zainteresowania związku i skoczni. To znaczy takich, które działają, bo akurat w pieszczeniu zabytków ojczyzna Roberto Cecona jest wybitnie uzdolniona.

A z drugiej strony w 2026 roku w Cortinie d'Ampezzo będą igrzyska. A Sandro Pertile, ich człowiek, który chce ekspansji skoków na nowe kraje, szefuje całą dyscypliną z ramienia FIS.

Skoki narciarskie we Włoszech. Po pierwsze: trawa musi być przystrzyżona

Cortina to jedno z miejsc-muzeów skoków. Skocznia, na której w 1956 Polska sięgnęła po pierwszy olimpijski krążek w dziejach wygląda tak, jakby zaraz ktoś znów mógł z niej zeskoczyć. Całkiem zadbana, czysta, z tablicami, które przypominają o wydarzeniach sprzed dekad. U jej stóp piłkarze mają trawę przystrzyżoną jak na Camp Nou. I oświetlenie. Obiekt, nazwany kiedyś "narodowym", teraz służy już jednak wyłącznie jako pomnik. Poza udawanym skokiem Jamesa Bonda z filmu "Tylko dla twoich oczu" już nikt nie pcha się na górę z nartami. Ostatnie oddano w latach 90., na swoje załapał się jeszcze Jernej Damjan. Teraz drzwi zabarykadowane, schody wzdłuż rozbiegu popękały. Wyciągu brak. Ani chęci, żeby był.

Podobnych przykładów mają tam więcej. W Gallio, gdzie do niedawna działał cały kompleks gotowy do szkolenia juniorów, nowo kładziony igelit zarasta mchem. A wieża, z której kiedyś zjeżdżano w ramach PŚ, opiera się już tylko naporowi wiatru. Trawnik na zeskoku tak jak w Cortinie przystrzyżony. Na pamiątkę.

We Włoszech PŚ gościł w czterech miastach, w Polsce – w dwóch.

Miejsce pierwszego skoku na 100 m w historii #skijumping (nieustanego) - Ponte di Legno. Latał tu https://t.co/12rwkebGu3. Bronek Czech. Ten obiekt jest niepojęty, tego nie oddadzą zdjęcia. Próg jak mur zamku, zeskok jak pionowa ściana. A oni tu w swetrach i drewnianych deskach pic.twitter.com/Dis4zV5rUf

— inSJders (@inSJders) September 9, 2020

– Władze miasteczka Ponte di Legno postanowiły wydać pieniądze na odrestaurowanie skoczni obchodzącej w przyszłym roku 110. urodziny – informował niedawno na Facebooku dziennikarz Massimiliano Ambesi. Chodzi o obiekt, gdzie w latach 30. XX wieku padały rekordy świata. Tam zresztą oddano pierwszy (nieustany) skok poza granicę stu metrów. W wielu miejscach takie relikty przeszłości dawno wchłonął las, jednak Włosi na tyle szanują historię, że skrupulatnie pielęgnują całe zbocze. Gdy we wrześniu odwiedziliśmy to miejsce, nie mogliśmy uwierzyć. Zachował się wysoki na dwa piętra kamienny próg, linia rozbiegu, równiuteńki zeskok. Pomijając fakt starego profilu, zimą wystarczyłoby wjechać ratrakiem, ubić śnieg i po prostu puścić się z belki. Gdyby jakaś była.

Bo Planica jest za blisko

– Jadąc przez Trentino, można zajechać do Pellinzano, gdzie lokalna społeczność próbuje szkolić dzieciaki na małych konstrukcjach. Te szybko z nich wyrastają, bo na miejscu od lat nie mogą się doczekać budowy K60. Jak długo tak będzie się ustalać priorytety? Jak długo utalentowana młodzież ma czekać na zmianę? Kiedy ktoś z decydujących o skokach po prostu się obudzi? – retorycznie pyta Ambesi.

Być może nigdy.

Między innymi z tego powodu rok po roku wykruszał się trzon włoskiej kadry narodowej. Zrezygnował Morassi, zrezygnowali Sebastian Colloredo i Davide Bresadola, ostatnio to samo zapowiedział Federico Cecon, syn słynnego przed laty Roberto.

– Z wielkim smutkiem muszę przyznać, że Włochy w naszej ukochanej dyscyplinie przestają istnieć. Sytuacja jest po prostu tragiczna – stwierdził wprost rozżalony skoczek.

Zasada jest prosta – jak nie ma skoczni, to nie ma skoczków. I chęci. To przez ich brak nikt nie skacze już z pięknego obiektu K90 w Tarvisio, którą przecież gruntownie zmodernizowano niespełna 20 lat temu. Nie ma odpowiedzi na pytanie, dlaczego przestano jej używać. W 2007 roku miasto miało gościć uniwersjadę, lecz z powodu odwilży organizatorzy awaryjnie przenieśli konkurs do Planicy. Potem Trampolino Fratelli Nogara poszła w niepamięć i tak sobie do dziś stoi i czeka.

Zawsze chętnie wracamy do Tarvisio, bo oprócz kompleksu skoczni, w mieście serwują także znakomitą pizzę ?
Po dobudowaniu malutkiej skoczni, to świetna baza treningowa dla najmłodszych. Skocznia normalna natomiast coraz bardziej podupada i pewnie wkrótce pójdzie do rozbiórki. pic.twitter.com/yPap4KBrxX

— inSJders (@inSJders) November 12, 2019

W Polsce też idziemy taką drogą. Przez "zbyt bliskie" sąsiedztwo lepszych ośrodków w ruinę popadły m.in. skocznie w Goleszowie oraz w Wiśle-Łabajowie, skokowo umarło też niemal całe Podhale. I gdy nie działały mniejsze skocznie w Zakopanem, dzieci miały wybór: jeździć do Szczyrku albo znaleźć sobie inne zajęcie. Dokładnie tak jak dzieci we Włoszech, których dodatkowo nie motywował żaden mit narodowego bohatera, jakie zbudowały się u nas wokół Adama Małysza i Kamila Stocha.

Pragelato w nosie ma to

Włosi dziś mają swoje dwa sztandarowe kompleksy sportowe – Predazzo, które na potrzeby IO w 2026 roku zyska nową odsłonę oraz Pragelato, gdzie skocznie wybudowano na turyńskie igrzyska 2006. Ale właściwie to mają jeden, bo pod Turynem po latach marnotrawienia potencjału lokalne władze podjęły decyzję o niemal całkowitej rozbiórce tamtejszych konstrukcji. Zostanie tam tylko rozbieg K125. Po co? To wyjaśnia burmistrz Giorgio Merlo: oczywiście jako pamiątka i pomnik przeszłych wydarzeń oraz – uwaga – jako wieża startowa dla tzw. tyrolki. Zapuszczony stadion skokowy ma być nowym centrum aktywności sportowej.

Tylko że on już dawno mógł być takim centrum.

– Problem z Pragelato był taki, że ktoś nie bardzo przemyślał miejsce budowy skoczni. Akurat tam nie było tradycji skakania, więc nie było komu tych obiektów przekazać – opowiadał swego czasu były trener włoskiej kadry Walter Cogoli. Sam na kilka lat wyjechał pracować do klubu w Austrii. Tam nie brakuje ani budżetu, ani skoczni, ani w efekcie chętnych do zajęć dzieci. I dzięki temu wśród seniorów nie brakuje im potem mistrzów.

W 2026 będzie klapa. Bije ostatni alarm na przebudzenie

– We Włoszech skoki są dyscypliną marginalizowaną, trudno to ukryć. Żeby liczyć się na świecie, trzeba inwestować w sprzęt, często zmieniać kombinezony, aby były najlepszej jakości. Testować, wymyślać. A my na to nie mieliśmy środków, bo oczkiem w głowie federacji są narty alpejskie. Do tego FISI zrzesza wszystkie zimowe sporty w kraju, co też sprawia, że podział budżetu jest o wiele trudniejszy niż choćby w przypadku Polski – analizował Kruczek.

W kadrze na sezon 2021/22 znalazł się jeden zawodnik, po którym można spodziewać się jakiejkolwiek obecności w szerokiej światowej czołówce. Za Alexem Insamem, ewentualnie Giovannim Bresadolą, jest czarna dziura: trzech na zapleczu, czterech młodzieżowców. W klubach zaś garstka dzieciaków, które i tak jeszcze nie wiedzą, że w świecie dorosłych czekają ich same utrapienia. Nawet jeśli współpracę w roli konsultanta zaczął z FISI Andreas Felder, jego autorytet dotąd nie wystarczył do przebicia betonowego muru. Tak jak wcześniej nie udawało się Kruczkowi.

– Jedyna ich nadzieja to odnowione Predazzo, które miejmy nadzieję przyciągnie dzieci. I Insam, pod względem nastawienia do sportu przebijający kolegów. Może jeśli gdzieś z dołu uda im się wyłapać kogoś jeszcze, a potem wykształcić go na poziom sukcesów w elicie, coś we Włoszech się zmieni? Bez takiego impulsu, bez chęci inwestowania w skoki będzie jednak trudno – przewidywał nasz szkoleniowiec.

Do pracy z Włochami w 2018 roku był przymierzany m.in. Vasja Bajc.

– Teraz jest dla nich ostatni dzwonek, by w domowych igrzyskach ich ekipa cokolwiek znaczyła. A może żeby w ogóle wystartowała. Alarm już dzwoni. Niech nie spóźnią się z tym rozwojem tak jak teraz, przed IO w Pekinie, spóźnili się Chińczycy – widzi analogie Słoweniec.

Jest jeszcze jedna kwestia: gdy na czas przebudowy zamkną skocznie w Predazzo, kadra czasowo zostanie zupełnie bez domu.