14 gru 2021 | Skoki

Skoki. Sztuczna inteligencja, spece od aeronautyki. Po co Doleżal sprawdzał naukowców?

Piotr Żyła podczas Pucharu Świata w Wiśle (fot. PAP/Grzegorz Momot)

Kadra polskich skoczków pod koniec 2020 roku testowała rewolucyjne rozwiązania przy analizie techniki zawodników. Nauka miała wznieść drużynę na nowy poziom i dać jej przewagę nad konkurencją. Ale potem wszystko rozbiło się o pieniądze. Niewykluczone jednak, że w wyniku tych prac i tak zobaczymy rewolucję sprzętową w Pucharze Świata.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ

Treningi w Ramsau? To nic takiego. Wybudował skocznię na lodowcu

Skoczek rusza z belki, a z gniazda nagrywa go kamerą trener – to stały obrazek w skokach narciarskich. O ile kibic potrzebuje zobaczyć odległość i sam lot, to dla sztabów najważniejsze jest to, co na progu i najeździe. – A gdyby tak pokazać wam każdy skok na wykresie 4D, z rozrysowanym ruchem kończyn uchwyconym klatka po klatce? – spytali naszą kadrę eksperci, którzy zaproponowali Polakom rewolucyjne rozwiązanie.

Szczyrk jednak zagości w PŚ? Jeszcze nie teraz, ale już za...

Czytaj też

Szczyrk może zostać gospodarzem PŚ w sezonie 2023/2024 (fot. PAP)

Szczyrk jednak zagości w PŚ? Jeszcze nie teraz, ale już za...

Ale chociaż przed rokiem testy naukowe rzeczywiście się odbyły, to ostatecznie nic z tego nie wyszło.

Test rewolucji za zamkniętymi drzwiami. "Bardzo obiecujące"

Wdrożenie odbyło się na jednym z ostatnich zgrupowań przed startem sezonu 2020/21 – po przejściu z porcelany na tory lodowe. Na Wielką Krokiew przyjechały specjalne kamery, ludzie od ich obsługi oraz naklejki znacznikowe, które dwóch zawodników miało sobie umieścić w newralgicznych punktach ciała na kombinezonach. Wszystkiemu z uwagą przyglądali się trenerzy głównej kadry.

Naukowcy chcieli rzucić zupełnie nowe światło na skoki. I na podstawie liczb, funkcji matematycznych i wykresów dowiedzieć się, jak skakać, żeby tuż po wyjściu z progu zawodnik tracił np. jak najmniej szybkości. To jedna z kluczowych kwestii w technice skoku, nad którą od dłuższego czasu główkują wszystkie ekipy świata.

Impulsem do podjęcia tematu były m.in. skoki Petera Prevca, a później Ryoyu Kobayashiego. Obaj w szczycie formy potrafią błyskawicznie ustawiać się po odbiciu w pozycji do lotu. A im sprawniej to robili, tym dalej odlatywali w drugiej fazie skoku. Temat stał się nośny szczególnie w okresie dominacji Japończyka. Tempo, w jakim Kobayashi wykonywał całą sekwencję ruchów z zazdrością analizowano na powtórkach w sztabach rywali. I wśród samych zawodników.

Podsumujmy sezon dram w PŚ #skijumping:
�� wirus Muranki, Deana
�� #UwolnićRyoyu
�� kryzys i misja Ramsau
�� wirus Stoeckla, choroba Stocha
�� trwoga o odwołanie przez covid
�� skandaliczne zmiany dot. testów
�� odwołali
—
Może już wystarczy, co?#skijumpingfamily @sport_tvppl
— Michał Chmielewski (@chmiielewski) December 12, 2021

W PZN początkowo byli niezwykle przychylni ekipie, której powierzyli misję. W kuluarach mówiło się, że szukano już nawet pieniędzy na ewentualne opłacenie kontraktu.

– Możemy porównać każdego skoczka z każdym. Każdy skok jednego zawodnika z pozostałymi – chwalili się pomysłodawcy.

– Są konkretni, myślą poza schematami, sprawiają wrażenie przygotowanych sprzętowo – usłyszeliśmy wówczas. Instalacja została na skocznię zaimportowana z osiągnięć medycyny. W jednym ze spotkań na ten temat miał zresztą uczestniczyć prezes Apoloniusz Tajner, pozytywnie o pomyśle wypowiedzieli się również sami członkowie sztabu Michala Doleżala. Nic dziwnego, skoro do nadal dość zacofanej technologicznie dyscypliny nagle miały wejść metody inżynierii i sztucznej inteligencji.

Pomysły ciekawe, tylko że drogie

Niestety, tak szybko jak pomysł chwycił, trzeba było o nim zapomnieć. Trochę dlatego, że liczby i dane, które zbierały kamery, okazały się ekscytujące, ale jednocześnie nie najłatwiejsze do obróbki i wymodelowania ich na wykresach 4D.

Do tego – według sceptyków – trwało to za długo. Celem-marzenie było (ostatecznie udane) uzyskanie zdjęcia z progu, na którym każdy marker malował innym kolorem ruch zawodnika w kluczowej fazie skoku. Wyglądało to ambitnie, szczególnie jeśli porównać to do ograniczeń, jakie mają i tak ciekawe badania w tunelach aerodynamicznych. Tylko że ludzie skoków potrzebowali konkretu i szybkiej informacji, a nie do końca natłoku statystyk, nad którymi trzeba by się głowić po nocach.

– Nadmiar informacji naukowych przynosi zwykle odwrotny skutek od zamierzonego – od dawna słyszą nasi trenerzy od biomechanika Piotra Krężałka, który pomaga im przygotowywać kadrę do sezonu. Ten jednak miał być mimo wszystko zaciekawiony prototypem urządzenia, podobnie jak trenerzy. Według naszych ustaleń specjaliści zaczęli mówić jednak o zbyt dużych wynagrodzeniach jak na wartość, którą mogliby wnieść do skoków. I na tym na razie stanęło.

Szczyrk jednak zagości w PŚ? Jeszcze nie teraz, ale już za...

Czytaj też

Szczyrk jednak zagości w PŚ? Jeszcze nie teraz, ale już za...

Skoki narciarskie na planszy. "Jest nawet losowy wiatr"

Skoki narciarskie na planszy. "Jest nawet losowy wiatr"

Analizy ściśle tajne. Dla dobra naszej kadry

W PZN potwierdziliśmy, że działacze przed igrzyskami w Pekinie chcieli także na inne sposoby sprawdzić do skoków więcej nauki. Odbyły się rozmowy nie tylko z opisanym wyżej, ale równocześnie z kilkoma innymi podmiotami, głównie od aeronautyki. Część propozycji szybko odrzucono, kilka analizowano, niektórym dano szansę przedstawić swoje innowacje. Zainwestowano w pilotaże, ale z większością wydatków czekano, aż przyjdą konkrety. Mamy wiedzę, że ludzie od modeli i testów z Wielkiej Krokwi przyszli też m.in. z pomysłem, jak zrewolucjonizować tylne wiązania do nart. Wiemy tyle, że zapomniano w nich o dotychczasowym, powszechnym systemie tzw. bolców. O szczegółach nikt nie chce mówić na głos, zresztą są tego przyczyny.

Świąt nie będzie. Niemieckie fanaberie dotkną Polaków

Czytaj też

Kamil Stoch nie nacieszy się świętami (fot. PAP)

Świąt nie będzie. Niemieckie fanaberie dotkną Polaków

– W skokach każdy za każdym szpieguje – krótko wyjaśniał trener Grzegorz Sobczyk, człowiek szczególnie wyczulony na przecieki medialne.

Utajnianie takich projektów przez kadrę należy szanować, chcąc później cieszyć się z wyników biało-czerwonych. Tego nauczył ich Stefan Horngacher. Dość powiedzieć, że rok temu sztab zablokował publikację pierwszej wersji tego tekstu. Postawiono ultimatum: "jeśli to pójdzie, my rezygnujemy". Zrozumieliśmy.

Wiązania wkrótce ujrzą światło dzienne

Nauka na skoczniach, choć tym razem się nie udało, zdaniem wszystkich daje jeszcze duże pole manewru w rozwoju.

– Luk w przepisach FIS nadal jest sporo, federacja chętnie przygląda się nowym inicjatywom. Skoki same w sobie mają ogromne pole do badań, których dotąd nigdy nie wykonano – powiedział nam niedoszły podwykonawca, który był przy testach na Wielkiej Krokwi. Jego nazwiska nie ujawniamy.

Dlaczego to wszystko się nie udało? Bo wciąż nie wymyślono czegoś, co będzie działało z milimetrową dokładnością i w trybie real-time. W większości przypadków faktycznie rozeszło się też o zbyt duże pieniądze, jakich za usługi chcieli podwykonawcy. Ale przypadek wiązań jest odrębną kwestią, bo ta wcale nie upadła. Według naszej wiedzy PZN nie chciał wykupić na projekt wyłączności, na co nadzieje miała druga strona. Producenci zdecydowali się zatem pójść inną drogą i zaczęli szukać kupca na licencję pośród firm dostarczających takie podzespoły zawodnikom. Niewykluczone zresztą, że niebawem skutki tego ruchu będzie można zobaczyć na skoczniach.

Świąt nie będzie. Niemieckie fanaberie dotkną Polaków