Rosyjski futbol poznaje sankcje. Jak międzynarodowe decyzje wpływają na klub Polaka i Premier Ligę?

Kto nie zamierza grać z Rosją? Bojkot reprezentacji Rosji w piłce nożnej

Siedem federacji piłkarskich w Europie zadeklarowało już, że nie będzie rozgrywało meczów z Rosjanami. Przeciwko spotkaniom z reprezentacją kraju, który zaatakował Ukrainę sprzeciwili się już Polacy, Szwedzi, Czesi, Anglicy, Szkoci, Walijczycy, Norwegowie, Szwajcarzy i Albańczycy. Ale budowanie koalicji trwa dalej. PZPN rozesłał listy do wszystkich krajowych związków w Europie. Teraz ma dojść do spotkania z władzami FIFA, które w niedzielę skompromitowały się absurdalnymi sankcjami wobec Rosji.

Europa jest zbulwersowana atakiem Rosjan. Największe kraje na świecie nakładają sankcje na agresora. Podobnie sprawa wygląda w przypadku organizacji międzynarodowych. FIFA i UEFA cackają się jednak z krajem, który dzień w dzień wysyła kolejne rakiety w kierunku Ukrainy. Ale sankcje międzynarodowe zaczynają już wpływać na rosyjskie drużyny.

Kłopoty Spartaka

Spartak Moskwa jest jedynym rosyjskim klubem, który wciąż gra w europejskich rozgrywkach. Był jeszcze Zenit Petersburg, ale wicelider Premier Ligi pożegnał się z areną międzynarodową po odpadnięciu z Realem Betis.

Moskiewski klub ma zmierzyć się z RB Lipsk w 1/8 finału Ligi Europy. Pierwsze spotkanie ma się odbyć 10 marca w Niemczech. Były grupowy rywal Legii Warszawa będzie miał problemy związane z dotarciem na mecz. Związane jest to z zamknięciem przestrzeni powietrznej nad Unią Europejską dla samolotów z Rosji.

Bezpośredni lot z Moskwy do Niemiec odpada. Władze Spartaka opracowały cztery alternatywne opcje. Jedną z nich jest podróż pociągiem z Moskwy do Niemiec, choć podróż potrwa blisko dobę. Klub może też wybrać motyw lotu Kaliningradu i także zdecydować się na transport naziemny. Ale sankcje nie są idealne, bo można je oszukać. Do Moskwy wciąż latają linie tureckie, którymi można dostać się do Stambułu, a potem postawić na lot do Berlina. Inna opcja to wyczarterowanie samolotu, który nie jest zarejestrowany w Rosji. Taka opcja pozwolił klubowi ze stolicy na szybką podróż, a wśród potencjalnych operatorów wymieniane są firmy z Kazachstanu.

Ale mecz w Niemczech to jedno, potem Spartak będzie musiał zorganizować rewanż. Gra w Moskwie odpada, bo FIFA i UEFA zdecydowała, że rosyjskie drużyny nie będą grały w swoim kraju. Teoretycznie możliwe byłoby rozegranie spotkania w białoruskim Mińsku, lecz status tego państwa nie pozwala je uznawać za neutralny teren. Ofertę pomocy składali też Serbowie, lecz w tym przypadku sprawę komplikuje kwestia transportu. Serbia nie zamknęła swojej przestrzeni powietrznej, ale na drodze do Belgradu jest mur w postaci krajów Unii Europejskiej.

Przedstawiciele Spartaka potwierdzili, że obecnie opcją numer jeden w kontekście organizacji meczu z RB Lipsk jest Baku. Azerbejdżan unika zabierania stanowiska dotyczącego wojny prowadzonej przez Rosjan. llham Alijew, prezydent tego kraju, niecały tydzień temu gościł w Moskwie i podpisał z Władimirem Putinem deklarację o współpracy sojuszniczej obu państw.

Spartak najprawdopodobniej mógłby zagrać w Baku 17 marca, choć do czasu spotkania wiele może się jeszcze zmienić. Jose Manuel Albares, minister spraw zagranicznych Hiszpanii przekonuje, że rosyjskie kluby także powinny znaleźć się na celowniku. Jego zdaniem presja na Rosjanach musi się także ocierać o sport, więc zaproponował wykluczenie klubów z agresywnego państwa z europejskich pucharów. Najnowsze informacje sugerują, że Spartak może się lada moment pożegnać z areną międzynarodową.

USA i Wielka Brytania polują na właścicieli klubów

VEB, czyli Vnesheconombank, to rosyjski narodowy bank rozwoju i zagranicznych spraw gospodarczych. Jednocześnie spółka jest też właścicielem CSKA Moskwa. Instytucja posiada blisko 80 procent akcji stołecznego klubu.

Na bank nałożono sankcje ze strony Departamentu Skarbu USA. Spółka ma zostać odcięta od amerykańskiego systemu finansowego. Wszystkie decyzje mogą się także odbić na CSKA. – Sport powinien być oddzielony od polityki. Będziemy bronić naszych praw. Wieści o sankcjach nas zaskoczyły, to dość nieoczekiwane wydarzenie, ale klub funkcjonuje normalnie – zapewnia Roman Babajew, dyrektor generalny moskiewskiego klubu.

Właściciel CSKA zapowiada, że sankcje ze strony USA nie wpłyną na jego działania. Klub będzie miał problemy z rozliczeniami w dolarach, może też zapomnieć o robieniu interesów z amerykańskimi podmiotami. Kłopotem może się też okazać korzystanie z klubowych kanałów na YouTube czy Facebooku. Pytaniem pozostaje, jak zamrożenie aktywów w USA wpłynie na finansowe zaangażowanie właściciela w klub. Rubel staje się tylko słabszy i bije negatywne rekordy, a rosyjska giełda jest w panice po ostatnich wydarzeniach. Rosyjska gospodarka może stwierdzić, że sport powinien zejść na dalszy plan, bo nie będzie już tak dużych pieniędzy na finansowanie klubów.

Rosyjscy ekonomiści przekonują jednak, że amerykańskie sankcje nie muszą być gigantycznym problemem. Kluby i spółki bardziej odczują potencjalne ograniczenia ze strony Wielkiej Brytanii i Unii Europejskiej. – Obecna sytuacja może wpłynąć na umowy sponsorskie. Do 24 marca bank może sprzedać akcje klubu. Jednocześnie spółka może stwierdzić, że poradzi sobie z finansowaniem CSKA w rublach i nie będzie się go pozbywać – twierdzi ekonomista Siergiej Aleksaszenko.

W kwestii CSKA nie zapadła żadna decyzja. – Nie zdziwiłbym się, gdyby Unia Europejska lub Wielka Brytania poszły za Departamentem Skarbu i także nałożyły swoje sankcje na bank. Trzeba wtedy minimalizować potencjalne kłopoty i zastanowić się, jak wyjść poza listę ukaranych. Jednym ze sposobów jest sprzedaż akcji klubu przez właściciela – dodaje Aleksiej Kiriczek, były dyrektor wykonawczy Łokomotiwu Moskwa.

Już wcześniej obciążony sankcjami był Achmat Grozny, który "cierpi" przez Ramzana Kadyrowa, czeczeńskiego despotę. – Od razu usłyszałem, że mam nie martwić się o pieniądze. Mieliśmy jednak problemy z płatnościami za transfery. Musieliśmy zmienić dostawcę sprzętu, a nawet program do obserwacji zawodników – twierdził Andriej Talałajew, szkoleniowiec klubu z Czeczenii.

Klub Polaka zmienia właściciela
Ostatnie sankcje ze strony Wielkiej Brytanii dotknęły z kolei bank VTB, który był właścicielem Dynama Moskwa. Reakcja była jednak błyskawiczna, bo spółka zrezygnowała z klubu i oddała jego akcje na podmiot nazywający się Wszechrosyjskim Towarzystwem Sportowym Dynamo.

Cała sprawa została rozwiązana z takimi pozorami, jakby była planowana od dawna. – Kluczowa misja VTB została zakończona. Klub ma już wszystko co niezbędne, by czynić progresywny, długoterminowy rozwój. Zmiana nie wpłynie na działalność sportową, finansową i organizacyjne – głosiło oświadczenie banku, którego europejskie konta zostały zamrożone.

– Cesja udziałów nie wpłynie na bieżące działanie klubu. Pracujemy bez zmian. Stopniowo zbliżamy się do wcześniejszych celów, a mamy już odpowiednie warunki finansowe, administracyjne i sportowe – powiedział Paweł Piwowarow, dyrektor generalny klubu, w którym występuje Sebastian Szymański.

Klub reprezentanta Polski nie jest jednak jedynym, który ma kłopot z zachodnimi sankcjami. Te dotknęły także korporację Rostec, która w 2007 roku została założona przez Putina. To właściciel Arsienału Tuła. Głównym akcjonariuszem Łokomotiwu Moskwa są z kolei państwowe koleje. Oba kluby nie są jeszcze pewne, jak sankcje wpłyną na ich działalność.

Ukraiński marynarz zatopił w Hiszpanii jacht „Lady Anastasia” wart 7 mln $ należący do szefa Rostec, firmy zajmującej się produkcją broni w 🇷🇺. Zatrzymany poinformował gwardię, że używając tej broni atakuje się jego kraj 🇺🇦, dlatego to zrobił.

— Jakub Roskosz (@JakubRoskosz) February 28, 2022

Sankcje nałożono również na grupę SGM, która należy do Igora i Borysa Rotenberga. Ich interesy są również powiązane z Gazpromem i sektorem budowlanym. Do tego drugiego należy również klub PFK Soczi. Właściciel zapowiedział jednak, że decyzje brytyjskiego rządu w żaden sposób nie wpłyną na klub.

Obcokrajowcy nie uciekają

W lidze rosyjskiej występuje czterech piłkarzy z Polski. W tej grupie znajdują się Grzegorz Krychowiak, Maciej Rybus, Rafał Augustyniak oraz wspomniany Szymański. Cała czwórka nie zajęła stanowiska po napaści Rosji na Ukrainę.

W całej Premier Lidze jest ponad 130 obcokrajowców. Do tej pory nie zanosi się, by gracze mieli rozwiązywać kontrakty z klubami z Rosji, choć tak zaczęło się dziać w przypadku Litwinów w lidze koszykarskiej. Może stać się jednak tak, że rozliczenia klubów z piłkarzami zaczną się wkrótce robić kłopotliwe. Często kontrakty zagranicznych zawodników zawarte są w euro lub dolarach. A takie płatności mogą stać się wkrótce niemożliwe.

Kłopoty z rozliczeniami mogą wynikać z odcięcia Rosji od systemu SWIFT. Odcięcie lokalnych banków sprawi, że te będą mogły płacić jedynie w rublach. Może dojść do sytuacji, w których zawodnikom będzie można zapłacić jedynie w gotówce lub w miejscowej walucie. A ta niesamowicie traci na wartości. To temat, który z pewnością będzie rozwijał się w trakcie kolejnych dni i podczas trwania sankcji ze strony USA i państw europejskich. Być może w przyszłości doprowadzi to do większego rozstrzału w relacjach zawodników z klubami. Fakt jest też taki, że zagraniczne oddziały niektórych rosyjskich banków już zaczynają tracić płynność finansowy. To może przełożyć się na strach i kłopoty na rynku lokalnym.

Jeśli wojna będzie trwała dłużej, to kwestie sankcji mogą mieć wpływ na ligę rosyjską, która zacznie stawać się biedniejsza. Mniej realny będzie też wybór Premier Ligi przez obcokrajowców. Melodią przyszłości mógłby też być exodus graczy występujących już w Rosji.

Europa wstydzi się współpracy z Rosjanami

Kapitał z kraju Putina był i wciąż jest obecny w futbolu. Tak było choćby w przypadku Manchesteru United. Angielski klub od kilku lat korzystał ze współpracy z Aerofłotem. Narodowy przewoźnik odpowiadał za transport graczy klubu z Premier League, ale po ataku na Ukrainę, Czerwone Diabły zdecydowały się na zerwanie umowy. Ekipa United na ostatni mecz z Atletico Madryt poleciała już innymi liniami lotniczymi.

W związku z rosyjską agresją, z zarządzania Chelsea FC zrezygnował Roman Abramowicz. W przypadku miliardera mowa jednak o ciekawych wydarzeniach, bo ten jest związany z żydowskimi społecznościami Rosjan i Ukraińców. Według doradcy 55-latka, ten ma wziąć udział w pokojowych rozmowach obu państw, które odbywają się w Mińsku. Oligarcha ma rzekomo być także w kontakcie z administracją prezydenta Wołodymira Zełenskiego.

Oddzielną historię ma Gazprom, który finansował niektóre kluby, a przede wszystkim ma umowę sponsorską z UEFA. W przypadku Austrii Wiedeń rosyjski gigant energetyczny płacił około miliona euro za logo na koszulkach drużyn młodzieżowych. Stołeczny klub szybko usunął logo firmy z koszulek, choć nie rozwiązał jeszcze umowy.

Z Gazpromem pożegnało się za to Schalke 04. Klub z Gelsenkirchen najpierw usunął logo sponsora, a teraz rozwiązał umowę z firmą energetyczną. Niemcy zrezygnowali w ten sposób z dziesięciu milionów euro rocznie.

Na liście wstydu pozostaje UEFA. W Rosji pojawiają się informacje, że europejska federacja raczej zrezygnuje ze współpracy z bogatym sponsorem. Pierwszym krokiem miało być odebranie organizacji finału Ligi Mistrzów, który miał się odbyć w Petersburgu, mateczniku Gazpromu. To w tym mieście występuje Zenit, który jest finansowany przez energetycznego giganta.

W tle pozostaje temat Aleksandra Diukowa. To członek Komitetu Wykonawczego UEFA, a także szef rosyjskiej federacji piłkarskiej. Jednocześnie jest też prezesem spółki zależnej giganta, Gazprom Nieft, która odpowiada za wydobycie ropy naftowej. Jego przyszłość w europejskim futbolu stoi pod znakiem zapytania. Rozważane jest wykluczenie go z UEFA. Pewny jest fakt, że gdyby federacja, a także FIFA, trzymały się swoich zaleceń, to Diukowa już dawno nie powinno być w futbolu. Przepisy zakładają, że w skład organów zarządzających powinni wchodzić ludzie, którzy nie są zaangażowani politycznie. W Rosji nie robi się tak błyskotliwych karier, bez odpowiednich koneksji.

Pewne jest jedno: współpraca z rosyjskim kapitałem błyskawicznie stała się powodem do wstydu. To dopiero pierwsze dni ogłaszania sankcji. Wciąż nietknięte pozostały spółki energetyczne. Jeśli jednak sytuacja na Ukrainie nie ulegnie zmianie, wszelkie obostrzenia mogą stawać się jeszcze mocniejsze. Wciąż w grze pozostają FIFA i UEFA, które choć skompromitowane, wciąż mogą zrobić krok w przód i wykluczyć rosyjski futbol z rozgrywek międzynarodowych.