To jeden z najsmutniejszych dni w historii piłki nożnej. W wieku 82 lat zmarł król futbolu, Pele. Przez ostatnie lata toczył walkę z nowotworem jelita. Był uważany za jednego z najwybitniejszych piłkarzy w historii dyscypliny. Trzykrotnie z Brazylią zdobywał Puchar Świata (1958, 1962, 1970).
Pele, a właściwie Edson Arantes do Nascimento po raz pierwszy objawił się światu w 1958 roku. Ówczesny selekcjoner reprezentacji Brazylii – Vicente Feola – dość niespodziewanie zabrał młodego, niespełna 18-letniego zawodnika na mistrzostwa świata w Szwecji. Przyszła gwiazda piłki pełniła tam rolę rezerwowego. Przełamanie nastąpiło w ćwierćfinale turnieju. Brazylia mierzyła się w nim z Walią, a w wyjściowym składzie ekipy z Kraju Kawy znalazło się miejsce dla młodziutkiego gracza Santosu. Canarinhos długo nie potrafili sforsować ofiarnie grającego w defensywie przeciwnika, ale w końcu przyszła 66. minuta, gdy do bramki Jacka Kelsey'a trafił Pele, stając się po dziś dzień najmłodszym strzelcem gola na mistrzostwach świata. Dokonał tego mając zaledwie 17 lat i 239 dni.
To – bez wątpienia – był przełom w karierze zawodnika, który w kolejnych meczach jedynie udowadniał, z jakiego formatu piłkarzem zaczyna powoli mieć do czynienia futbolowy świat. W półfinale praktycznie w pojedynkę rozprawił się z Francją, popisując się klasycznym hat-trickiem w ciągu 23 minut (5:2), natomiast w finale ze Szwecją (5:2) dołożył dwie kolejne bramki. W wieku 17 lat i 249 dni został mistrzem świata, czego nikt wcześniej ani później nie zdołał powtórzyć. Jego gra wprawiła w zachwyt znawców, komentatorów i kibiców piłkarskich, a on sam z miejsca stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych sportowców na świecie. Prezydent Brazylii, Janio Quadros, ogłosił go nawet skarbem narodowym.
Do końca kariery zdobył jeszcze dwa tytuły mistrza świata. W 1962 odniósł kontuzję już w drugim meczu grupowym, ale jego drużyna poradziła sobie mimo osłabienia. W finale wygrała 3:1 z Czechosłowacją. Osiem lat później miał nie wziąć udziału w imprezie w Meksyku. Ostatecznie zmienił jednak zdanie i ponownie podniósł trofeum. W spotkaniu o tytuł otworzył wynik a Canarinhos wygrali z Włochami 4:1.
Trzynaście miesięcy później zakończył reprezentacyjną karierę (77 bramek w 92 meczach). W 1974 roku ogłosił natomiast całkowity rozbrat z piłką. Wydawało się, że jedynym klubem, którego barw przyszło mu przywdziewać, pozostanie Santos, ale – jak się okazało – było inaczej. W następnym roku dał się skusić na grę w New York Cosmos, przyczyniając się do popularyzacji europejskiego "soccera" w Stanach Zjednoczonych. Ostatnie oficjalne spotkanie z jego udziałem miało miejsce 1 października 1977 roku, gdy zmierzyły się w nim drużyny Cosmosu i Santosu, a Pele w każdym z klubów rozegrał po jednej połowie.
Futbol przyniósł mu olbrzymią sławę i pieniądze, a przejście na emeryturę wykorzystał do działań na wielu profesjonalnych płaszczyznach, w tym charytatywnie. W 1978 roku otrzymał Międzynarodową Nagrodę Pokoju za pracę na rzecz z UNICEF. Został także mianowany ministrem sportu Brazylii (1995-1998) oraz ambasadorem ONZ ds. ekologii i środowiska. Potrafił także zadbać o własne interesy. To on zaprojektował buty z kangurzej skóry, które stworzono specjalnie dla niego i nazwano je na jego cześć "King". Na swoim koncie miał również udział w kilku filmach, a najbardziej znanym z nich była produkcja pt. "Ucieczka do zwycięstwa" w reżyserii Johna Hustona, gdzie zagrał u boku m.in. Bobby'ego Moore'a czy Kazimierza Deyny.
"Król futbolu" przez lata był gościem honorowym wielu wydarzeń nie tylko w kraju, ale także poza jego granicami. W 2014 roku piastował funkcję ambasadora mundialu w Brazylii. Przez problemy zdrowotne nie był w stanie uczestniczyć na mistrzostwach świata cztery lata później, a w 2019 roku był hospitalizowany z powodu infekcji układu moczowego. Jego sytuację utrudniał fakt, że od przeszło 40 lat ma tylko jedną nerkę. Na początku września 2021 roku przeszedł natomiast operację usunięcia guza na jelicie grubym. Pomóc w dalszym leczeniu miały dalsze cykle chemioterapii. Były skuteczne aż do 3 grudnia 2022 roku. To wtedy ogłoszono, że legenda znajduje się już jedynie pod opieką paliatywną.
CZYTAJ TEŻ: CÓRKA PELEGO ZABRAŁA GŁOS. "DUŻY SMUTEK I ROZPACZ"
23 października Pele skończył 82 lata. W czwartek, 29 grudnia 2022 roku, zmarł w szpitalu w Sao Paolo.
Podczas swojej kariery rozegrał łącznie 812 oficjalnych spotkań, strzelając zawrotną liczbę 757 goli. Był bez cienia wątpliwości zawodnikiem nietuzinkowym, który w pojedynkę potrafił przesądzać o losach meczów. To dla niego kibice przychodzili na stadiony, a on sam stał się inspiracją dla wielu młodych ludzi. Przez wielu ekspertów do dziś uważany jest za najwybitniejszego piłkarza wszech czasów (wraz z Diego Armando Maradoną). Wszak, uznanie go w 1999 roku przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski najlepszym sportowcem XX wieku, mówi chyba wszystko w tej kwestii.
Najważniejsze osiągnięcia Pele:
1. Jako jedyny w historii trzykrotnie wywalczył tytuł mistrza świata: 1958, 1962 i 1970.
2. Wybrany przez MKOL najlepszym sportowcem XX wieku (1999).
3. Najlepszy piłkarz wszech czasów według plebiscytu FIFA (2000).
4. Najlepszy piłkarz wszech czasów według France Football (1999).
5. Dwukrotny zdobywca Pucharu Interkontynentalnego: 1962 i 1963.
6. Dwukrotny zdobywca Copa Libertadores: 1962 i 1963.
7. Zdobywca Superpucharu Interkontynentalnego: 1968.
8. Dziesięciokrotny zdobywca mistrzostwa Brazylii (Campeonato Paulista - mistrzostwa stanu Sao Paulo): 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969 i 1973.
9. Sześciokrotny mistrz Campeonato Brasileiro Serie A (najwyższa klasa rozgrywkowa w Brazylii): 1961, 1962, 1963, 1964, 1965 i 1968.
10. Wicemistrz Copa America: 1959.
11. Jedenastokrotny król strzelców Campeonato Paulista.
12. Laureat honorowej Złotej Piłki (coroczny plebiscyt piłkarski) podczas gali w Zurychu (2014).
13. Zdobywca Złotej Piłki dla najlepszego piłkarza mundialu w 1970 roku.
14. Zajmuje piąte miejsce na liście najskuteczniejszych strzelców mistrzostw świata, zdobywając 12 bramek. Lepsi są jedynie Miroslav Klose (16), Ronaldo (15), Gerd Mueller (14) oraz Just Fontaine (13).
15. Jest aktualnie trzecim najlepszym strzelcem w historii futbolu. Według oficjalnych danych strzelił 757 goli. Więcej mają tylko Cristiano Ronaldo (795) i Josef Bican (759).
PELE - SYLWETKA PIŁKARZA
Data urodzenia: 23 października 1940
Miejsce urodzenia: Tres Coracoes
Narodowość: Brazylia
Kluby: Santos FC, New York Cosmos
Wiek: 82 lata
Wzrost: 176 cm
Pozycja: napastnik
PELE - PRZECIWKO KOMU GRAŁ NAJCZĘŚCIEJ?
Pele rozegrał dla reprezentacji Brazylii 91 oficjalnych spotkań, w których strzelił 77 goli. Najczęściej mierzył się z reprezentacją Argentyny. W 10 starciach przeciwko temu rywalowi zdobył osiem bramek, jednak jego drużyna tylko czterokrotnie schodziła z boiska zwycięska. Ponadto padły dwa remisy, a czterokrotnie górą byli przeciwnicy.
Najwięcej bramek, bo aż 10, zdobył w starciach z Paragwajem. Z tą reprezentacją mierzył się dziewięciokrotnie, z czego siedmiokrotnie wygrywał. W czołówce najczęstszych rywali Pelego pojawiają się także: Chile (7 meczów i 8 goli), Portugalia (6 meczów i 2 gole) oraz Peru (5 meczów i 3 gole). Za jego ulubionych konkurentów uchodzić mogli Francuzi. Grał przeciwko nim zaledwie dwa razy, przy czym sześciokrotnie trafiał do bramki.
Pele wystąpił ponadto w 23 nieoficjalnych meczach reprezentacji Brazylii, podczas których dołożył kolejne 18 bramek. Zagrał m.in. w towarzyskim starciu Canarinhos z reprezentacją FIFA w 1968 roku. Zakończyło się ono zwycięstwem jego zespołu 2:1.
PELE - CZY GRAŁ PRZECIWKO REPREZENTACJI POLSKI?
Za czasów Pelego reprezentacja Brazylii rozegrała dwa mecze towarzyskie przeciwko Polsce. Piłkarz Santosu wystąpił w jednym z nich. 8 czerwca 1966 roku na stadionie Flamengo Canarinhos wygrali 2:1. Gole strzelali Silva Batuta, Garrincha i Jan Liberda.
Co ciekawe kilka lat wcześniej, bo w 1960 roku, już jako mistrz świata Pele rozegrał mecz w naszym kraju. Przyleciał z kadrą Santosu na europejskie tournee. Podczas jednego ze spotkań jego zespół zmierzył się z olimpijską reprezentacją Polski na Stadionie Śląskim. Wygrał wówczas 5:2.
PELE - ILE WŁAŚCIWIE STRZELIŁ GOLI?
Sam piłkarz utrzymywał, że podczas kariery zdobył 1283 bramki. Trudno zweryfikować tę liczbę, bo spora jej część pochodzi ze spotkań nieoficjalnych. W tych oficjalnych Pele uzbierał łącznie 758 (lub według innych źródeł 762) trafień, w tym 77 dla reprezentacja Brazylii. W tej statystyce wyprzedzają go już więc zarówno Cristiano Ronaldo, jak i Leo Messi.
PELE - ILE GOLI STRZELIŁ NA MUNDIALU?
Pele jest jedynym piłkarzem na świecie, który wywalczył trzy mistrzostwa świata. Często jego rola jest jednak przeceniana, a sam piłkarz przedstawiany jako ten, który "ciągnął" Canarinhos. Nie było bynajmniej tak, że do triumfu prowadził w pojedynkę. Miał u boku znakomitych kolegów. Jednym z niedocenionych pozostaje Garrincha. A faktem jest, że Brazylia nigdy nie przegrała meczu, w którym wystąpili jednocześnie Pele i Garrincha. Z 32 takich wygrała 29, a w trzech zremisowała.
Pele najjaśniej błyszczał na mundialu w 1958 roku. Zdobył wówczas aż sześć bramek. Królem strzelców tamtego turnieju został znakomity Francuz Just Fontaine, którego dorobku – 13 goli na jednym turnieju – do dziś nikt nie zdołał poprawić. Mundial 1970 Pele zakończył z czterema trafieniami, a na dwóch poprzednich turniejach – w 1962 i 1966 – dokładał po jednym golu.
Przy tej statystyce trzeba dodać jednak, że w 1958 roku wszedł do kadry dopiero w trzecim meczu reprezentacji Brazylii (na tym turnieju został ówcześnie najmłodszym strzelcem gola w MŚ). Sześć trafień skompletował więc w zaledwie czterech spotkaniach. W 1962 i 1966 roku dopadły go zaś kontuzje. Na obu tych turniejach zagrał w sumie cztery razy. Jedynym mundialem, jaki rozegrał "od deski do deski" był ten w 1970 roku. Wówczas dał popis w meczu finałowym z Włochami. Canarinhos wygrali 4:1, a on strzelił gola i zaliczył dwie asysty.
PELE - CZY ZDOBYŁ ZŁOTĄ PIŁKĘ?
Pele nigdy nie został królem strzelców mistrzostw świata. Ale czy otrzymał Złotą Piłkę? Ta prestiżowa nagroda przyznawana jest od 1956 roku. Początkowo nagradzano nią jednak wyłącznie piłkarzy grających w Europie. W 1958, 1962 i 1970 roku, czyli w latach, w których Brazylijczyk kompletował mundialowym "hat-trick" po trofeum sięgali: Raymond Kopa, Josef Masopust i Gerd Mueller.
Występujący w Santos FC piłkarz nie był brany pod uwagę podczas głosowania. W 2014 roku postanowiono jednak uhonorować "króla futbolu". Wówczas podczas gali w Zurychu Pele odebrał honorową Złotą Piłkę.
PELE - CZY MIAŁ ŻONĘ?
Pele miał trzy żony. Pierwszą była Rosemeri, z którą miał trójkę dzieci: Kelly Christinę, Edinho oraz Jennifer. Piłkarz popadał również w liczne romase, z których także doczekał się potomstwa. W 1978 roku doszło do rozwodu. Drugą żoną Pelego była Assira Seixas Lemos. Miał z nią bliźnięta: Joshuę i Celeste. W 2016 roku ożenił się po raz trzeci. Jego wybranką była młodsza o 25 lat Marcia Aoki.
PELE - NAJWIĘKSZE SUKCESY W REPREZENTACJI:
- mistrzostwo świata 1958
- wicemistrzostwo Copa America 1959
- mistrzostwo świata 1962
- mistrzostwo świata 1970
PELE - NAJWIĘKSZE SUKCESY W KARIERZE KLUBOWEJ:
- mistrzostwo Brazylii 1961
- mistrzostwo Brazylii 1962
- Copa Libertadores 1961/62
- puchar interkontynentalny 1962
- mistrzostwo Brazylii 1963
- Copa Libertadores 1962/63
- puchar interkontynentalny 1963
- mistrzostwo Brazylii 1964
- mistrzostwo Brazylii 1965
- mistrzostwo Brazylii 1968
- NASL Soccer Bowl Champion 1976/77