05 gru 2022 | Piłka nożna / MŚ 2022

Mundial 2022. Ceuta – hiszpańska enklawa w Maroko. "Czy wygramy, czy przegramy, nasze miasto znów ucierpi"

Mieszkańcy Ceuty boją się zamieszek z marokańskimi kibicami w roli głównej (fot. Getty)

Jest takie miejsce, w którym mecz Maroko – Hiszpania traktowany jest szczególnie. Bardziej niż w Madrycie, Barcelonie, Rabacie czy Casablance. Ceuta to hiszpańska enklawa w Maroko. Terytorium będące ziemią obiecaną dla imigrantów próbujących sforsować potężne graniczne zasieki. Terytorium, na którym Hiszpanie próbują żyć we względnej symbiozie z Marokańczykami, ale wychodzi to z różnymi skutkami. W końcu terytorium, na którym podobnie jak cztery lata temu podczas mundialu może zawrzeć. – Nie chcieliśmy trafić na Maroko. Obawiamy się, że znów skończy się zamieszkami – przyznają mieszkańcy europejskiego miasta w Afryce.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ

Maroko – Hiszpania. Oglądaj mecz 1/8 finału w Telewizji Polskiej

Superrezerwowi na MŚ. To oni dali najwięcej swojej drużynie

Czytaj też

Na głównym planie: Alvaro Morata (fot. Getty Images)

Superrezerwowi na MŚ. To oni dali najwięcej swojej drużynie

Nie wszyscy wiedzą, że i w kontynentalnej Afryce znajdują się terytoria, które należą do Unii Europejskiej. Wszystkie należą do Hiszpanii. Jednym jest Penon de Velez de la Gomera, dawna baza wojskowa. Dwa inne terytoria to miasta: Melilla i Ceuta. Słychać o nich tylko wtedy, gdy na granicy hiszpańsko-marokańskich dochodzi do zamieszek. Słychać będzie i teraz, gdy Hiszpania zmierzy się z Maroko w meczu 1/8 finału mistrzostw świata. Los chce powtórki z 2018 roku, gdy obie ekipy zmierzyły się w grupie. Wtedy zakończyło się remisem, wyszarpanym przez Hiszpanię w kontrowersyjnych okolicznościach, które bardzo nie przypadły do gustu mieszkającym w enklawie Marokańczykach. Do tego, że na ziemi tej spokojnie nie jest, tamtejsza ludność zdołała się już jednak przyzwyczaić.

Ceuta. Niby dziewiętnaście kilometrów kwadratowych, a różnorodność jak na kilkuset. Cztery religie: chrześcijaństwo, islam, judaizm i buddyzm przenikające się nawzajem. Nawoływania muezinów i bicie dzwonów widziane spod synagogi. Namacalny dowód na to, ile przez lata się tam działo. Założona przez Fenicjan, podbita przez Rzymian, przejęta na sześć wieków przez Arabów, potem na wiek przez Fez przy dużej pomocy Aragończyków. Jedna wielka śródziemnomorska faktoria handlowa średniowiecza. Jedna z nóg mitycznych słupów Heraklesa. Baza strategiczna, o którą zabiegali i zabijali się istotni morscy gracze.

Superrezerwowi na MŚ. To oni dali najwięcej swojej drużynie

Czytaj też

Superrezerwowi na MŚ. To oni dali najwięcej swojej drużynie

Ceuta w pełnej krasie (fot. autora)

W 1415 roku przejęta przez Portugalię po wybitnej walce wojsk Henryka Żeglarza, który stracił tylko ośmioro ludzi. Po Portugalczykach zostało jednak tylko godło, które po dziś dzień widnieje w herbie miasta. W 1668 roku król Alfons VI Zwycięski oddał Ceutę Karolowi II. Zwycięstwo to zdecydowanie nie było. Kontrola nad statkami wpływającymi do basenu Morza Śródziemnego przypadła Hiszpanii. Nie mogli pogodzić się z tym Marokańczycy, którzy zaczęli oblegać miasto. Można by rzec, że tak jest do dziś. Ceuta strzeżona jest pilnie, a od 2005 roku wysokość długiego na ponad dziesięć kilometrów podwójnego ogrodzenia wynosi sześć metrów. Na wierzchu pokryta jest drutem kolczastym. Co kilkaset metrów rozstawione są budki wartowników. Działają też kamery termowizyjne.

Mimo to wielu Marokańczyków wciąż próbuje przedostać się na afrykański skrawek lądu w Unii Europejskiej. Czasami poświęcając za to życie. Podczas nielegalnych prób przekroczenia granicy zginęło już kilkadziesiąt osób, niektóre były zastrzelone podczas szturmu na ogrodzenie. Od 2005 roku około 1500 śmiałkom udało się przedostać na drugą stronę. I ukryć na 19 kilometrach kwadratowych.

Photo of the Day | A man climbs a barrier to cross the border into Melilla or Ceuta, sister Spanish enclaves in Morocco, from where migrants hope to gain access to mainland Spain. August 2000. By @MatiasCosta_ on display in the exhibition ‘(Un)Settled’: https://t.co/OljVvlU6mj pic.twitter.com/WvccXi1Psw
— World Press Photo (@WorldPressPhoto) March 11, 2022

– Niektóre dzielnice mamy tu takie, że lepiej się nie zapuszczać. I pewnie tam chowa się część uciekinierów. Kilku próbowało przedostać się promem do Europy, lecz tam zwykle byli zatrzymywani – przyznaje Francisco, dyrektor jednego z ośrodków dla uchodźców w Ceucie. – Część osób po jakimś czasie trafia też do naszego ośrodka. Tu zapewniamy wikt i opierunek, jak i szansę na dostosowanie się do hiszpańskiej kultury. Gdy uznajemy, że ktoś jest zasymilowany, wydajemy zgodę na pobyt w naszym mieście. Legalnie. A to de facto daje możliwość dalszej podróży do ziemi obiecanej, Europy – przedstawia procedury dyrektor, prywatnie wielki fan piłki nożnej.

Francisco był moim hostem na Couchsurfingu, gdy zwiedzałem to miasto w 2019 roku. Wielki fan futbolu, a zwłaszcza Barcelony, słuchający na okrągło sportowego radia na małym, przenośnym odbiorniku, urodził się właśnie na Ceucie i nigdy nie chciał opuszczać jej na dłużej, lecz działać na jej rzecz. – Miałem przywilej urodzić się w tak wyjątkowym miejscu, więc chcę się za to odwdzięczyć – przyznaje. I faktycznie, hiszpańska enklawa to miejsce bardzo szczególne. To połączenie stabilnej Europy i dzikiej Afryki w jednym.

80-tysięczne miasto niemal w połowie podzielone jest pomiędzy katolików i muzułmanów, co w zasadzie pokazuje, że liczba Hiszpanów i Marokańczyków wynosi niemalże po 40 tysięcy. 67 procent mieszkańców urodziło się na miejscu, około 15 to ludność napływowa ze strony Hiszpanii, przyjeżdżająca tu do pracy. "Europejscy" Hiszpanie dostają specjalne dodatki za podjęcie pracy w enklawie, mają też specjalne zniżki na przeprawy promowe, by móc tanio wracać do kontynentalnej części kraju. Pozostali mieszkańcy Ceuty przyszli na świat w Afryce. Zwłaszcza w Maroko.

Imigranci próbujący przekroczyć granicę Ceuty z Maroko (fot. Getty)

– Miasto wygląda tak, jakby częściowo zostało nam zaanektowane – opowiada Francisco. I faktycznie, wyraźny jest podział na hiszpańską, starą i bogatą część miasta oraz znacznie biedniejsze rewiry marokańskie, niczym nie odróżniające się od wiosek po drugiej części granicy. Mieszkańcy zwykli nie wchodzić sobie w drogę, a jeśli, to z powodów czysto ekonomicznych. Wizyta u marokańskiego fryzjera jest tańsza niż hiszpańskiego, lepsze owoce kupi się na arabskim targu, a nigdzie na świecie nie ma takiej arabskiej herbaty, jak w marokańskiej knajpie w Benzu, osiedlu, z którego widać graniczny płot i morze, którym również próbują się dostać migranci. Ci, którzy większe szanse dają sobie w pływaniu, aniżeli w skakaniu przez płot.

Płot graniczny pomiędzy Ceutą i Maroko w miejscowości Benzu (fot. Getty)

Migrantów przybywa, a mieszkańcy Ceuty mają pretensje do lokalnych władz. 40 procent dochodów miasta przekazywane jest na pomoc imigrantom i utrzymanie i konserwację granicznych zasieków. To tylko potęguje napięcie między dwoma narodami zamieszkującymi enklawę. Napięcia pojawiają się, gdy jedni bądź drudzy chcą zamanifestować swoją wyższość. Doskonałym do tego pretekstem jest futbol.

Najlepszym przykładem był mecz pomiędzy Maroko i Hiszpanią podczas poprzedniego mundialu. Hiszpania wyszarpała w nim remis, a gol na 2:2, najpierw nieuznany, został zaliczony za sprawą wideoweryfikacji. "VAR is bullshit" – mówił po meczu do kamer Nordin Amrabat. Tak uważali też marokańscy mieszkańcy Ceuty. Atmosfera święta zniknęła w moment, a na ulicach zrobiło się niebezpiecznie. – Potłuczone szyby w sklepowych witrynach, płonące samochody i śmietniki, pobicia, napaści i kilkadziesiąt interwencji policji – wylicza Francisco.

I want Morocco to trash Spain , I want them to take revenge for that Russia 2018 VAR scandal , do it boys ��❤️�� #Morocco #Spain #FIFAWorldCup pic.twitter.com/6lP8yy0Oz9
— ahmed baokbah �� ✈️ (@ahmed_baokbah) December 1, 2022

– Skoro to działo się po fazie grupowej, teraz lepiej nie będzie. Naprawdę nie chcieliśmy trafić na Maroko, bo znów może dojść do zamieszek– dodaje. – Gdy dowiedziałam się, że Hiszpania znów zagra z Maroko, wyprowadziłam się na tydzień – wtóruje mu inna poznana przeze mnie mieszkanka Ceuty, Ana. – Wrócę, jak się uspokoi – dodaje. Na futbolu się nie zna, ale na relacjach ludzkich już tak. – Obawiam się, że nawet jeśli Maroko wygra, to i tak podczas świętowania może być brutalnie. A auta będą płonęły na bank – przyznaje. Swoje promem przewiozła do kontynentalnej Hiszpanii, do Algeciras.

Meczu Ana pewnie i tak oglądać nie będzie. Co innego Francisco. –Przyjdą do mnie znajomi z pracy. Hiszpanie. Koszulkę mam przygotowaną, połowa lodówki wypełniona jest piwem. Tapasy też zrobimy. Już nie mogę się doczekać – emocjonuje się. Auto zostawi w garażu. Albo i nie. On może czuć się bezpieczny. Mieszka na strzeżonym osiedlu. U jego podnóża tak być już nie musi. – Czy wygramy, czy przegramy, nasze miasto znów może ucierpieć – żałuje. A wystarczyło, by La Furia Roja wygrała z Japonią. Wystarczyło, by piłka przy drugim trafieniu piłkarzy z Kraju Kwitnącej Wiśni była o kilka milimetrów dalej za linią końcową boiska. Wówczas o innej furii Hiszpanie być może wcale nie musieliby się przekonywać.