Fernando Santos ma duże pole manewru. Jak radzą sobie świeżo upieczeni trenerzy z licencją UEFA Pro?

PZPN zajął się sprawą trenera Motoru. Są pierwsze decyzje!

Polskę regularnie rozgrzewa temat polskiego asystenta w sztabie Fernando Santosa. Mówiono o Łukaszu Piszczku, Tomaszu Kaczmarku czy Marku Saganowskim. Tylko ten ostatni ma na koncie licencję UEFA Pro zdobytą w rodzimej szkole trenerów.

Na kurs pozwalający zdobyć licencję UEFA Pro zakwalifikowało się w czterech ostatnich edycjach ponad osiemdziesięciu trenerów. Raptem dziesięciu z nich dostąpiło możliwości regularnej pracy w roli szkoleniowca zespołu w PKO Ekstraklasie.

UEFA Pro gwarancją pracy w PKO Ekstraklasie?

Ekstraklasowymi trenerami mocno obrodziła edycja kursu datowana na sezony 2018/2019. Do dziś w lidze pracują Ivan Djurdjević (Śląsk Wrocław), Adam Majewski (Stal Mielec), Grzegorz Mokry (Miedź Legnica) oraz Aleksandar Vuković (Piast Gliwice). Dodatkowo z najwyższą klasą rozgrywkową styczność mieli Radosław Sobolewski, Piotr Tworek oraz Marcin Węglewski.

Przyglądamy się trzem zakończonym już edycjom kursu, ale też tej, która wciąż trwa. Tam można znaleźć człowieka, który wciąż walczy o licencję UEFA Pro, lecz dostał już szansę prowadzenia drużyny w PKO Ekstraklasie. Mowa o Kamilu Kuzerze, który taką możliwość otrzymał dzięki długoletniej pracy w Kielcach. Korona postawiła na swojego człowieka, choć zimą pojawiała się jeszcze inna mocna opcja. Finalnie nie zdecydowano się na innego polskiego trenera, który także ubiegał się o szansę pierwszej samodzielnej pracy.

Na kolejnej edycji kursu pojawili się między innymi Dawid Szulczek oraz Marek Gołębiewski. Pierwszy zbiera doskonałe recenzje za swoją pracę w Warcie Poznań i typowany jest na szkoleniowca z wielką przyszłością. Drugi przeżył bolesne zderzenie z Legią Warszawa, którą przejmował w kryzysie i nie zdołał zatrzymać kłopotów Wojskowych, którzy rozgrywali najgorszy sezon od lat. Teraz pokazuje, że może walczyć o awans do PKO Ekstraklasy wraz z pierwszoligowym Chrobrym Głogów.

Czym więcej czasu od uzyskania licencji UEFA Pro, tym większa możliwość na zdobycie pracy w najwyższej klasie rozgrywkowej. To dość jasna zależność, bo ocierająca się też o zwiększające się doświadczenie. Trenerzy z edycji kursu 20/21 w większości wciąż czekają na samodzielną pracę w PKO Ekstraklasie. Smak ligi poznał Wojciech Łobodziński, który wprowadził Miedź Legnica do elity, ale został zwolniony w rundzie jesiennej i pożegnał się z klubem na ostatnim miejscu w tabeli.

– W PKO Ekstraklasie nie ma wielu miejsc dla trenerów, a są też szkoleniowcy, którzy zawsze się tam sprawdzają. Tak jest chociażby w przypadku Waldemara Fornalika. Do tego pewna grupa znajduje zatrudnienie w pierwszej lidze. To normalny wynik, który potwierdzają też topowe ligi. Anglia czy Niemcy także nie mają wielkiego napływu świeżych twarzy do najwyższych klas rozgrywkowych. Zazwyczaj przewijają się tam te same nazwiska, a nie ci, którzy ledwo co otrzymali licencję UEFA Pro – ocenia w rozmowie z TVPSPORT.PL Paweł Grycmann, dyrektor szkoły trenerów PZPN.

Możliwe, że wkrótce w gronie ekstraklasowych trenerów zamelduje się Adrian Siemieniec. Zaczynał jako 20-latek u Mirosława Smyły w Rozwoju Katowice. – Zawsze chcę zobaczyć od stażysty ćwiczenie, którego nie znałem lub by potrafił modyfikować coś, co zobaczył na moich zajęciach przy podkreśleniu tego, co dzięki temu zyskał. Wielu praktykantów spełniało ten warunek. Cieszę się, bo współpracowałem z osobami, które zaczęły przeobrażać się w prawdziwych trenerów. Siemieniec z powodzeniem pracuje dziś w Jagiellonii – opowiadał Mirosław Smyła, były trener Korony Kielce.

Siemieniec ma dziś 31 lat i prowadzi rezerwy Jagiellonii. W tej chwili typowany jest na głównego kandydata do zastąpienia Macieja Stolarczyka, który jest o krok od pożegnania się z białostockim klubem. Szkoleniowiec jest tez uczestnikiem trwającego aktualnie kursu UEFA Pro.

Miejsc mało, pracy… też mało

PKO Ekstraklasy w roli samodzielnych trenerów spróbowało dwunastu szczęśliwców z ponad osiemdziesięciu kursantów uczestniczących w czterech ostatnich edycjach kursu UEFA Pro. To wynik, który nie jest wcale tak mały. Do tego trzeba doliczyć trenerów pracujących choćby na zapleczu najwyższej klasy rozgrywkowej. Duża grupa jest zatrudniona także w sztabach szkoleniowych. Przykładem niech będzie Dawid Szwarga, który kooperuje w Rakowie Częstochowa z Markiem Papszunem, a już niedługo może cieszyć się z mistrzostwa Polski. Nazwisko 32-latka często wymienia się w dyskusjach o szkoleniowcach z potencjałem i perspektywami na przyszłość.

Jednocześnie wśród tych, którzy ukończyli UEFA Pro, nie brakuje takich, którzy nie zrobili póki co kariery i pozostają na niższych poziomach. Kurs 18/19 zaliczyli między innymi Krzysztof Górecko, Marek Końko, Ariel Jakubowski czy Tadeusz Żakieta. Ich praca skupia się wokół niższych lig. Ciekawym przykładem jest za to Nina Patalon. To jedyna kobieta po kursie o najważniejszą licencję, a obecnie jest selekcjonerką reprezentacji Polski.

Nie każdy trener kończący kurs UEFA Pro pracuje obecnie na dwóch najwyższych poziomach rozgrywkowych, choć to zajęcia, które zasadniczo przygotowują szkoleniowców właśnie pod takie wyzwania. – To kurs zdecydowanie dedykujący do Ekstraklasy i pierwszej ligi. Poświęcamy wiele czasu na zarządzanie sztabem, organizację pracy, budowaniu relacji w drużynie. Czym niższa liga, tym zazwyczaj mniejsze możliwości finansowe, a to przekłada się na mniejsze grono współpracowników. To kurs dedykowany dla tych, którzy chcą zaistnieć na najwyższym poziomie – uważa Grycmann.

– Trzeba mieć świadomość, że sam kurs nigdy nie wystarczy do pracy w najwyższych klasach rozgrywkowych. To rodzaj inspiracji. Pokazania najlepszych praktyk, standardów i wyzwań jakie stoją przed trenerem na tym poziomie. Bardzo istotna jest potem osobowość i działania podejmowane przez trenera. Wliczam do tego dalszą edukację czy praktykę zawodowa – podkreśla szef szkoły trenerów PZPN.

Następni w kolejce

Za kadencji Grycmanna dokonano zmian w prowadzeniu kursu UEFA Pro. Zmieniły się między innymi zasady kwalifikacji. W tym roku szansę uzyskania najwyższej licencji w futbolu ma dwudziestu szkoleniowców. Połowa trenerów jest zatrudniona w sztabach szkoleniowych drużyn PKO Ekstraklasy i pierwszej ligi.

– Jesteśmy zadowoleni z poziomu grupy, która obecnie się szkoli. Ten kurs jest prowadzony nowocześniej, bo takie mamy standardy w nowej Konwencji UEFA. Coraz więcej jest też zajęć, które odbywają się w realnych warunkach. Kolejny zjazd odbędzie się w Krakowie, a zajęcia odbędą się przy współudziale Cracovii. Ostatnio byliśmy za to na Śląsku, gdzie przyglądaliśmy się GKS-owi Katowice, Zagłębiu Sosnowiec, Ruchowi Chorzów czy Górnikowi Zabrze. Odwiedzaliśmy też Poznań i trenera Dawida Szulczka. Wiele czasu poświęcamy na wychodzenie z sali wykładowej i zajęcia w realnym środowisku trenera, czyli klubie. To największa różnica względem poprzednich edycji – opowiada Grycmann.

– Trwający kurs charakteryzuje się tym, że jest na nim wielu asystentów, co charakteryzuje się tym, że często zaangażowani byli w prowadzenie środków treningowych, czy analizę wideo. Na kursie mówimy głównie o leadership, czyli o zarządzaniu grupą ludzi. W tym aspekcie zawsze ciekawym przykładem jest Marek Papszun, który fantastycznie pokazuje, jak organizować pracę szerokiego sztabu – opisuje dyrektor szkoły trenerów.

W gronie kursantów są także ludzie młodzi, w okolicach trzydziestego roku życia. Wśród nich znajduje się wspomniany Siemieniec. Są też Adam Szała (30 lat), Szwarga (32), Marcin Pogorzała (34) czy Tomasz Włodarek (35). Ciekawy jest też przypadek Przemysława Łagożnego. Na przełomie 2021 i 2022 roku był jednym z najmłodszych trenerów w Europie, bo odpowiadał za wyniki łotewskiego Spartaksa Jurmała. Przez trudności organizacyjne skupił się na dalszej edukacji. Ma za sobą też hiszpańską szkołę, bo w przeszłości współpracował z hiszpańską Malagą, a dodatkowo komunikuje się w pięciu językach. Teraz jest na kursie UEFA Pro organizowanym przez litewską federację. Wkrótce może stać się ciekawym nazwiskiem na trenerskim rynku.

Gdzie ma szukać Fernando Santos?

Cały czas pojawia się temat polskiego asystenta dla selekcjonera. Tomasz Kaczmarek był ciekawą opcją, bo miał za sobą pracę w sztabie kadry Egiptu z Bobem Bradleyem oraz prowadził klub w Ekstraklasie. Z kolei Łukasz Piszczek ma mocne nazwisko, choć zerowe doświadczenie szkoleniowe. Ukończył kurs UEFA A, choć dobrze prezentował się w trakcie zjazdów i ma ciekawe spojrzenie na futbol.

Potem pojawił się pomysł z Markiem Saganowskim, który na początku drogi szkoleniowej prowadził juniorów starszych w akademii Legii. Były piłkarz był też zatrudniony w Motorze Lublin, a teraz prowadzi drugoligową Pogoń Siedlce. Na razie sprawa mocno ucichła, choć wiemy, że był kontakt z PZPN.

Z naszych informacji wynika, że Santos może być skłonny na dołączenie do sztabu trenera młodego, który wcale nie musi mieć wielkiego doświadczenia. Wystarczy pracowitość i zapewne też podobne spojrzenie na futbol. Nie jest to jednak sprawa pilna. Młode pokolenie ma sporą szansę wzrastać u boku słynnego Portugalczyka, który jednak w trakcie marcowego zgrupowania będzie opierał się na swoich ludziach i tych, którzy są już przy reprezentacji. Santos ma już jednego "trenerskiego syna". To Ricardo Santos, który ma 41 lat, a od 2007 roku współpracuje z doświadczonym szkoleniowcem, z którym łączy go zbieżne nazwisko.

Wcale nie jest wykluczone, że w przyszłości do sztabu reprezentacji dołączy młody polski trener, który nie będzie miał gigantycznego doświadczenia. To może być przykładowy Szwarga, Łagożny, Simieniec czy Szała. Nazwisko nie jest jednak kluczowe. To bardziej perspektywa i ciekawość tego, co stanie się w przyszłości.

Dostali się na kurs UEFA PRO: gdzie byli wówczas, gdzie są teraz?

Kurs 18/19
Artur Bożyk (Chełmianka Chełm – Chełmianka Chełm)
Paweł Cretti (Pogoń U19 – akademia Pogoni Szczecin)
Ivan Djurdjević (Lech II Poznań – Śląsk Wrocław)
Dariusz Gęsior (Polska U20 – Polska U15)
Krzysztof Górecko (Gwarek Tarnowskie Góry – CKS Czeladź)
Ariel Jakubowski (Ursus Warszawa – akademia Ursusa)
Bogdan Jóźwiak (Lechia Tomaszów Mazowiecki – GKS Bełchatów)
Maciej Kalkowski (sztab Lechii Gdańsk – sztab Lechii Gdańsk)
Marek Końko (Wda Świecie – Orzeł Baniocha)
Sławomir Majak (Sokół Ostróda – bez pracy)
Adam Majewski (sztab Wisły Płock – Stal Mielec)
Grzegorz Mokry (sztab Miedzi Legnica – Miedź Legnica)
Sławomir Nazaruk (sztab Górnika Łęczna – sztab Stali Rzeszów)
Nina Patalon (Polska U17 – reprezentacja Polski)
Łukasz Smolarow (bez pracy – dyrektor sportowy Lechii Gdańsk)
Radosław Sobolewski (sztab Wisły Kraków – Wisła Kraków)
Adrian Stawski (Bytovia Bytów – bez pracy)
Janusz Świerad (sztab Sandecji Nowy Sącz – sztab Wieczystej Kraków)
Bartosz Tarachulski (sztab Pogoni Siedlce – KKS Kalisz)
Piotr Tworek (sztab Bruk-Betu Nieciecza – bez pracy)
Aleksandar Vuković (sztab Legii Warszawa – Piast Gliwice)
Marcin Węglewski (GKS Bełchatów – Warta Sieradz)
Jan Woś (Pniówek Pawłowice Śląskie – sztab Ruchu Chorzów)
Paweł Wójcik (Warta Gorzów U19 – akademia Warty Gorzów)
Tadeusz Żakieta (Gwardia Koszalin – Gryf Słupsk)

Kurs 19/20
Bartłomiej Bobla (bez pracy – Hutnik Kraków)
Łukasz Czajka (sztab Śląska Wrocław – Polonia Nysa)
Krzysztof Dębek (Victoria Sulejówek – dyrektor sportowy Victorii Sulejówek)
Marek Gołębiewski (Escola Warszawa U19 – Chrobry Głogów)
Szymon Grabowski (Resovia – Stomil Olsztyn)
Sławomir Grzesik (Korona II Kielce – Zdrój Busko-Zdrój)
Wojciech Grzyb (Orkan Szczedrzykowice – sztab Ruchu Chorzów)
Piotr Jacek (Stal Brzeg – Legia II Warszawa)
Mariusz Jop (sztab Wisły Kraków – sztab Jagiellonii Białystok)
Krzysztof Kapuściński (Polonia Środa Wielkopolska – Kluczevia Stargard)
Łukasz Kowalski (KP Starogard – KP Starogard)
Grzegorz Kurdziel (sztab Cracovii – GKS Jastrzębie)
Sebastian Letniowski (Bałtyk Gdynia – bez pracy)
Michał Libich (PZPN – PZPN)
Piotr Mosór (Unia Warszawa – Unia Warszawa)
Dariusz Mrózek (NKP Podhale Nowy Targ – Rekord Bielsko-Biała)
Grzegorz Opaliński (Korona Rzeszów – sztab szkoleniowy Korony Kielce)
Michał Pulkowski (Dolcan Ząbki – bez pracy)
Marek Saganowski (akademia Legii – Pogoń Siedlce)
Łukasz Surma (Soła Oświęcim – Stal Stalowa Wola)
Dawid Szulczek (sztab szkoleniowy Stali Mielec – Warta Poznań)
Szymon Szydełko (Sokół Sieniawa – NKP Podhale Nowy Targ)
Paweł Ściebura (Skra Częstochowa – RKS Radomsko)
Wojciech Tomaszewski (Polska U18 – sztab szkoleniowy Warty Poznań)

Kurs 20/21
Arkadiusz Bator (Polonia Nysa – bez pracy)
Łukasz Chmielewski (bez pracy – MZPN, koordynator kadr)
Sławomir Czarniecki (akademia Bayeru Leverkusen – członek rady nadzorczej Lechii Gdańsk)
Piotr Dziewicki (Ząbkovia Ząbki – bez pracy)
Wojciech Górski (Miedź U19 – bez pracy)
Tomasz Grzegorczyk (Błękitni Stargard – Górnik Polkowice)
Piotr Jawny (Śląsk II Wrocław – bez pracy)
Dariusz Jęczkowski (akademia Resovii – akademia Resovii)
Dariusz Jurczak (Olimpia Zambrów – akademia MOSP Białystok)
Mirosław Kalita (sztab reprezentacji Polski U21 – Cracovia II)
Paweł Karmelita (sztab Zagłębia Lubin – sztab Zagłębia Lubin)
Wojciech Kobeszko (Jagiellonia II Białystok – Polska U18)
Piotr Kobierecki (Legia II Warszawa – KTS Weszło)
Wojciech Łobodziński (sztab Miedzi Legnica – bez pracy)
Tomasz Łuczywek (sztab reprezentacji Polski U19 – bez pracy)
Przemysław Małecki (sztab Lecha II Poznań – sztab Legii Warszawa)
Tomasz Mazurkiewicz (sztab reprezentacji Polski – skaut Lechii Gdańsk)
Łukasz Mierzejewski (Avia Świdnik – Avia Świdnik)
Daniel Myśliwiec (Wólczanka Wólka Pełkińska – Stal Rzeszów)
Radosław Osadnik (Górnik U19 – akademia Górnika Zabrze)
Damian Skiba (sztab Stali Mielec – sztab Stali Mielec)
Rafał Smalec (Unia Skierniewice – Polonia Warszawa)
Karol Szweda (sztab Stomilu Olsztyn – sztab Widzewa Łódź)
Artur Węska (Znicz Pruszków – Lech II Poznań)

Kurs 22/23
Radosław Bella (sztab Miedzi Legnica – sztab Miedzi Legnica)
Łukasz Bereta (bez pracy, wcześniej Stal Stalowa Wola, Ruch Chorzów – bez pracy)
Jakub Dziółka (Skra Częstochowa – Skra Częstochowa)
Goncalo Feio (sztab Rakowa Częstochowa – Motor Lublin)
Piotr Gierczak (Górnik II Zabrze – sztab Górnika Zabrze)
Rafał Grzyb (sztab Jagiellonii Białystok – sztab Jagiellonii Białystok)
Marek Kasprzyk (sztab reprezentacji Polski U19 – sztab reprezentacji Polski U19)
Maciej Kędziorek (sztab Lecha Poznań – sztab Lecha Poznań)
Robert Kolendowicz (sztab Pogoni Szczecin – sztab Pogoni Szczecin)
Kamil Kuzera (sztab Korony Kielce – Korona Kielce)
Piotr Łęczyński (Pogoń U19 – Pogoń U19)
Paweł Ozga (Pogoń II Szczecin – Pogoń II Szczecin)
Piotr Plewnia (Odra Opole – bez pracy)
Marcin Pogorzała (sztab ŁKS-u – sztab ŁKS-u)
Adrian Siemieniec (Jagiellonia II Białystok – Jagiellonia II Białystok, typowany na nowego trenera Jagiellonii)
Adam Szała (bez pracy, wcześniej sztab Śląska Wrocław – bez pracy)
Grzegorz Szoka (Legia U19 – sztab Chrobrego Głogów)
Dawid Szwarga (sztab Rakowa Częstochowa – sztab Rakowa Częstochowa)
Tomasz Włodarek (sztab GKS-u Katowice – sztab GKS-u Katowice)
Tomasz Wolak (sztab Arki Gdynia – bez pracy)

Przemysław Łagożny (bez pracy – bez pracy. Łagożny uczestniczy w kursie organizowanym przez litewską federację).