Zapomniane życiorysy. Tomasz Rząsa. Polak, ale w porządku!

Zniknął po aferze korupcyjnej. Historia polskiego medalisty IO

Czytaj też

Zniknął po aferze korupcyjnej. Historia polskiego medalisty IO

Sebastian Piątkowski(TVP Sport): – Dzień dobry! To ma być wywiad urodzinowy...
Tomasz Rząsa : – Rozumiem, że ma pan dla mnie prezent.

– Prezentu nie mam, ale... gwarantuję dobrą pamięć. Pamiętam choćby, że przed meczem Feyenoordu z Borussią Dortmund pożegnałem kolegów słowami: – Fajnie, że zobaczymy Rząsę, a i van Hooijdonk pewnie strzeli gola z wolnego!
– Wszystko się sprawdziło! Akurat ten mecz ułożył się nam znakomicie. Rzadko się bowiem zdarza, by areną finałowego meczu był stadion gospodarzy. Własna publiczność w Rotterdamie była sporym handicapem.

A drugim było zdobycie mistrzostwa Niemiec przez Borussię zaledwie kilka dni wcześniej. Wprawdzie w prywatnych rozmowach Niemcy zarzekali się, że nie odmrozili szampanów, ale nie do końca wierzyliśmy w te zapewnienia.

– Coś musieli mówić…
– Otóż to, tym bardziej, że mistrzostwo Niemiec było ich nadrzędnym celem.

– Amoroso i Jan Koller…
– Dortmund miał bardzo mocny zespół, natomiast nam, jak wspomniałem, dopisywało od początku szczęście. Przede wszystkim czerwoną kartkę zobaczył Juergen Kohler, kończący piękną karierę. W pierwszych minutach popełnił szkolny błąd i musiał faulować Tomassona.

Jedenastkę wykorzystał Hooijdonk, a niebawem trafił raz jeszcze, tym razem z wolnego.

– I teoretycznie mieliście mecz pod kontrolą.
– Nic bardziej mylnego! Po przerwie rywale zdobyli bramkę z karnego, ale na szczęście po chwili trafił Tomasson. Goście nie zamierzali poddać się bez walki, czego dowodem bramka Kollera na 3:2. Tak zakończyło się to spotkanie, choć do ostatnich minut musieliśmy drżeć o wynik.

– Pierre van Hooijdonk imponował swobodą ruchów. Podbiegał do piłki od niechcenia, po czym nadawał jej niesamowitą rotację.
– Miał dobrze ułożoną stopę, a wysoki wzrost nie przeszkadzał mu w swobodnym operowaniu piłką. Kiedyś wyliczono, że pod względem skuteczności strzałów z rzutów wolnych przewyższał procentowo nawet Platiniego!

Co zrozumiałe, często wykorzystywaliśmy te umiejętności, szczególnie, gdy nam nie szło, a celny strzał z 20 lub 25 metrów mógł zmienić obraz gry. Tak było między innymi w pewnym meczu z Utrechtem, podczas którego niemiłosiernie się męczyliśmy.

. Natomiast trafienie van Hooijdonka w meczu z Freiburgiem to maestria. Kopnął z lewego sektora, po długim rogu. Rzadko ogląda się tak efektowne gole.

– Feyenoord to chyba przyjazne miejsce polskim piłkarzom?
– Wydaje się, że tak, wystarczy wspomnieć Smolarków, Jurka Dudka, Tomka Iwana, Marka Saganowskiego i kilku innych.

– A w Rotterdamie szanuje się ciężką pracę...
– Do tego właśnie chciałem nawiązać. Mieszkańcy Rotterdamu przyzwyczajeni są do ciężkiej pracy, więc aby osiągnąć sukces trzeba zakasać rękawy.

Inaczej jest w stolicy, w której mieszkają dobrze zarabiający, elegancko ubrani. Feyenoord to klub klasy robotniczej, a miasto zostało niemal całkowicie zniszczone podczas drugiej wojny światowej.

– No i ten imponujący port.
– Największy w Europie i jeden z największych na świecie.

– A Ebi to bardziej Polak czy Holender?
– Przede wszystkim rotterdamczyk! Jak podkreśla, wychował się na ulicy, biegając za piłką i czuje się z tym miastem bardzo związany.

Szczególną więź Ebiego z Rotterdamem potwierdza wplatanie w rozmowę pewnych słów z dialektu miejscowych. Młody Smolarek budował pozycję w drużynie poprzez systematyczną i sumienną pracę. Podobnie było w moim przypadku.

Nigdy nie uważałem się za wirtuoza, miałem pewne predyspozycje do uprawiania sportu, ale do wszystkiego doszedłem sumiennością i wytrwałością. A kibice to doceniali.

– W Portugalii mawia się, że Braga się modli, Coimbra studiuje, a Porto pracuje.
– Rzeczywiście. Jest jeszcze Lizbona, która ponoć się bawi.

– Racja. Zatem, gdyby pojawiła się oferta z Porto lub Boavisty, to pewnie nie zastanawiałby się pan ani chwili?
– Kto wie?

– Zna pan portugalski?
– Portugalskiego akurat nie znam, ale uczę się hiszpańskiego. Zawsze chciałem nauczyć się tego języka, a po 50. urodzinach postanowiłem przyłożyć się jeszcze solidniej.

– To może i ja zmobilizuję się do nauki? Za dużo pozapominałem, a nie jest to trudny język.
– Jest dość prosty w wymowie i składni, a poza tym przyjemny do nauki. I nie zapominajmy, że jest drugim, najpowszechniej używanym językiem na świecie.

– A iloma pan włada?
– Znam angielski, niemiecki, holenderski i serbski. Pamiętam pewien wyjazd z kadrą U-15, podczas którego po raz pierwszy przekonałem się jak ważna jest znajomość obcej mowy. Pojechaliśmy do Francji, znałem zaledwie kilka angielskich słów, ale dzięki nim załatwiłem kilka najpotrzebniejszych spraw. Człowiek w jednej chwili uświadomił sobie, jak potężną bronią jest znajomość języka obcego! A później była matura, którą zdawałem z rozszerzonego angielskiego, zarówno pisemnie jak i ustnie.

Zniknął po aferze korupcyjnej. Historia polskiego medalisty IO

Czytaj też

Zniknął po aferze korupcyjnej. Historia polskiego medalisty IO

Jacek Bayer: Duch puszczy i... Jagiellonii

Czytaj też

Jacek Bayer: Duch puszczy i... Jagiellonii

– A potem transfer do Zurychu, po grze w Pniewach. Okazja do nauki niemieckiego.
– I dlatego rozpocząłem naukę już od pierwszego dnia pobytu w Szwajcarii.

– Cofnijmy się do roku 1991 i mistrzostwa Polski juniorów z Cracovią. W bramce stał wtedy Tomasz Kwedyczenko, a z przodu biegał Paweł Zegarek. Ten drugi to dość ważna postać w nowszej historii tego klubu, choć trochę zapomniana. Strzelał sporo goli, lecz w niższych ligach.
– Zdobywał bramki i miał dobrą technikę, coś jak, zachowując wszelkie proporcje, Tomek Frankowski.

– Frankowskiego to piłka szukała. Umiał się ustawiać...
– Tak, Tomek imponował inteligencją na boisku, jak i poza nim.

– Co nie zawsze idzie w parze.
– Zgadza się, ale u Tomka szła w parze. Zawsze wiedział jak się ustawić, aby w odpowiednim momencie znaleźć się przy piłce. Pamiętam zgrupowania reprezentacji i różne treningowe gierki, podczas których nie biegał zbyt wiele. Wystarczyła chwila nieuwagi, jakaś niefortunnie odbita piłka…

– … a Frankowski kopnął spod kolana i było po sprawie.
– To prawda. Był niezwykle skuteczny.

– Pan w początkach kariery też był zorientowany na atakowanie bramki rywali.
– Trwało to nawet dłużej, bo grę na pozycji bocznego obrońcy rozpocząłem dopiero w wieku 26 lat, gdy trafiłem do Feyenoordu. Był to pomysł Leo Beenhakkera. Trener przyznał, że obserwował mnie od dłuższego czasu i postanowił przekwalifikować na bocznego obrońcę.

– Widzę cię na lewej obronie, jesteś zwrotny, silny, więc nauczysz się bronić – mówił.

W koncepcji Beenhakkera boczni obrońcy angażowali się bardzo w akcje ofensywne, a Feyenoord przełomu wieku przebywał chętnie na połowie przeciwnika.

– Podobnie jak teraz Lech?
– Można tak powiedzieć.

– A po lewej stronie w Feyenoordzie biegał wtedy młody van Persie?
– Po moim przyjściu grał jeszcze Peter van Vossen, ale w kolejnych latach właśnie Robin. Coraz śmielej poczynał sobie też Ebi i można powiedzieć, że pierwsze boiskowe doświadczenia zdobywał u mego boku. Miło wspominam czas spędzony w Feyenoordzie, a z Ebim i jego świętej pamięci ojcem spotykaliśmy się prywatnie, całymi rodzinami po meczach, żeby coś zjeść.

– Mijają lata, a pan wciąż przy piłce!
– I bardzo się z tego cieszę. Piłka to moje życie!

– Zauważyłem. Niełatwo się dodzwonić!
– Moja funkcja nie ma limitu czasu pracy. Teoretycznie mógłbym nie pojawiać się w klubie, ale robota musi być zrobiona. Nie mogę jednak narzekać, jako dyrektor sportowy mam spory wpływ na klub, a poza tym cały czas staramy się podnosić standardy i kulturę pracy.

– Wysokie standardy pracy w Wielkopolsce to pozostałość po zaborach?
– Być może, gdyż jest tu etos pracy. W Wielkopolsce żyje się dynamiczniej niż w dobrze znanym mi Krakowie.

– Pod Wawelem wszystko płynie swoim rytmem.
– I zawsze znajdzie się czas na wypicie kawy około południa. Natomiast w Poznaniu pracuje się inaczej.

– To na czytanie książek też go brakuje?
– Ze względu na nawał obowiązków czytam rzadziej, najczęściej wieczorami, ewentualnie rano.

– Gombrowicz musi więc poczekać…
– Przyznam, że coraz częściej spoglądam w stronę pozycji przydatnych na obecnym stanowisku. Uczymy się ponoć przez całe życie, więc sięgam po książki gwarantujące rozwój.

– A ja zastanawiam się czasami, ile lajków w przedziwnym świecie social mediów dawałyby wpisy Gombrowicza?
– To rzeczywiście zastanawiające… A jeśli już rozmawiamy o książkach, to muszę się pochwalić, że moje dzieci czytają bardzo dużo. A 23–letni syn napisał nawet własną!

– Tylko pogratulować!
– Dziękuję. Napisał o pokoleniu wchodzącym w dorosłe życie.

– Szczerze mówiąc pan również mógłby coś napisać. Mam nawet roboczy tytuł – Podróże kształcą.
– Gra w piłkę to jeden z fajniejszych zawodów, szczególnie ta na wysokim poziomie. Poznałem sporo wartościowych osób, nawiązałem mnóstwo kontaktów. Podróże pomogły mi poznać kulturę innych krajów oraz zwyczaje mieszkańców. Tego typu doświadczenia wzbogacają człowieka.

– Z każdego miejsca zabieramy jakiś bagaż – czy to z Holandii, czy z Bałkanów…
– Przyznam, że podczas gry w Partizanie nadal odczuwałem skutki wojny.

– Tak właśnie myślałem.
– Był pewnego rodzaju uraz, a wręcz pretensje do krajów Zachodu. Serbowie do dziś uważają, że są oceniani niesprawiedliwie, przede wszystkim przez Amerykanów.

– Uniknął pan nieprzyjemności?
– Nie miałem przykrych sytuacji. Mówiono: – Rząsa to Polak, ale jest w porządku.

– I chrześcijanin.
– Tak, to dla nich drażliwe tematy, ale ominęły mnie nieprzyjemności związane z religią. Warto przy okazji zaznaczyć, że Serbowie są bardzo gościnni. To naprawdę fajni ludzie, a bliskość kulturowa pomogła mi w szybkim przyswojeniu serbskiego. Chyba w żadnym kraju nie miałem tak żywego kontaktu z językiem. To szybko zaprocentowało.

A Partizan to jeszcze ciekawe wspomnienia z sesji treningowych, bo na zajęciach często dochodziło do bójek!

– Bałkańska, gorąca krew!
– Koledzy skakali sobie do oczu, by po chwili przepraszać i tonąć w przyjaznych uściskach. Tacy już są – butni, czasem agresywni, ale przyjacielscy.

– Słucham tych opowieści i dochodzę do wniosku, że te pięćdziesiąte urodziny jakoś nie współgrają z temperamentem i kondycją psychofizyczną. Opowiada pan z pasją, a forma dopisuje…
– To zasługa rodziców, przede wszystkim mamy, która zaraża mnie zawsze optymistycznym podejściem do życia. Aktywność fizyczna jest też bardzo ważna, przede wszystkim dla zachowania równowagi psychicznej. A stres towarzyszy mi każdego dnia, bo presja wyniku jest naprawdę duża.

– Jak to w wielkim klubie.
– To prawda, w Poznaniu oczekiwania zawsze są olbrzymie.

– A skoro tak miło się rozmawia, to nie będę może pytał o brak powołania na finały MŚ w Niemczech.
– To największe rozczarowanie w karierze.

– Nie może być inaczej, bo w eliminacjach grał pan od deski do deski!
– Opuściłem jedynie ostatni mecz z Anglią, przegrany 1:2. Nie miał już wpływu na końcowe rozstrzygnięcia, bo wcześniej zapewniliśmy sobie awans z drugiego miejsca. Po latach uważam, że niektóre decyzje zachwiały drużyną, bo do pewnego momentu wszystko wyglądało dobrze.

– W reprezentacji Janasa nie było co prawda gwiazdy światowego formatu, ale ten zespół nie schodził poniżej pewnego poziomu.
– Odpowiedzialność za wynik była rozłożona na grupę zawodników. Znaliśmy się od lat i na boisku rozumieliśmy się bardzo dobrze. Do finałów w Niemczech przystępowaliśmy z nadziejami, bo w towarzyskim meczu w Barcelonie bez problemów pokonaliśmy Ekwador aż 3:0!

A gdy okazało się, że gramy z nimi w grupie, to poczuliśmy się pewniej. Dominował ostrożny optymizm. A co było potem, to już wiemy. Los tak chciał, a nie inaczej…

– Prezentu nie mam, ale liczę, że piłkarze Lecha sprawią trochę radości i... to nie tylko panu.
– Byłoby pięknie, gdybyśmy mogli kontynuować europejską przygodę!

– I może na tym poprzestańmy...
– Tak będzie lepiej, bo dobrze wiem, do czego pan zmierza…

Jacek Bayer: Duch puszczy i... Jagiellonii

Czytaj też

Jacek Bayer: Duch puszczy i... Jagiellonii