Kadra Polski to drużyna wszystkich Polaków, złożona z najlepszych polskich zawodników. Czy każdy region naszego kraju ma swojego – nomen omen – reprezentanta w zespole narodowym? Przeanalizowaliśmy pochodzenie i pierwsze piłkarskie kroki graczy, którzy w ostatnich latach nosili koszulkę z orłem na piersi. Nie ma jednej drogi do kadry, natomiast są miejsca, które ją nieco "skracają".
Zatrzymał Ronaldo, był gwiazdą Ekstraklasy. "Spotkamy się na Euro"
W celu analizy demografii reprezentacji Polski, przeanalizowaliśmy biogramy wszystkich 116 zawodników, którzy w ciągu ostatniej dekady zanotowali przynajmniej jeden występ kadry. Interesowały nas dwa aspekty – pochodzenie piłkarzy (miejsce urodzenia oraz pierwszy klub w karierze) oraz ich pierwsze kroki w kierunku drużyny narodowej (klub debiutu w najwyższej lidze oraz klub debiutu w reprezentacji).
Jak Polska długa i szeroka, tak w zasadzie każdy region może się pochwalić, że to tam urodził się choć jeden reprezentant Polski. Tylko cztery miasta wojewódzkie (Katowice, Opole, Rzeszów i Zielona Góra) nie doczekały się takiego piłkarza w ostatniej dekadzie, ale uzupełniają je za to inne ośrodki.
Stolica na czele
Nie jest zaskoczeniem, że najwięcej kadrowiczów ma w metryce urodzenia zapisaną stolicę kraju. W Warszawie urodziło się siedmiu piłkarzy – Michał Kucharczyk, Rafał Leszczyński, Robert Lewandowski, Patryk Peda, Mateusz Wieteska i Michał Żyro. Niemal wszyscy (wyjątkiem jest Leszczyński) przewinęli się przez Legię, jednak na poważnie w tym klubie zaistniała tylko połowa z nich.
Za Warszawą uplasował się miejski kwartet z czwórką piłkarzy. Kraków (Adam Buksa, Krzysztof Mączyński, Michał Miśkiewicz, Michał Pazdan) i Poznań (Bartosz Bereszyński, Robert Gumny, Filip Marchwiński, Bartosz Salamon) to duże ośrodki z wielką piłkarską tradycją. Niespodziewanie dużo kadrowiczów wychowały natomiast Ruda Śląska oraz Tychy.
Przypadek śląskich miast doskonale jednak uzmysławia, że miejsce urodzenia nie zawsze wiąże się z pierwszymi piłkarskimi krokami. Zamiast w Rudzie Śląskiej, Jakub Kamiński zaczynał grę w Bytomiu, a Dawid Plizga – w Chorzowie. Zabrze zamiast Tych wybrali Arkadiusz Milik oraz Szymon Żurkowski. Wychowankami lokalnych klubów są natomiast Kamil Grabara i Artur Sobiech (Ruda Śląska) oraz Jakub Kiwior i Jakub Świerczok (Tychy).
Miejsca narodzin reprezentantów Polski
7 – Warszawa
4 – Kraków, Poznań, Ruda Śląska, Tychy
3 – Białystok
2 – Biała Podlaska, Częstochowa, Dębica, Gdańsk, Gorzów Wielkopolski, Jasło, Jastrzębie Zdrój, Konin, Kostrzyn nad Odrą, Koszalin, Lublin, Łowicz, Łódź, Olkusz, Ozimek, Sosnowiec, Sulechów, Szczecin, Tarnów
1 – Andrychów, Bielawa, Braniewo, Brodnica, Bydgoszcz, Chojnice, Chorzów, Czechowice-Dziedzice, Dzierżoniów, Giżycko, Gliwice, Grajewo, Gryfice, Kamienna Góra, Kielce, Kowel (Ukraina), Kozienice, Kraśnik, Kurytyba (Brazylia), Kutno, Legnica, Longeville-les-Metz (Francja), Międzyrzecz, Olsztyn, Pabianice, Płock, Połczyn Zdrój, Radom, Rawicz, Rybnik, Siedlce, Sieradz, Slough (Anglia), Słupca, Starachowice, Strzelin, Szczecinek, Szydłowiec, Tczew, Tivoli (Włochy), Toruń, Wieruszów, Wodzisław Śląski, Wrocław, Zabrze, Zamość, Ząbkowice Śląskie, Zduńska Wola, Złotów, Żnin, Żuromin, Żywiec
Śląska potęga
Duża populacja i jej mocne zagęszczenie, wiele klubów piłkarskich i bogata futbolowa tradycja – to sprawia, że aż blisko 20 procent reprezentantów wywodzi się ze Śląskiego. 21 piłkarzy pojawiło się na świecie właśnie w tym województwie, zarówno na północy (Częstochowa), jak i południu (Jastrzębie Zdrój). Paradoksalnie, żaden z nich nie uczynił tego w stolicy regionu.
Warszawa nabiła połowę dorobku województwa mazowieckiego (14). Podobne proporcje dotyczą też Poznania i Wielkopolski (9) oraz Krakowa i Małopolski (8). Największe zróżnicowanie występuje na Dolnym Śląsku – siedmiu piłkarzy i siedem różnych miejsc narodzin (Bielawa, Dzierżoniów, Kamienna Góra, Legnica, Strzelin, Wrocław i Ząbkowice Śląskie).
Choć w topografii polskiego futbolu można mówić o białych plamach, tak demografia zakrywa te niedostatki. Jedynym województwem, które nigdy nie miało drużyny w Ekstraklasie, jest województwo lubuskie. W rankingu regionów znajduje się jednak w środku stawki. Tę siódemkę (Łukasz Fabiański, Kamil Jóźwiak, Tomasz Kędziora, Dawid Kownacki, Tymoteusz Puchacz, Sebastian Walukiewicz, Grzegorz Wojtkowiak) łączy jedno – niemal wszyscy choć przez moment występowali w Lechu Poznań.
Miejsca narodzin reprezentantów Polski z podziałem na województwa
21 – śląskie
14 – mazowieckie
9 – łódzkie, wielkopolskie
8 – małopolskie
7 – dolnośląskie, lubuskie, zachodniopomorskie
6 – lubelskie
5 – zagranica
4 – kujawsko-pomorskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie
3 – warmińsko-mazurskie
2 – opolskie, świętokrzyskie
Mały może więcej
Przechodzimy do klubów, w których reprezentanci rozpoczęli swoją przygodę z futbolem. Tutaj zróżnicowanie jest największe – na 116 piłkarzy doliczyliśmy się aż 103 klubów. Nie będziemy się aż tak rozdrabniać, stąd skupimy się na tych, które wychowały przynajmniej dwóch kadrowiczów.
Liderem jest klub niespodziewany i niemal kompletnie anonimowy w oczach przeciętnego kibica. Mowa o drużynie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Jastrzębiu Zdroju. Założona w 1992 roku szkółka piłkarska nie startuje w zawodach seniorów, stanowi natomiast naturalne zaplecze miejscowego GKS-u.
Z trzech reprezentantów żaden jednak nie zagrał w lokalnym potentacie. Kamil Glik już w wieku 12 lat wylądował w szkółce WSP Wodzisław Śląski. Szymon Żurkowski jako 15-latek przeszedł do Gwarka Zabrze, natomiast Michał Skóraś w podobnym wieku zamienił Śląsk na Wielkopolskę (Lecha Poznań).
Tuż za MOSiR-em plasuje się spora grupa zespołów z dwójką wychowanków. Nie ma tu zbyt wielu potęg, jest za to sporo ciekawostek. Wielkopolskę zamiast Lecha reprezentują Górnik Konin (Krystian Bielik, Marcin Kamiński) i Sparta Złotów (Wojciech Golla, Jakub Wawrzyniak). Wielkiej tradycji nie mają choćby TOP 54 Biała Podlaska (Ariel Borysiuk, Sebastian Szymański) czy Tarnovia Tarnów (Bartosz Kapustka, Mateusz Klich).
Zaskakujący jest przykład Ozimka. Niewielkie, niespełna 9-tysięczne miasteczko na Opolszczyźnie to jedyny reprezentant tego regionu w ostatnich latach w kadrze. Zarówno Paweł Olkowski, jak i Waldemar Sobota pierwsze boiskowe kroki postawili na boisku miejscowego klubu Małapanew, obecnie liderującego w czwartej lidze.
Pierwsze kluby reprezentantów Polski
3 – MOSiR Jastrzębie Zdrój
2 – Bałtyk Koszalin, Górnik Konin, Jagiellonia Białystok, ŁKS, Małapanew Ozimek, Pelikan Łowicz, Raków Częstochowa, Sparta Złotów, Tarnovia Tarnów, TOP 54 Biała Podlaska, Wisła Kraków
1 – 91 klubów (w tym sześć zagranicznych)
Odkryta piątka
Na kolejnych listach zabraknie już klubów małych, prowincjonalnych lub nastawionych wyłącznie na wychowywanie piłkarzy. Pod względem drużyn, w których reprezentanci Polski debiutowali w Ekstraklasie, widać już bowiem dość wyraźnie rzeczywisty układ sił. Na szczycie znajdują się dwa najbardziej utytułowane kluby ostatniej dekady – Legia i Lech.
O jednego gracza więcej (14:13) do najwyższej ligi wprowadzili Wojskowi. Oprócz wspominanych wcześniej: Bieliku, Borysiuku, Fabiańskim, Kucharczyku, Szymańskim, Wietesce i Żyrze; do tego grona trzeba zaliczyć też: Artura Boruca, Dominika Furmana, Artura Jędrzejczyka, Michała Karbownika, Radosława Majeckiego, Macieja Rybusa, Rafała Wolskiego.
Podium uzupełnia Jagiellonia (10). O ile w przypadku Lecha i Legii dominują piłkarze ukształtowani w tym klubie, tak w Białymstoku ponad połowa graczy została wyłowiona z niższych lig lub innych regionów.
Mocne grono, bo liczące aż 10 osób, tworzą piłkarze, którzy zadebiutowali w najwyższej lidze poza granicami Polski. To nie tylko Polacy "z odzysku" (Matty Cash, Ludovic Obraniak, Eugen Polanski), czy też emigranci z dzieciństwa (Nicola Zalewski, Łukasz Szukała), ale też zawodnicy wyłowieni z niższego poziomu bądź juniorskich rozgrywek (Grabara, Kiwior, Świerczok, Marcin Bułka, Piotr Zieliński).
Ta klasyfikacja nie uwzględnia pięciu graczy, którzy dostąpili szansy gry w reprezentacji bez debiutu na najwyższym poziomie ligowym. Szczęsny i Grzegorz Krychowiak zagrali w kadrze w uznaniu ich potencjału. O daniu szansy Bartoszowi Salamonowi przesądził transfer do Milanu (nie zdążył tam zadebiutować). Wyciągnięty z trzeciej ligi włoskiej Peda to autorski pomysł Michała Probierza. Z kolei debiut Rafała Leszczyńskiego, który grał wtedy w… Dolcanie Ząbki, do dziś szokuje.
Kluby, w których reprezentanci Polski debiutowali w Ekstraklasie przed debiutem w kadrze
14 – Legia Warszawa
13 – Lech Poznań
10 – Jagiellonia Białystok
8 – Górnik Zabrze
7 – Zagłębie Lubin
6 – Pogoń Szczecin
5 – Wisła Kraków
4 – Widzew Łódź
3 – GKS Bełchatów, Lechia Gdańsk, Piast Gliwice, Ruch Chorzów
2 – Cracovia, Dyskobolia Grodzisk Wielkopolski, Górnik Łęczna, Polonia Warszawa, Raków Częstochowa, Śląsk Wrocław, Wisła Płock
1 – Amica Wronki, GKS Katowice, Korona Kielce, ŁKS Łódź, Świt Nowy Dwór Mazowiecki, Zagłębie Sosnowiec, Zawisza Bydgoszcz
10 – debiut w najwyższej lidze poza Polską
5 – brak debiutu w Ekstraklasie/najwyższej lidze na koncie podczas debiutu w kadrze
Moda na emigrantów
Legia i Lech zdominowały także ranking klubów, w których debiutowali kadrowicze ostatniej dekady. Tym razem górą – w stosunku 16:14 – jest Kolejorz. W dużej mierze jest to owoc pracy akademii (oprócz wspominanych wcześniej Gumnego, Jóźwiaka, Kamińskich, Lewandowskiego, Marchwińskiego, Puchacza i Skórasia – również Karol Linetty i Jakub Moder).
Swoje trzy grosze dorzucili też zawodnicy wywodzący się z innych środowisk (Wojtkowiak, Alan Czerwiński, Łukasz Madej, Maciej Makuszewski, Sławomir Peszko oraz Łukasz Teodorczyk). Na podium znalazł się też Górnik Zabrze. To w dużej mierze efekt kadencji… Adama Nawałki, który przybył do reprezentacji bezpośrednio z Zabrza.
W tym zestawieniu można zaobserwować ciekawą tendencję. W przeszłości status reprezentanta dawał przepustkę do wyjazdu poza Polskę. Teraz bywa wręcz odwrotnie. W aż 38 przypadkach piłkarz debiutował w kadrze już jako zawodnik zagranicznego klubu. W obliczu popularności rodzimych graczy na rynku transferowym oraz wciąż postępującej globalizacji futbolowej, te proporcje będą się coraz bardziej zacierać.
Kluby, w których reprezentanci Polski grali podczas debiutu w kadrze
16 – Lech Poznań
14 – Legia Warszawa
8 – Górnik Zabrze
5 – Wisła Kraków, Zagłębie Lubin
4 – Jagiellonia Białystok, Widzew Łódź
3 – Cracovia, Pogoń Szczecin, Ruch Chorzów
2 – Piast Gliwice, Polonia Warszawa, Zawisza Bydgoszcz
1 – Dolcan Ząbki, Dyskobolia Grodzisk Wielkopolski, GKS Bełchatów, Polonia Bytom, Raków Częstochowa, Śląsk Wrocław, Wisła Płock oraz 38 klubów zagranicznych
2 - 1
Polska 
1 - 1
Albania 
2 - 0
Cypr 
0 - 4
Austria 
3 - 0
Andora 
8 - 0
Malta 
4 - 3
Walia 
0 - 1
Norwegia 
2 - 1
Gibraltar 
5 - 1
Czechy 
14:00
Walia
16:00
Turcja 
16:00
Malta
18:45
Belgia
18:45
Irlandia Północna 
18:45
Hiszpania 
18:45
Polska
18:45
Niemcy 
18:45
Białoruś 
18:45
Azerbejdżan 
