| Piłka nożna / Euro 2024

Euro 1992, czyli najpiękniejsza duńska baśń. Sensacyjny triumf nad Niemcami

Triumf Danii podczas Euro 1992 to jedna z największych sensacji w historii futbolu (fot. Getty)
Triumf Danii podczas Euro 1992 to jedna z największych sensacji w historii futbolu (fot. Getty)

Reprezentacja Danii zagra z Niemcami w sobotnim meczu 1/8 finału Euro 2024. Faworytami są gospodarze turnieju, ale Duńczycy w przeszłości udowodnili, że potrafią sprawiać niespodzianki. To właśnie w spotkaniu z tym przeciwnikiem potomkowie Wikingów zapisali najpiękniejszą kartę we własnej historii piłki nożnej. Niemal dokładnie 32 lata temu Dania wspięła się na szczyt europejskiego futbolu, wbrew licznym przeciwnościom i oczekiwaniom.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ
Duńczycy szykują się do karnych? "Robimy to już od marca"

Czytaj też

Piłkarze reprezentacji Danii (fot. Getty Images)

Duńczycy szykują się do karnych? "Robimy to już od marca"

Zaskakujący problem włoskiej piłki. W tle polscy piłkarze

Ten temat będzie wracać niczym bumerang przy każdym spotkaniu obu drużyn. Trudno się temu dziwić. Kilka lat temu dziennik "Tipsbladet" przeprowadził ankietę. Wynika z niej, że wielu Duńczyków zapamiętało wydarzenia z 26 czerwca 1992 roku jako jedno z najpiękniejszych wydarzeń w ich życiu. Ich rodacy sięgnęli wtedy po piłkarskie mistrzostwo Europy w meczu pełnym kontekstów, którego legenda wciąż świeci pełnym blaskiem.

Plażowa legenda

Dania wygrała Euro, w którym miała w ogóle nie uczestniczyć. Awans na turniej w Szwecji wywalczyła Jugosławia, ale w związku z wojną domową została wykluczona z rozgrywek. Decyzję podjęto na niespełna dwa tygodnie przed mistrzostwami, dlatego drużyna trenera Richarda Moellera Nielsena musiała zebrać się w ekspresowym tempie.

Miałem zamontować nową kuchnię w moim domu, ale potem zostaliśmy wezwani do gry w Szwecji. Kuchnia jest już skończona. Zatrudniłem profesjonalnego dekoratora, żeby się tym zajął – mówił selekcjoner. Ten cytat mocno wpłynął na mitologizację dokonania jego reprezentacji.

Zwykło się mawiać, że Duńczycy przyjechali na Euro prosto z plaż. Owszem, część piłkarzy trzeba było ściągać z urlopów, ale liga duńska kończyła sezon ledwie trzy dni przed turniejem. O ewentualnej zamianie uczestników mówiło się zresztą od dłuższego czasu. Gdy sięgniemy do wydanego długo przed turniejem albumu z naklejkami Panini, widzimy tam Duńczyków i Włochów (na wypadek wycofania Wspólnoty Niepodległych Państw, spadkobiercy ZSRR) jako "zespoły rezerwowe".

Ekipa z Jutlandii zdążyła przeprowadzić ośmiodniowe zgrupowanie, a nawet rozegrać sparing ze wspomnianą WNP. Od Duńczyków nie oczekiwano cudów, toteż awans do półfinału traktowano jako niespodziankę. Pokonanie Holendrów – obrońców tytułu sprzed czterech lat – było już ogromną sensacją. Komentatorzy opisywali grę zespołu jako prostą, ale i niezwykle atrakcyjną. Autsajderzy zjednali sobie sympatię kibiców, a jednocześnie świetnie czuli się w swoim gronie.

Mieliśmy naprawdę dobre relacje i prawdopodobnie był to główny powód naszego zwycięstwa w mistrzostwach Europy – wspominał po latach pomocnik John Jensen na łamach ESPN. Moeller Nielsen dbał o nietypowe atrakcje. Przed decydującym meczem z Francją zabrał drużynę na partyjkę minigolfa, przed półfinałem zaś – na kolację w Burger Kingu. Selekcjoner pozwolił nawet (choć wynikało to raczej z konieczności sytuacji – żony piłkarzy nie mogły znaleźć żadnego hotelu w Goeteborgu) na zniesienie celibatu w przeddzień meczu o złoto.

Duńczycy szykują się do karnych? "Robimy to już od marca"

Czytaj też

Piłkarze reprezentacji Danii (fot. Getty Images)

Duńczycy szykują się do karnych? "Robimy to już od marca"

Euro 1992, półfinał: Holandia – Dania. Smutek van Bastena
get
Euro 1992, półfinał: Holandia – Dania. Smutek van Bastena

"Skrzyżujcie wszystko, co macie"

W finale na Duńczyków czekała reprezentacja zjednoczonych Niemiec. W składzie zespołu Bertiego Vogtsa było aż 11 mistrzów świata sprzed dwóch lat. Niemcy byli również pracodawcami sporej części zespołu Moellera Nielsena – czterech graczy w trakcie turnieju reprezentowało barwy klubów Bundesligi, a czterech kolejnych odeszło tam tuż po Euro. Ponadto opinię publiczną rozpalał kontekst pozasportowy.

Tuż przed mistrzostwami, Duńczycy głosowali w referendum nad dołączeniem do Unii Europejskiej. Niewielką różnicą głosów obywatele zdecydowali o odrzuceniu postanowień traktatu z Maastricht, a jedną z głównych kości niezgody była waluta euro (w Danii wciąż obowiązuje korona). Minister spraw zagranicznych Ulfe Ellemann-Jensen nawiązał do tej sytuacji, podkreślając przewodnią rolę Niemiec w europejskiej polityce: Jeśli nie możesz do nich dołączyć, pokonaj ich!

Drodzy Duńczycy! Otwórzcie piwo, niech korki wystrzelą, a Dannebrog (duńska flaga, przyp. red.) pomacha. Jesteśmy na gigantycznej imprezie. Życzę wszystkim naprawdę dobrej zabawy. Skrzyżujcie wszystko, co macie: dziesięć palców u nóg, dziesięć palców u rąk i cokolwiek jeszcze przyjdzie wam do głowy – tak w atmosferę spotkania wprowadzał Duńczyków komentator Flemming Toft, u boku którego zasiadł legendarny piłkarz Preben Elkjaer Larsen.


Para eksplodowała z radości dwukrotnie. Do historii przeszły nie tylko ich reakcje na gole, ale i spontaniczne wypowiedzi w oczekiwaniu na końcowy gwizdek. – Nasz mały, wspaniały naród, 5 milionów, przeciwko temu gigantowi, który ma 78 milionów osób. Oni mają tylu zarejestrowanych piłkarzy, ilu my wszyskich mieszkańców – mówił Toft.

Triumf w cieniu tragedii

O zwycięstwie 2:0 przesądzili zawodnicy z drugiego szeregu. Na moment w cieniu znaleźli się bramkarz Peter Schmeichel czy pomocnik Brian Laudrup. Pierwszą bramkę atomowym strzałem zdobył Jensen. O tym, jak rzadki to był obrazek, świadczy wymyślona przez fanów Arsenalu przyśpiewka: "Będziemy tu, gdy Jensen strzeli!". Pomocnik przełamał się dopiero po 2,5 roku gry w Londynie.

Samobój liderem strzelców. Znowu. Kto się cieszy? To szkodzi wszystkim

Czytaj też

Na trwającym Euro 2024 padło już siedem goli samobójczych (fot. Getty Images)

Samobój liderem strzelców. Znowu. Kto się cieszy? To szkodzi wszystkim

Wynik ustalił Kim Vilfort, który z zimną krwią ograł w polu karnym Thomasa Helmera. Postawa pomocnika to jedna z najbardziej wzruszających historii Euro, i wcale nie chodzi o boiskowe poczynania. Siedmioletnia córka Vilforta, Line, chorowała na białaczkę, a jej stan mocno pogorszył się w trakcie turnieju. Piłkarz parę razy wracał do Danii, opuszczając mecz z Francją. Gdy dołączał do kolegów, miał podwójną motywację. Dziewczynka zmarła kilka tygodni później.

Gol Vilforta połączył na moment Danię i Jugosławię. Agencje odnotowały, że duńscy żołnierze stacjonujący w kraju ogarniętym wojną nie kryli euforii po trafieniu na 2:0. Pozytywne emocje wzbudziły jednak niepokój w jednostce. Na miejscu pojawił się nawet dowódca kontyngentu myśląc, że chodzi o alarm bombowy. Obyło się bez skandalu, choć w taki sposób traktowano później stanowisko duńskiej federacji o niepodzieleniu się nagrodą za zwycięstwo na rzecz ofiar konfliktu.

W Danii nie myślano o Jugosławii, a rozpoczęto kilkudniowe świętowanie. Finał odbył się w piątek, dlatego Kopenhaga, Aarhus i inne miasta w zasadzie nie położyły się spać. Naród, którego dumą jest bajkopisarz Hans Christian Andersen, sam znalazł się w centrum akcji wyjątkowej baśni. – Myślę, że naprawdę to do nas dotarło, kiedy byliśmy w kopenhaskim ratuszu na uroczystościach z władzami Danii. To było niewiarygodne, naprawdę niewiarygodne. W tym momencie pomyśałem: naprawdę to zrobiliśmy, to nie sen – wspominał Schmeichel.


Nirvana nie ma szans

Triumf piłkarzy zepchnął w cień nawet jeden z najsłynniejszych zespołów tamtych czasów, Nirvanę. W trakcie Euro odbywał się słynny festiwal rockowy w Roskilde. Gdy jednak Duńczycy dotarli do finału, imprezę przerwano, a gdzie tylko się dało, wystawiono telewizory. Kurt Cobain i spółka wprawdzie nie lubili futbolu, ale dali się porwać publiczności.

Nawet nie oglądając meczu, kibicowaliśmy Danii. Nie byliśmy przeciwko Niemcom, ale działaliśmy w imię naszych interesów. Jeśli Dania wygra, publiczność będzie bardziej zachwycona. Koncert rockowy to wymiana – publiczność oferuje energię i zespół ją oddaje – wspominał basista Krist Novoselic na łamach "Seattle Weekly". Po finale Nirvana dała wielki popis, ale tego dnia słuchacze wybaczyliby im nawet największy fałsz.

Od tamtego finału Dania pokonała Niemców dwukrotnie w meczach towarzyskich. W jedynym spotkaniu o stawkę, w fazie grupowej Euro 2012, górą byli jednak ich sąsiedzi z południa. John Jensen zasugerował przed tamtym pojedynkiem, jak zmotywować Duńczyków do walki z tym rywalem. – Morten Olsen powinien powiedzieć: jeśli ci starzy kolesie sprzed 20 lat mogli to zrobić bez przygotowań, to w piłce nożnej wszystko może się zdarzyć – dokładnie takich samych słów może w sobotę użyć Kasper Hjulmand.

Samobój liderem strzelców. Znowu. Kto się cieszy? To szkodzi wszystkim

Czytaj też

Na trwającym Euro 2024 padło już siedem goli samobójczych (fot. Getty Images)

Samobój liderem strzelców. Znowu. Kto się cieszy? To szkodzi wszystkim

Tak Duńczycy cieszyli się po golu Kima Vilforta na 2:0 (fot. Getty)
Tak Duńczycy cieszyli się po golu Kima Vilforta na 2:0 (fot. Getty)
Rekordy TVP Sport w trakcie Euro 2024

Czytaj też

Reprezentanci Polski w meczu z Francją (fot. Getty)

Rekordy TVP Sport w trakcie Euro 2024

Dania na Euro 1992 – wyniki

Faza grupowa:
Dania – Anglia 0:0
Szwecja – Dania 1:0 (Brolin)
Francja – Dania 1:2 (Papin – Larsen, Elstrup)
Półfinał: Holandia – Dania 2:2, 4:5 w karnych (Bergkamp, Rijkaard – Larsen 2)
Finał: Dania – Niemcy 2:0 (Jensen, Vilfort)

Dania na Euro 1992 – skład

Bramkarze:
Mogens Krogh (28 lat, Broendby)
Peter Schmeichel (28 lat, Manchester United)

Obrońcy:
Claus Christensen (24 lata, Lyngby)
Kim Christofte (31 lat, Broendby)
Kent Nielsen (30 lat, Aarhus)
Lars Olsen (kapitan, 31 lat, Trabzonspor)
Torben Piechnik (29 lat, B 1903)
John Sivebaek (30 lat, Monaco)

Pomocnicy:
Henrik Andersen (27 lat, Koeln)
Morten Bruun (26 lat, Silkeborg)
John Jensen (27 lat, Broendby)
Henrik Larsen (26 lat, Lyngby)
Johnny Moelby (23 lata, Nantes)
Peter Nielsen (24 lata, Lyngby)
Kim Vilfort (29 lat, Broendby)

Napastnicy:
Bent Christensen (25 lat, Schalke)
Lars Elstrup (29 lat, Odense)
Torben Frank (23 lata, Lyngby)
Brian Laudrup (23 lata, Bayern)
Flemming Povlsen (25 lat, Borussia Dortmund)

Trener: Richard Moeller Nielsen (54 lata)

Euro 2024, mecz 1/8 finału: Niemcy – Dania [szczegóły transmisji]

Kiedy mecz: 29 czerwca (sobota), godzina 21:00
Gdzie oglądać: od 20:25 w TVP Sport, TVP 1, TVPSPORT.PL, aplikacji mobilnej, Smart TV, HbbTV
Komentatorzy: Jacek Laskowski, Marcin Żewłakow (PL), Kamil Kania (AD)
Prowadzący studio: Maciej Kurzajewski
Reporterzy: Marcin Wojtasik
Goście/eksperci: Artur Wichniarek, Tomasz Urban, Marcin Feddek (analiza)

Rekordy TVP Sport w trakcie Euro 2024

Czytaj też

Reprezentanci Polski w meczu z Francją (fot. Getty)

Rekordy TVP Sport w trakcie Euro 2024

Historia Euro 1992: duński dynamit
Euro 1992
Historia Euro 1992: duński dynamit

Zobacz również
Tego nie zapomnimy! TOP 5 momentów "Grosika" [WIDEO]
Na głównym planie: Kamil Grosicki (fot. Getty Images)

Tego nie zapomnimy! TOP 5 momentów "Grosika" [WIDEO]

| Piłka nożna / Euro 2024 
Ronaldo nie pomógł, kadra Beenhakkera zremisowała w Lizbonie [WIDEO]
(fot. PAP/EPA)

Ronaldo nie pomógł, kadra Beenhakkera zremisowała w Lizbonie [WIDEO]

| Retro 
Mistrzowie Europy w tarapatach. UEFA wszczęła postępowanie
Rodri i Alvaro Morata (fot. Getty Images)

Mistrzowie Europy w tarapatach. UEFA wszczęła postępowanie

| Piłka nożna / Euro 2024 

News

Tego nie zapomnimy! TOP 5 momentów "Grosika" [WIDEO]

Tego nie zapomnimy! TOP 5 momentów "Grosika" [WIDEO]

Na głównym planie: Kamil Grosicki (fot. Getty Images)
Mistrzowie Europy w tarapatach. UEFA wszczęła postępowanie

Mistrzowie Europy w tarapatach. UEFA wszczęła postępowanie

Euro w telewizji. Takie imprezy mają przed sobą przyszłość

Euro w telewizji. Takie imprezy mają przed sobą przyszłość

Szokujące kulisy finału Euro. Policja udaremniła atak ISIS

Szokujące kulisy finału Euro. Policja udaremniła atak ISIS

Trener uczestnika Euro 2024 podał się do dymisji!

Trener uczestnika Euro 2024 podał się do dymisji!

Bohater Hiszpanii dotrzymał słowa. Wygląda jak... "Mała Syrenka"

Bohater Hiszpanii dotrzymał słowa. Wygląda jak... "Mała Syrenka"

Anglicy niemal pewni. To on zastąpi w kadrze Southgate'a!

Anglicy niemal pewni. To on zastąpi w kadrze Southgate'a!

Lewandowski łamie przepisy? "Absolutnie jest do zmiany"

Lewandowski łamie przepisy? "Absolutnie jest do zmiany"

Anglicy dziękują Southgate'owi. Piękne słowa Beckhama

Anglicy dziękują Southgate'owi. Piękne słowa Beckhama

17-latek z najładniejszym golem na Euro! UEFA zadecydowała [WIDEO]

17-latek z najładniejszym golem na Euro! UEFA zadecydowała [WIDEO]

więcej

Wyniki

niedziela, 14.07, 21:00

2 : 1
Zakończony Skrót

środa, 10.07, 21:00

1 : 2
Zakończony Skrót

wtorek, 09.07, 21:00

2 : 1
Zakończony Skrót

sobota, 06.07, 21:00

2 : 1
Zakończony Skrót

sobota, 06.07, 18:00

1 : 1 ( k. 5 : 3 )
Zakończony
więcej

Tabela

ME 2024, grupa AME 2024, grupa BME 2024, grupa CME 2024, grupa DME 2024, grupa EME 2024, grupa F
Euro. ME 2024, grupa A
ME 2024, grupa A
 
Mecze
Zwycięstwa
Remisy
Porażki
Bramki
Punkty
1
3
2
1
0
8 - 2
7
2
3
1
2
0
5 - 3
5
3
3
1
0
2
2 - 5
3
4
3
0
1
2
2 - 7
1
Awans do 1/8 finału
Rozwiń wyniki
więcej
Polecane
Do góry