Francja odlicza dni do ceremonii otwarcia igrzysk olimpijskich. Paryż 2024 ma być otwarty, głośny i zrównoważony ekologicznie. Ostatnie pewnie się nie uda, jednak do sukcesu wystarczy, żeby po imprezie zostało coś na później. Mija 20 lat od zawodów w Atenach, po których zostały wybite szyby, połamane krzesełka i symbole przepalonych pieniędzy. Zakamarki niszczejących obiektów w Grecji na filmie przedstawiła Juj’ – francuska gwiazda urbexu. – Ku przestrodze – Mówi sama. Obie imprezy łączy postać Tony'ego Estangueta: człowieka, który w Atenach wygrywał jako kajakarz, a w Paryżu spróbuje nie przegrać jako szef komitetu.
Wyjątkowe medale na IO w Paryżu. W każdym fragment Wieży Eiffla
Zanim się zaczęło, świat martwił się, czy Grecy – z ich spokojnym usposobieniem, frywolnym podejściem do zadań i dużym zanieczyszczeniem powietrza – w ogóle dadzą radę. Z tego powodu, a także dużej kasy oferowanej przez USA i ich Atlantę, Atenom nie powierzono igrzysk na stulecie olimpizmu – tych z 1996 roku. Udało się po ośmiu latach. I chociaż część aren do ostatnich dni widziała rusztowania, malarzy i ekipy instalujące ostatnie elementy, to prezydent MKOl Jacques Rogge na zamknięciu w 2004 roku powiedział: – te igrzyska będą pamiętane przez lata.
I faktycznie, są pamiętane. Tyle że głównie, bo wraz z wygaszeniem znicza na stadionie olimpijskim mrok zapadł też na innych arenach. A w zasadzie to nad całą Grecją.
20 lat po igrzyskach w Atenach. Nikt nie wie, ile tak naprawdę w nie utopiono
Greckie igrzyska przyniosły temu krajowi zmodernizowaną kolej, która jednak obecnie nie na każdym odcinku w ogóle pozostaje otwarta. Przyniosły turystyczny boom, ale nie do końca taki, jak chcieli, bo po dwóch dekadach od zawodów wciąż głównie skoncentrowany na wyspach i plażach. Przyniosły też dług publiczny, który już w 2004 roku wynosił blisko 170 miliardów euro. Gdy po latach w parlamencie przedstawiano rachunek końcowy za IO, okazało się, że do tej kupki blisko 10 mld dołożył właśnie olimpijski sen.
– I nie ma wątpliwości, że choć niejedyny, to dla późniejszej sytuacji ekonomicznej kraju to był gwóźdź do trumny – padło z mównicy w styczniu 2013 roku.
To, co igrzyska miały jeszcze przynieść, dotyczyło obiektów. A tych – jak zwykle – powstało mnóstwo, przy czym mowa jeszcze o terminie sprzed ery stawiania budowli tymczasowych wszędzie, gdzie się da. NiW sumie wokół stolicy powstało pięć głównych centrów: ten ze stadionem lekkoatletycznym, Helliniko, Faliro, Goudi i Markopoulo. Oprócz tego olimpijczycy gościli w kilku halach, na kilku stadionach piłkarskich i pojedynczych obiektach zewnętrznych, takich jak stadion panatenajski czy historyczny plac w Olimpii.
Dwie dekady to dużo, żeby zrozumieć, jak bardzo nie wykorzystano później tych miejsc.
Stadion olimpijski miał koncerty, futbol, rdzę i dziury w studzienkach
Pomimo usilnego PR-u ze strony MKOl i prób tuszowania problemu, przecieki informacyjne o opuszczonych, zdewastowanych arenach IO 2004 niemal swobodnie przedostają się do przestrzeni publicznej. A pierwszą okazją ku temu była dziesiąta rocznica odpalenia znicza – przy okazji zimowych igrzysk w Soczi. Oczywiście, serwis olympics.com wskazuje na wartości edukacyjne, jakie pozostały w Grecji, na więzy zawiązane między wolontariuszami czy poprawę ogólnej czystości, z którą – jak wiadomo – były spore problemy. Niemniej, wiele zakładek w serwisie poświęconym Atenom jest co najwyżej lakonicznych. Wchodząc na przykład w informację o stadionie głównym, przeczytamy notkę rodem z tabloidów: o meczach kadry piłkarskiej, rywalizacji lekkoatletów i koncertach.
Nigdzie jednak nie opublikowano zdjęć wyrwanych elementów płotów, zapadłych studzienek kanalizacyjnych czy chwastów, którymi pokryły się porzucone chodniki. Inspekcja budowlana przeprowadzona tam w ubiegłym roku wskazała na pilną przebudowę dachu, który – gdyby go pozostawić, jakim jest – groziłby zawaleniem.
Społeczeństwo wydało miliardy. Ale społeczeństwa nie interesuje, na co
Oczywiście nie wszystkie obiekty są w tak złym stanie. Na torze wioślarskim Schinias po czterech latach przeprowadzono mistrzostwa Europy. Welodrom, hale czy kompleks pływalni nadal przyjmuje sportowców i turystów. Powstała po igrzyskach organizacja OAKA próbuje kontrolować i pielęgnować to, co zostało Atenom po imprezie. Nie wszędzie jednak jest to możliwe. Witrynę internetową olympicproperties.gr – bazę obiektów i centrum informacyjne o ich wykorzystaniu – przejęli wietnamscy hakerzy.
Część obiektów przejęła natomiast natura.
– Próbowaliśmy wystawić przynajmniej ich części na rynek wtórny. Sprzedać. Niestety, po tylu latach zaniedbań nikt po prostu nie chce tych elementów – rozkładał ręce Ioulios Synadinos, sekretarz w greckim ministerstwie sportu.
Sławę zdobyło m.in. opublikowane niegdyś w "Guardianie" zdjęcie fotela, który stał w niecce zamszonego basenu treningowego w wiosce olimpijskiej. Jak można się domyślać, ostatni raz widziano w nim wodę w 2004 roku. W podobnym stanie jest stadion lekkoatletyczny w tej lokalizacji.
– Niesłychane, że oni za to wszystko zapłacili jako społeczeństwo ciężkie miliony. I teraz, po ich wydaniu, nikogo nie obchodzi, co stało się z tym, co jako Grecja wspólnie de facto kupili – mówi na nagraniu Juj’, youtuberka z Francji, która specjalizuje się w urbeksie. Przed igrzyskami w jej kraju odwiedziła z kamerą opuszczone lokalizacje sprzed dwóch dekad.
Tam, gdzie teraz straszy, wygrał Tony. Tony szykuje dziś Paryż 2024
Nagrania, które opublikowała, są dojmujące. Na kompleksie Faliro przy morzu grano w siatkówkę plażową. Do dziś stoją tam słupki, a roślinom spodobał się dokładnie ten sam piach, na którym grano o medale. Na Helliniko, który gościł m.in. softball, baseball, hokej na trawie, szermierkę czy kajakarstwo górskie, wraz z zakończeniem igrzysk zamknięto ich treść na kłódkę i nigdy już nie powrócono. Terenu pilnuje patrol ochrony. Wejść do środka jednak się da, chociaż w roli szpiegów występują – o dziwo działające – drony z kamerami. Tam, na płycie dawnego lotniska, gdzie rozstawiono te areny, nadal tułają się plakaty i pamiątki z 2004 roku. A w pomieszczeniach leżą sejfy, nietknięte elementy komputerów albo listy startowe z zawodów olimpijskich. Gdzie indziej jest składowisko gaśnic, wystają kable. Nikt niczego tam już nie będzie gasił. Na pamiątkę – nie wiadomo, po czym – stoi też wrak samolotu.
– Stoi w malowaniu Olympic Airline. To chichot losu – zauważa Juj’ i podkreśla, że lotnisko, na którego terenie się znalazła, zostało de facto zamknięte z powodu dwóch tygodni dla sportu. Nowe wybudowano w innej części aglomeracji. Na Helliniko teraz gdzieniegdzie trwa wyburzanie tego, czemu awiacja musiała ustąpić miejsca przed igrzyskami. W 2016 roku stadion baseballistów posłużył jako obóz dla uchodźców, którym na płycie głównej służby porozstawiały namioty.
Całość można podziwiać z potężnej trybuny na nasypie. Dawniej służyła temu, by podziwiać kajakarzy walczących ze sztucznym nurtem.
Jednym z podziwianych był złoty medalista z tego obiektu – Tony Estanguet.
Obecnie Estanguet pełni funkcję szefa komitetu Paryż 2024.
Nie powtórzyć błędu Aten. I błędu prawie wszystkich miast-gospodarzy
– Nikt nie wie tak naprawdę, ile zapłacono za wszystko, co związane z Atenami 2004. Wiemy jednak, że rachunek za tamte zawody przyjdzie Grecji płacić jeszcze dekadami – uważa Synadinos.
Rolą Estangueta i jego ludzi jest doprowadzenie do sytuacji, w której koszmar Aten po dwóch dekadach nie zostanie powtórzony. Bo tamta sytuacja wciąż tkwi w punkcie, w którym różne strony sporu debatują: czy na ruinach Helliniko zbudować osiedle domów społecznych, czy jednak nowobogackie kasyno. I bliżej jest zdecydowanie do opcji numer dwa.
Paryż, który zacznie się 26 lipca, ma wypaść inaczej. Już z lekcją, którą jako gospodarze przynieśli m.in. Grecy, a chwilę później – zimą – Włosi z Turynu. Ta lekcja mówi, żeby tam, gdzie się da, nie budować niczego na stałe. Żeby stawiać tymczasowo, rozbierać po fakcie i sprzedawać tak, aby zminimalizować koszt. A jeśli nawet coś ma być na stałe, to plan na dalsze funkcjonowanie nie może powstać później. Musi być gotowy w dniu, w którym miasto dowiaduje się od MKOl o swojej roli. Rio w 2016 roku próbowało podejść do planu połowicznie należycie. I teraz też, wskazywał magazyn "Time", tonie w długach i problemach.
To właśnie w "Time’ie" Estanguet przekonywał, że na nowo zdefiniuje określenie "spuścizna olimpijska".
– 90 procent obiektów, które wykorzystamy do przeprowadzenia tej imprezy, już istnieje. To o dziesięć razy więcej niż miał poprzedni gospodarz. Trzeba je wyłącznie przystosować, odświeżyć, gdzieniegdzie przebudować. Jednak baza, którą posiadamy, daje nam wielki komfort – mówił i podkreślał: – mając potężne zainteresowanie kibiców i wiedzę, co dalej zrobić z tymi arenami, będziemy zrównoważeni. Spuścizną olimpijską zostanie to, co w sercach, a nie na działkach budowlanych.
Zadaniem Estangueta jest uczynienie Paryża pierwszym od Barcelony 1992 miastem, któremu igrzyska wyjdą na dobre – i finansowo, i promocyjnie.
– To jest możliwe. Paryż, w co wierzymy, ma na nowo zdefiniować, czym jest w ogóle ta impreza – ogłosił.
Igrzyska w Paryżu od 26 lipca w Telewizji Polskiej.
![Liga Narodów siatkarek 2025 – kiedy mecze reprezentacji Polski kobiet? [TERMINARZ]](https://s2.tvp.pl/images2/2/2/f/uid_22fc412c501740558e952beb127ce2e7_width_390_play_0_pos_0_gs_0_height_202_reprezentacja-polski-siatkarek-fot-papepa.jpg "Reprezentacja Polski siatkarek (fot. PAP/EPA)")
