Podczas transmisji z Letniego Grand Prix w Hinzenbach kibice skoków narciarskich obejrzeli kuriozalny obrazek: kontrolera FIS spoglądającego Dawidowi Kubackiemu wewnątrz stroju. Kadr był – delikatnie mówiąc – niefortunny, ale wynika z nowego przepisu: wymogu rejestrowania kombinezonów i wklejania w nie czipów. Te mają pomóc w pilnowaniu sprzętu, jakiego używają zawodnicy w zawodach. Latem ruszyły testy, za tydzień FIS ogłosi, ile sztuk mają mieć zawodnicy na zimę. Potęgi boją się, że ten limit będzie zbyt radykalny.
To musi się stać, żeby Paweł Wąsek wygrał całe Letnie Grand Prix 2024
Wojna FIS z ekipami, które z pomocą odpowiednio dobranego sprzętu próbują zwiększać na skoczni szanse swoich zawodników, jest jak serial "Klan" – mało kto pamięta, kiedy się zaczęła, za to każdy wie, że nigdy się nie skończy. Dla kontekstu: wiosną, gdy komisje ds. skoków obradowały w Pradze, ogłoszono, że tylko w ostatniej edycji Pucharu Świata wykonano aż 1138 kontroli.
Jak niemal co roku, przed sezonem 2024/25 federacja wprowadziła kolejne regulacje, które mają "zapewnić sprawiedliwość rywalizacji, ukrócić manipulacje i wyrównać szanse tych nacji, które nie mają wielkich budżetów na technologie". Ostatni fragment można w zasadzie wklejać co wiosnę, gdy działacze prezentują nowe pomysły. I choć zarzut, że to często "sztuka dla sztuki, a nie realna walka" jest uzasadniony, to ostatnia decyzja: wprowadzenie czipów do kombinezonów, a przy tym nałożenie limitów sztuk na sezon wydaje się ciekawa.
Zwłaszcza że oznaczanie strojów już w przeszłości było normą, z której z jakiegoś powodu zrezygnowano.
Skoki znów z oznaczonymi kombinezonami. Czipy z kodami QR w miejsce plomb
Przed laty każdy kombinezon, jakiego używano w rywalizacji międzynarodowej, miał jednak tylko metalowy znacznik na rękawie, tzw. plombę. I choć uniform w całości był przez delegata FIS mierzony przed użyciem, to spece w sztabach szybko wymyślili, że wystarczy przełożyć sam rękaw do innego egzemplarza (niesprawdzonego, zwykle większego lub mniej przepuszczającego powietrze), żeby wyprowadzić w pole kontrolę i zyskać przewagę nad rywalami. Najpierw z tym walczono, ale w końcu FIS uznała, że znaczniki nie mają sensu. Zamiast tego federacja wolała poluzować restrykcje, ale w zamian robić łapanki podczas konkursów. A później dodatkowo wprowadzić drugą kontrolę – tę na górze, jeszcze przed skokiem.
Przed sezonem 2024/25 uznano, że oba systemy można połączyć. Zresztą, docelowo – w perspektywie kilku lat – i tak wszystkie kontrole mają odbywać się na górze, bo używane teraz na skoczniach skanery ciał 3D mają stworzyć taką bazę, która wyręczy w tym ludzkie oko i "analogową" tasiemkę pomiarową. To kamera oceni, czy kombinezon w żadnym miejscu nie przylega na więcej niż aktualnie pozwalają regulaminy.
Na razie jednak skoki tego nie mają. Zyskały za to specjalne, ponoć nieusuwalne naklejki z kodami na różne elementy kombinezonów. Takich czipów łącznie jest pięć: przód i tył tułowia plus nogawki. Na rękawach ich nie ma.
Dawid Kubacki złapany w niefortunnym obrazku. Kontroler nie znalazł kropeczki
– Działa to tak, że jak chcesz wprowadzić nowy strój do systemu, to musisz pójść do kontrolera i powklejać te czujki. To dość zabawnie wychodzi, bo szybko okazało się, że na to trochę brakuje w trakcie weekendu czasu. To jest problem do rozwiązania – mówi TVPSPORT.PL trener Maciej Maciusiak z kadry A. Co jednak ważne, skoczek nie jest od razu mierzony w tym kombinezonie przy zgłaszaniu. To jedynie sprzęt, na sucho, jest wielkością porównywany do tzw. bazowych danych ciała. Później – po konkursie – kontroler nadal może zaprosić zawodnika na pomiar, po czym ocenić jego prawidłowość. Wciąż po nim możliwe będą dyskwalifikacje.
Gdyby skoczek był mierzony od razu przy zgłaszaniu, kontrola miałaby mniej pracy w trakcie zawodów. Ale na to nie ma czasu.
System czipów na razie jest w fazie testów i rozwoju. Przykładowo, dopiero po sierpniowych zawodach w Courchevel miejsca naklejek (znajdują się od wewnątrz) zaczęto oznaczać markerem od zewnętrznej strony strojów. To ułatwia ich poszukiwania, ale teraz w Hinzenbach doszło do zabawnej sytuacji. Otóż Dawid Kubacki, który w Austrii użył tego samego kombinezonu, jaki miał we Francji, takich kropek nie miał. I na oczach kamer kontroler rozbierał go, szukając kodów do zeskanowania, co w efekcie przyniosło nieco niefortunny obrazek.
Limit strojów na lato: 4 sztuki, w tym tylko jedna na konkurs
FIS widzi, że system wymaga usprawnienia, ale już poprzedniej zimy argumentowała chęć tej zmiany:
– Dzięki czipom wracamy do sytuacji, w której kontroler przed sezonem czy jakimś jego etapem faktycznie będzie miał w rękach sprzęt, jakiego używają zawodnicy. Że nic w teorii nie będzie go zaskakiwało, bo on to będzie wcześniej zatwierdzał – tłumaczył TVPSPORT.PL Sandro Pertile, dyrektor cyklu PŚ. Gdy opowiadał nam o tym planie minionej zimy, zawarł również informację, że czipy – czytane z pomocą aplikacji na telefony – są też po to, aby skutecznie wprowadzić limity sztuk strojów.
– Mierzą praktycznie wszystkich – przyznaje Maciusiak. – Z Dawidem w Hinzenbach dziwnie wyszło, bo wszędzie dotąd w LGP te kontrole kodów odbywały się na górze. Teraz w Hinzenbach dopiero zrobili już na dole, bo trochę brakowało miejsca na skoczni.
Potęgi używają 40-50 strojów na sezon lub więcej. FIS wyrównuje szanse, ale...
Żarty żartami, ale w tle dyskusji o nowince jest dużo ważniejszy aspekt. FIS na całe lato 2024 wprowadziła limit maksymalnie czterech na każdego zawodnika. Wiosną w Pradze rozważano również, aby na zimę – w skrajnej opcji – pozwolić każdemu na nawet tylko osiem sztuk. Wszystko, aby skrócić barierę między potęgami a krajami, które nie mają środków na zbyt wiele sztuk strojów. O tym, jak radykalne miały być to limity, najlepiej świadczy fakt, że najlepsi przez zimę zużywają niekiedy nawet ponad 40-50 egzemplarzy. Osiem brzmiało przy tym jak zamach na dotychczasowy ład.
Po protestach części ekip, w tym polskiej ustami odpowiedzialnego wówczas za to ze strony PZN Łukasza Kruczka, stanęło ostatecznie na tym, aby limity wprowadzić na razie wyłącznie na cykl LGP. Z zastrzeżeniem, że w jeden weekend skoczek może korzystać z dwóch egzemplarzy. I tylko jednego na jeden konkurs. Wyjątek stanowią jedynie nieprzewidziane sytuacje, jak m.in. zniszczenie stroju w wyniku upadku albo rzęsisty deszcz, który namacza gąbkę. Tak było w sierpniu w Courchevel.
– Tam FIS przyszła już w trakcie 1. serii i powiedzieli: okej, leje tak, że możecie zmienić na drugi skok. Tyle że nie każdy miał tam zapas, bo wszyscy sądzili, że od tego nie będzie odstępstw – opowiada kulisy nowych realiów Maciusiak.
W Klingenthal kluczowe ogłoszenie. Kombinatorom dali 5 strojów na cały sezon
Okres testów nowego systemu dobiega końca, a przed finałem LGP w Klingenthal Pertile ma ogłosić, jaki limit strojów ma przysługiwać ostatecznie zawodnikom na całą zimę. W ostatnich dniach w kombinacji norweskiej tę liczbę ustalono na zaledwie 5 egzemplarzy. W skokach podobno obecnie jest rozważane, aby wprowadzanie nowych kombinezonów (jednego lub dwóch, to się okaże) było możliwe co każdy period kalendarza. Czyli po starcie PŚ następne zobaczylibyśmy dopiero na Turnieju Czterech Skoczni. Mówi się też, że kolejne dwa bądź trzy mają być dostępne oddzielnie na występ w MŚ w Trondheim.
Główne pytanie brzmi: ile kombinezonów umożliwi FIS na start zimy? Każdy spośród najlepszych reprezentacji chciałby, aby te regulacje były możliwie najmniej radykalne. Nowy strój to realna przewaga na skoczni.
Jest jeszcze jedna kwestia. FIS była dotąd zdania, że nie powinno się ogłaszać, w jakich konkretnie strojach skaczą zawodnicy. Kibice i ekipy z pewnością wolałyby, aby transparentność była większa. Dla porównania, w żużlowym Grand Prix przed każdym biegiem przy nazwisku zawodnika mamy informację, który jego motocykl wyjeżdża właśnie na tor. To byłby ciekawy element informacyjny, podstawa do budowania lepszej narracji. I możliwego wyciągania wniosków dla konkurentów. Działacze federacji do tej pory dochodzili jednak do przeciwnych wniosków.
214.5
199.2
191.2
188.5
187.9
182.3
181.4
176.6
169.4
10
167.6
11
166.4
12
162.4
13
158.3
14
157.8
155.7
16
155.6
17
154.7
153.5
19
152.8
147.9
21
147.6
144.6
23
143.9
24
143.5
25
140.0
139.7
27
138.0
28
136.1
29
133.6
132.3
214.5
199.2
191.2
188.5
187.9
182.3
181.4
176.6
169.4
10
167.6
11
166.4
12
162.4
13
158.3
14
157.8
155.7
16
155.6
17
154.7
153.5
19
152.8
147.9
21
147.6
144.6
23
143.9
24
143.5
25
140.0
139.7
27
138.0
28
136.1
29
133.6
132.3
1
129.0
2
126.5
3
125.8
4
102.9
93.9
93.6
7
70.0
8
51.1
37.2
33.5
11
23.6
12
20.3
436.1
427.8
422.7
413.5
398.6
392.1
390.1
386.4
381.8
375.1
11
372.3
360.9
13
355.4
354.8
350.7
16
340.6
17
332.8
18
332.4
19
330.8
329.9
21
323.4
321.3
23
320.7
24
317.1
316.3
26
297.6
27
294.9
28
291.4
29
281.5
30
279.8