1950: mundial w liczbach i ciekawostkach

IV Campeonato Mundial de Futebol – Taça Jules Rimet – Brazylia 1950

Termin: 24 czerwca – 16 lipca 1950 (23 dni)
Liczba zespołów: 13
Mecze: 22
Gole: 88 (średnia na mecz 4,00)
Stadiony: 6
Miasta-gospodarze: 6 (Belo Horizonte, Kurytyba, Porto Alegre, Recife, Rio de Janeiro, São Paulo)

Mistrz świata: Urugwaj
Mecz decydujący o tytule mistrza świata: Urugwaj – Brazylia 2:1
Mecz decydujący o 3 . miejscu: Szwecja – Hiszpania 3:1
Król strzelców: Ademir (Brazylia) – 8 goli
Uczestnicy: Anglia, Boliwia, Brazylia, Chile, Hiszpania, Jugosławia, Meksyk, Paragwaj, Szwajcaria, Szwecja, Urugwaj, USA, Włochy.

– Pierwszy turniej po II wojnie światowej, po 12 latach przerwy. Mistrzostwa w 1942 i 1946 roku nie odbyły się, do organizacji tych pierwszych pretendowały obok Brazylii także hitlerowskie Niemcy.
– Specjalnie na mistrzostwa zbudowano w Rio de Janeiro największy stadion świata (Maracana).
– Po raz pierwszy trofeum dla zwycięzcy nosiło nazwę Coupe Jules Rimet (Puchar Julesa Rimeta), podobnie cały turniej: Championnat du monde de football – Coupe Jules Rimet. W 1946 r. nazwę zmieniła FIFA, w uznaniu zasług Julesa Rimeta, który świętował wtedy 25-lecie zarządzania tą organizacją.
– Wiele krajów, z powodu zniszczeń wojennych, nie zgłosiło się do eliminacji. Niemcy i Japonia, okupowane po wojnie, były wykluczone z FIFA. Ostatecznie zgłoszenia przysłały 34 federacje, mecze w eliminacjach i finałach rozegrało łącznie 25 drużyn.
– W finałach uczestniczyło tylko 13 drużyn (podobnie jak w 1930 roku), to najmniej w historii; zarazem ostatni raz grało mniej niż 16 zespołów.
– Trzy zespoły wycofały się już po wywalczeniu awansu do turnieju finałowego. Turcja (wysokie koszty podróży do Brazylii) i Szkocja (przegrane mistrzostwa Wysp Brytyjskich) zrobiły to jeszcze przed losowaniem finałów. Indie były już przypisane do gr. C (rezygnacja z uzasadnieniem: kłopoty finansowe, trudności ze skompletowaniem składu).
– FIFA zaprosiła do udziału w MŚ Portugalię oraz Francję, które przegrały eliminacje. Portugalia odrzuciła propozycję, Francja początkowo ją przyjęła i była nawet losowana (miała grać w gr. D z Urugwajem i Boliwią). Wycofała się jednak, uzasadniając, że nie chce pokonywać tysięcy kilometrów pomiędzy miejscami meczów.
– Po raz pierwszy do rozgrywek zgłosiły się federacje brytyjskie. FIFA uznała, że British Home Championship (Mistrzostwa Brytyjskie) będą jednocześnie eliminacjami MŚ, a awansują aż 2 z 4 zespołów.
– Tylko jeden debiutant w finałach, za to ten najbardziej oczekiwany: Anglia.
– Drużyna Włoch startowała bardzo osłabiona, po katastrofie samolotowej na wzgórzu Superga z 4 maja 1949. Zginęło wówczas 18 piłkarzy najlepszej drużyny kraju AC Torino, wśród nich aż 10 reprezentantów kraju (m.in. Valentino Mazzola).
– Uroczystego otwarcia mistrzostw dokonano 24 czerwca 1950, przed meczem Brazylia – Meksyk. Obecny był prezydent Brazylii gen. Enrico Gaspar Durta.
– 26 sędziów, w tym 12 tylko liniowych.

Stadiony:
Estadio Municipal do Maracana, Rio de Janeiro (8 meczów)
Estadio Municipal do Pacaembu, São Paulo (6 meczów)
Estadio Independencia, Belo Horizonte (3 mecze)
Estadio Durival de Brito e Silva, Kurytyba (2 mecze)
Estadio do E.C. Internacional (dos Eucaliptos), Porto Alegre (2 mecze)
Estadio do E.C. Recife (Ilha do Retiro), Recife (1 mecz)

Fakty:
– Oryginalny system rozgrywek. Po fazie grupowej kolejna, decydująca rozgrywka znowu w grupie (mini-liga, 4 najlepsze zespoły). Formalnie nie było więc finału, ani meczu o 3 miejsce, choć w praktyce o medalach decydowały ostatnie spotkania Urugwaj – Brazylia i Szwecja-Hiszpania. Taki regulamin zapewniał rozegranie większej liczby spotkań niż system pucharowy, tym samym dając większe wpływy kasowe organizatorom. Jednocześnie Brazylia, licząca na tytuł mistrza, chciała zabezpieczyć się przed utratą szans w pojedynczym meczu.
– Aż 6 drużyn (rekord! – jak w 1938 r.) grających w finałach awansowało do nich bez gry w eliminacjach: gospodarz Brazylia, obrońca tytułu Włochy, Urugwaj, Boliwia, Chile i Paragwaj. Bez gry awans zdobyły też Indie, później wycofane.
– Losowanie grup finałowych odbyło się 22 maja 1950 r. w siedzibie ministerstwa spraw zagranicznych Brazylii (Pałac Itamaraty w Rio de Janeiro), a losowano drużyny, które potem na mundialu nie zagrały (Indie i zaproszona Francja oraz nieustalony zespół – opcjonalnie miała to być Portugalia).
– Grano brazylijskimi piłkami "Superball".

Pierwszy obrońca tytułu mistrza świata wyeliminowany już w 1. rundzie: Włochy (podobnie: Brazylia 1966, Francja 2002, Włochy 2010).
Pierwsza porażka gospodarza w meczu o złoto: Brazylia przegrała w meczu decydującym o mistrzostwie (podobnie w 1958 r. w finale przegra Szwecja). We wcześniejszych turniejach, jeśli gospodarz dotarł do finału – wygrywał (Urugwaj 1930, Włochy 1934).
Pierwszy raz numery na koszulkach: zawodnicy wybiegali na murawę z numerami od 1 do 11, tylko zespół USA używał stałych numerów dla całej kadry.
Pierwszy w historii remis 0:0: w meczu eliminacyjnym Walia – Irlandia Płn., 8 marca 1950.
Pierwszy w historii gracz, a potem trener w finałach MŚ: Milorad Arsenijević grał w zespole Jugosławii w 1930 roku; w roku 1950 był trenerem reprezentacji. Z kolei Severino Minelli (Szwajcaria), grał w roku 1934 i 1938, a w 1950 był członkiem komisji selekcyjnej, której przewodniczył F. Andreoli.
Pierwszy w historii sędzia, który prowadził mecz otwarcia, a potem mecz decydujący o mistrzostwie: Anglik George Reader. Najstarszy w historii finałów sędzia: Anglik George Reader (53 lata i 236 dni).
Rekord frekwencji na meczu MŚ: 16 lipca 1950, Maracana w Rio de Janeiro. Porażkę Brazylii z Urugwajem 1:2 oglądało ponad 200 tysięcy ludzi.
Pierwszy w historii strzelec 4 goli w jednym meczu finałów, bez dogrywki (90 minut): Ademir (Brazylia), w spotkaniu ze Szwecją, 9 lipca 1950. W 1938 roku 4 gole, ale jednego w dogrywce, strzelił Ernest Wilimowski (Polska).
Jedyni w historii gracze, którzy grali na mundialu przed i po II wojnie światowej: Alfred Bickel ze Szwajcarii oraz Erik Nilsson ze Szwecji. Obaj grali w 1938 i w 1950 roku.
Sędziowie, którzy prowadzili mecze przed i po II wojnie światowej: Ivan Eklind ze Szwecji (jedyny sędzia główny - 1934, 1938 i 1950), Aloiz Beranek z Austrii (główny 1934 i 1938; w 1950 tylko liniowy) oraz Charles Delasalle z Francji (tylko liniowy, zarówno w 1938, jak i 1950 r.).

Ciekawostki:
– Pod nieobecność Francji, Belgii i Rumunii, jedynym krajem który występował we wszystkich turniejach finałowych została Brazylia.
– Do historii przeszedł klub Cruzeiro Porto Alegre, a właściwie jego koszulki. Pierwszy raz w historii zdarzyła się bowiem przymusowa zmiana strojów. Na mecz Szwajcaria-Meksyk obie drużyny wybiegły w czerwonych barwach. Stroje miejscowego klubu musiała założyć drużyna z Ameryki Środkowej.
– Urugwaj w swoim drugim stracie po raz drugi został mistrzem świata. Był to ostatni jak do tej pory tytuł dla tej drużyny.
– Słynny cytat: „Tylko trzy osoby uciszyły Maracanę: Sinatra, papież Jan Paweł II i ja” - strzelec bramki decydującej o mistrzostwie świata dla Urugwaju, Alcides Ghiggia.
– Ghiggia strzelał gole w każdym swoim występie (4 gole w 4 meczach). Został drugim w historii zawodnikiem, po Gyorgym Sarosim z Węgier, który dokonał tego zdobywając medal.
– Rodzina z tytułem mistrza świata: Jose Leandro Andrade, mistrz świata z roku 1930 był wujkiem Victora Rodrigueza Andrade, który tytuł wywalczył w roku 1950.
– Urugwaj został mistrzem świata z najmniejszą w historii liczbą wygranych meczów (4 mecze - 3 zwycięstwa i remis).
– Kilku zawodników USA (Gaetjens, Maca, McIlvenny) nie posiadało obywatelstwa Stanów Zjednoczonych. Już po mistrzostwach FIFA stwierdziła, że nie doszło do naruszenia przepisów (federacja piłkarska USA w swoich wewnętrznych regulacjach dopuszczała do gry zawodników, którzy dopiero starają się o obywatelstwo).
– W składzie USA był Polak, Adam Wolanin, przed II wojną światową zawodnik Pogoni Lwów.
– 4 miejsce to najlepszy aż do 2010 roku wynik Hiszpanii. 60 lat czekania na kolejny sukces (2010 – mistrz świata)!
– Indie zrezygnowały ze startu i już nigdy więcej nie zakwalifikowały się do finałów.
– To był ostatni turniej rozgrywany bez udziału reprezentacji Niemiec.