Liczy się udział. Pita Taufatofua – olimpijczyk, którego uwielbiałby Pierre de Coubertin

Slogan mówiący o tym, że na igrzyskach liczy się udział, a nie medale, to truizm. Na dodatek zanikający pod naporem oczekiwań kibiców, krytykujących za każde potknięcie. Są jednak tacy, którzy wciąż w to wierzą. Taufatofua wszedł do historii, gdy półnagi, naoliwiony olejem kokosowym niósł flagę Tonga podczas ceremonii otwarcia igrzysk w Rio. Droga do nich obfitowała w trudności. Zdołał ją jednak przebyć, by spróbować zapisać się w historii właśnie przez udział, a nie walkę o złoto.

Ojciec niczym przewodnik

Prywatnie żyje skromnie. Lubi majsterkować, co pomogło mu w uzyskaniu tytułu inżyniera. Gdy jest w domu, pomaga ojcu na roli. Ten wychował go surowo i wciąż trzyma w ryzach. – W 2018 roku książę Harry i Megan zaprosili mnie na spotkanie podczas podróży po krajach Pacyfiku. Poszedłem do taty i powiedziałem mu o tym, a on na to: "ach, to miłe. Ale chodźmy już na pastwisko, bo mamy dużo pracy". Gdy zaprotestowałem, mówiąc, że muszę się przygotować, odparł: "nie, dopóki krowy nie będą miały wody" – opowiada zawodnik.

Takie podejście pozwoliło mu jednak rozwinąć skrzydła. Bo życie nigdy go nie rozpieszczało. Gdy był dzieckiem, tropikalna burza zmiotła dom, w którym mieszkał wraz z rodzicami i sześciorgiem rodzeństwa. To właśnie ojciec nie pozwolił mu wtedy porzucić marzeń o byciu mistrzem olimpijskim.

– Pamiętam jak śniłem o tym, żeby być bogatym, nie wiedząc nawet, co zjem następnego dnia – wspomina Taufatofua w rozmowie z BBC. Gdy pytają go o idola, bez wahania wskazuje na tatę. Wspierał go od zawsze, prowadził i wierzył jak nikt inny w to, że chłopak z Polinezji może stać się znany w świecie.

Na igrzyska drogą przez mękę

Z dużym prawdopodobieństwem można zakładać, że nigdy nawet nie zbliży się do medalu. Kto wie, czy mimo to De Coubertin nie postawiłby go w olimpijskiej historii ponad Michaelem Phelpsem czy Łarysą Łatyniną. Przeszło 120 lat po wskrzeszeniu igrzysk, Taufatofua wciąż wierzy w ich ideę – w to, że liczy się udział i pokonywanie własnych słabości.

Droga do igrzysk była dla niego brutalnie długa. Próbował w taekwondo. Przez wiele lat nie mógł jednak uzyskać awansu przez kontuzje. "W trakcie swojej kariery doświadczył sześciu złamanych kości, trzech uszkodzeń więzadeł krzyżowych, trzech miesięcy na wózku inwalidzkim i półtora roku o kulach" – odnotowano w "The Fiji Times", gdy wreszcie zdołał wywalczyć kwalifikację na imprezę w Rio. To był cud.

Tam zachwycił. Co prawda nie wynikami, bo jego udział w zawodach nie trwał długo, ale w związku z… ceremonią otwarcia. Choć – jak sam przyznał – wiele osób doradzało mu założyć oficjalny strój, on wyszedł w przepasce, a nagi tors nasmarował olejem kokosowym. – Chciałem reprezentować kulturę mojego kraju. Nie miałem pojęcia, jakim echem się to odbije – mówił później dziennikarzom BBC. Następnego dnia był już jednym z najpopularniejszych olimpijczyków w mediach społecznościowych.

Taufatofua to jednak nie tylko specyficzny ubiór, lecz przede wszystkim atletyzm godny olimpijczyka. I chęć przekraczania swoich granic. Po igrzyskach w Rio zaczął trenować… biegi narciarskie. Nigdy wcześniej tego nie robił, ale wymyślił sobie, że zostanie pierwszym Tongijczykiem w historii zimowych igrzysk. Udało mu się. Wynik? W biegu na 15 kilometrów zajął 114. miejsce na 119 uczestników (116 dobiegło do mety), z czasem o prawie 23 minuty gorszym od zwycięzcy. Ale to nie miało znaczenia. W jego przypadku zwycięstwem było osiągnięcie linii mety. Tym większym, że wyprzedził przy tym Sebastiana Uprimnę z Kolumbii i Germana Madrazo z Meksyku.

W Tokio stanie się legendą

Jeszcze przed zakończeniem igrzysk w Pjongczangu zdradził, że jego kolejnym celem jest występ w "dyscyplinie związanej z wodą". Wielu sugerowało, że może chodzić o surfing, który włączono do olimpijskiej rodziny. Taufatofua miał jednak na myśli kajakarstwo.

– Polinezyjczycy podróżowali przez morza i oceany od tysięcy lat. Jedynym sposobem, by dostać się z wyspy na wyspę, była podróż kajakiem. Wybrałem sport, którym oddam hołd swojemu dziedzictwu i przodkom. A przy tym chcę zwrócić uwagę na zmiany klimatyczne i zanieczyszczenie wód – tłumaczył wybór.

W kwietniu 2019 dodał, że obok tego zamierza także cały czas doskonalić się w taekwondo i w tej dyscyplinie również uzyskać kwalifikację. "Ma jednak dwa problemy: w taekwondo nie startował od dwóch i pół roku, a treningi w kajaku zaczął w ubiegłym miesiącu i ciągle się przewraca" – odnotowali wówczas dziennikarze NBC.

– Trenuję w kajaku rekreacyjnym, który ma zupełnie inną wagę i rozmiar niż zawodowy. Czy ktoś mógłby kupić mi kajak? – apelował w rozmowie z BBC. Wówczas szukał też kolegów, z którymi mógłby stworzyć dwójkę lub nawet czwórkę.

Jak się okazało, w Polinezji nie trudno o szaleńców. Zgłosił się Malakai Ahokava, który wspólnie z Taufatofuą poleciał na mistrzostwa świata do Szeged. Swoiste mission impossible. Tongijczycy ledwie utrzymywali się na wodzie. W zawodach wzięli udział tylko przez zastrzeżenie prezydenta Federacji Kajakarstwa, że ich kraj musi mieć przedstawicieli na czempionacie, jeśli chce wziąć udział w igrzyskach.

Problemy zaczęły się już przed startem. Taufatofua nie umiał ustawić łodzi tak, by płynęła prosto. W rywalizacji "jedynek" już w przedbiegu dopłynął z gigantyczną stratą. W "dwójkach" egzotyczna osada nie ukończyła rywalizacji na 200 metrów, a na 500 z problemami przekroczyła linię mety. – To wina tego, że nie mamy normalnego kajaka. To łódź wycieczkowa, którą pomagamy starszym osobom przedostawać się między wyspami – wyjaśniał tuż po starcie, w rozmowie z oficjalnym serwisem ICF. – Ale nawet jakbym miał wiosłować na gumowej kaczce, dopłynę do igrzysk – dodał natychmiast.

Droga do igrzysk… wciąż otwarta

Na co dzień trenuje w Brisbane – zarówno taekwondo, jak i kajakarstwo z tym samym szkoleniowcem. Jedynie w kwestiach technicznych doradzała mu Katrin Borchert – srebrna medalistka olimpijska z Barcelony (1992). Po mistrzostwach świata wziął udział w kwalifikacjach dla Oceanii. Tuż przed nimi doznał jednak kontuzji żebra, którą pogłębił podczas treningów taekwondo.

– Czułem ogromny ból, ale wiedziałem, że muszę spróbować. Nie udało się, ale nadal kocham sport. Do łodzi wrócę od razu po tym, jak będę mógł prosto chodzić – mówił w marcowej rozmowie z NBC. W kontynentalnych kwalifikacjach wyprzedził jedynie reprezentanta Palau. Nie zamknął sobie jednak na dobre drogi na igrzyska. Wciąż trenuje i liczy na to, że uzyska awans. Będzie mógł walczyć o niego w jednym z Pucharów Świata. Jeśli i tam się nie uda, jest szansa, że trafi mu się jedna z dwóch "dzikich kart", które przyznaje światowa federacja.

Mimo kontuzji, Taufatofua zdołał wywalczyć w lutym kwalifikację w bliższej sobie dyscyplinie. W kategorii +80kg w taekwondo pokonał jedynego rywala – Stevena Tommy’ego z Papui Nowej Gwinei 20:4. Jest więc pewny, że wystąpi na igrzyskach w Tokio.

Jeśli do tego uda mu się dołożyć kwalifikację w kajakarstwie, stanie się pierwszym olimpijczykiem startującym w dwóch zupełnie odmiennych dyscyplinach od 1952 roku. Wówczas, w Helsinkach, oszczepnik Aristidis Roubanis wystąpił także w drużynie koszykarzy.

To, że w obu dyscyplinach Taufatofua odpadnie już w pierwszych rundach, jest więcej niż bardzo prawdopodobne. Mimo to 35-latek ma szansę stać się olimpijską legendą i pokazać przy tym, że wciąż w igrzyskach sam udział ma znaczenie. Że w XXI wieku idea De Coubertina jest żywa.