Złoto olimpijskie w piłce: błogosławieństwo czy przekleństwo?

Dzień przed ceremonią otwarcia igrzysk w Tokio wystartował turniej piłki nożnej mężczyzn. Zagra w nim wielu znakomitych piłkarzy. Część z nich już może czuć się gwiazdami w piłce klubowej, kilku ma już w CV sukcesy z pierwszymi reprezentacjami, ale zdecydowana większość jedynie aspiruje do odegrania poważnej roli w dorosłym, międzynarodowym futbolu.

Musimy przecież pamiętać, że to rozgrywki zawodników do 23. roku życia. W każdym zespole mogą być jedynie trzy wyjątki poza limitem. I tak na przykład kapitanem Brazylii jest 38-letni Dani Alves. Najbardziej utytułowanemu piłkarzowi w historii brakuje do kolekcji tylko medalu olimpijskiego. Niemcy powołali 33-letniego Maxa Kruse, a Francja 35-letniego Andre-Pierre'a Gignaca. W bramce Meksyku gra 36-letni Guillermo Ochoa.

Ale nie wszyscy korzystają z tej możliwości. Argentyna czy Rumunia nie mają żadnego piłkarza po trzydziestce. Ciekawym przykładem jest reprezentacja Hiszpanii, która w Tokio zaczęła od rozczarowującego remisu 0:0 z Egiptem, choć w jej składzie zagrało aż sześciu piłkarzy z kadry Luisa Enrique, która dopiero co zaszła do półfinału Euro 2020.

Zazwyczaj jednak oczekiwania są odwrotne i sukces na igrzyskach ma być preludium do sukcesów w tzw. kadrze A. Udaje się to jednak niezwykle rzadko. Spójrzmy na kraje, które wygrywały igrzyska w ostatnich dwóch dekadach i sprawdźmy, jak ten sukces przekładał się później na dorosłą reprezentację.

Hiszpania z sukcesami, ale i z innymi ludźmi

Na początek zahaczmy jeszcze o XX wiek. W finale turnieju olimpijskiego w Sydney (2000) zmierzyły się Hiszpania z Kamerunem. Hiszpanie prowadzili do przerwy po golach Xaviego i Gabriego, ale po przerwie Kameruńczycy wyrównali i zwyciężyli po karnych. Jedną z bramek dla Nieposkromionych Lwów strzelił 19-letni Samuel Eto'o, który zrobił potem wielką karierę. Ale wraz z wieloma kolegami z tamtej kadry olimpijskiej nie zdołał nigdy powtórzyć tego sukcesu. Na mundialach szczytem ich możliwości była faza grupowa.

Za to Hiszpanie po kilku latach stali się światową potęgą, a duży udział mieli w tym srebrni medaliści z Sydney: Carles Puyol, Carlos Marchena, Joan Capdevila i Xavi. Nadal jednak to tylko czterech graczy z całej olimpijskiej kadry.

Leo czekał 13 lat

Lata 2004 i 2008 to złota era Argentyny. W Atenach błyszczał Carlos Tevez, a w Pekinie Leo Messi, Sergio Aguero i Angel Di Maria. Na co się to przełożyło? Na ćwierćfinał mundialu 2006 i 2010. Dopiero w 2014 roku Albicelestes z wieloma piłkarzami z tamtych kadr olimpijskich zaszli do finału MŚ, a w tym roku dopięli swego i w końcu coś wygrali na poziomie seniorskim. Copa America to nie mundial, ale i tak Messi odetchnął z ulgą.

Warto w tym momencie wspomnieć o Nigerii, która na igrzyskach trzy razy stawała na podium (złoto 1996, srebro 2008 i brąz 2016). Sukcesy U23 nie przełożyły się jednak na osiągnięcia na mistrzostwach świata, gdzie do dziś szczytem możliwości Nigeryjczyków pozostaje 1/8 finału.

Konsekwentny jak Meksykanin

IO 2012 to niespodziewane złoto dla Meksyku (który znakomicie zaczął również igrzyska w Tokio – od rozbicia Francji). I o ile na kontynencie do dziś dominują i z łatwością awansują na kolejne mundiale, to ani w Brazylii 2014, ani w Rosji 2018 nie dało to nic poza 1/8 finału. Swoją drogą ich konsekwencja imponuje – od 1994 roku bez przerwy wychodzą z grupy na mundialu i odpadają na początku fazy pucharowej.

W Londynie srebro zdobyła Brazylia, a cztery lata później w Rio wygrała po karnych w finale z Niemcami. Neymar płakał wtedy ze szczęścia, bo chociaż w części zrehabilitował się za mundial 2014, który też przecież grał u siebie. Co z tego skoro na kolejnym mundialu – w Rosji – Canarinhos odpadli już w ćwierćfinale. Wygrali za to Copa America 2019, a w tym roku doszli do finału.

Inna sprawa, że ze składu mistrzów olimpijskich z Rio, istotną rolę w pierwszej reprezentacji odgrywali i odgrywają jedynie Marquinhos, wspomniany Neymar i Gabriel Jesus, a z ławki wchodzi czasem Gabriel Barbosa.

A już o 13:30 rewanż za finał igrzysk w Rio czyli Brazylia vs Niemcy. 38-letni Dani Alves vs 33-letni Max Kruse. Rzecz jasna w obu drużynach nie ma ani jednego piłkarza, których grałby na igrzyskach pięć lat temu.

— Radosław Przybysz (@RadekP92) July 22, 2021

Jak widać, "zmiana szyldu" udaje się bardzo rzadko. Najpierw trzeba w ogóle przebić się do seniorskiej reprezentacji, co oczywiście udaje się najlepszym. Ale potem czekają dużo trudniejsze, mocniej obsadzone turnieje seniorskie, w których temperatura i poziom są bez porównania wyższe niż na igrzyskach. Złoty medal olimpijski jest więc kapitalnym sukcesem i pamiątką, ale bynajmniej niczego nie gwarantuje.

Jest jeszcze jedna prawidłowość. Nietrudno zauważyć, że w ostatnich latach igrzysk nie wygrywały kraje europejskie. Ostatnim była Hiszpania u siebie, we wspomnianym na początku 1992 roku. Ciężko stwierdzić, z czego to wynika, ale nie ma to zupełnie przełożenia na mundiale. Gdy dwa lata po igrzyskach przychodzi turniej o mistrzostwo świata, górą są albo Europejczycy (Francja, Włochy, Hiszpania, Niemcy), albo Brazylia.