Mógł być polskim mistrzem świata. "Prawie bym się przez nich zabił"

"Zrujnowane mistrzostwa". Grzmią po dyskwalifikacji skoczka

Kontrowersje przy skoku Zniszczoła. Poprosił o weryfikację wyniku

Czytaj też

Kontrowersje przy skoku Zniszczoła. Poprosił o weryfikację wyniku

Odkąd w Vikersund w 1936 roku uroczyście otwarto pierwszą dużą skocznię narciarską, Norwegowie rozkochali się w lotach. Podobno z zazdrości do Słoweńców. To u nich w Planicy Europa zaczęła brylować w biciu rekordów świata, zresztą w 1972 właśnie tam FIS przeprowadziła pierwsze oficjalne mistrzostwa świata w tej konkurencji. Vikersund też biło się na odległości. Miejscowego kolosa kilkakrotnie przebudowywano, żeby nadążyć za światowym wyścigiem i prestiżem. MŚwL odbyły się tam już pięć razy, ale na długo zanim federacja nazywała je czempionatem, Skandynawowie gościli jeszcze tzw. Tygodnie Lotów Narciarskich.

W 1967 roku w imprezie, która była podwalinami pod współczesną rywalizację lotników, powinien wygrać Józef Kocyan.

Vikersund 1967. Nie wiedzieli, że miesiąc wcześniej padł rekord świata

To był jego życiowy sezon. W 1967 roku wiślanin z miejscowego LKS z drugoplanowej postaci stał się jednym z najpoważniejszych kandydatów do zwycięstwa w igrzyskach w Grenoble. Dość powiedzieć, że pod okiem trenera Mieczysława Kozdrunia w lutym zajął trzecie miejsce w próbie przedolimpijskiej na obiekcie w Autrans – tej samej K70, gdzie następnej zimy toczyła się walka o medale.

– Te zawody odbyły się w identycznym czasie co Skiflugwoche w Oberstdorfie. Choć do tej pory Tydzień Lotów zawsze był tylko jeden na sezon, w skokach akurat zaczynała się rewolucja – mówi Krzysztof Nikiel, działacz i historyk skoków oraz nauczyciel w szczyrkowskiej SMS.

Polska kadra – przy wszelkich zagranicznych wyjazdach tłamszona regularnie przez komunistyczne wymysły "partyjniaków" – musiała wybierać. I sprawdzenie skoczni olimpijskiej uznano za ważniejsze. Wybór Francji, a nie RFN, był oczywisty także dlatego, że Kocyan nigdy wcześniej i tak nie próbował się w lotach. A szkoda, bo w ten sposób ominął go rekord świata. Odkąd przed rokiem – bo w 1966 – ustanowił go na Vikersundbakken Bjoern Wirkola, chęć odebrania miastu tytułu zgłosili wszyscy inni właściciele mamutów. Rozpoczęły się przebudowy profili. A że w Oberstdorfie wiedzieli o marcowych konkursach w Norwegii, to na miesiąc wcześniej zorganizowali własne. I to w nich Norweg Lars Grini przy aplauzie 30-tysięcznej widowni ustał lot na 150. metr. Pierwszy taki w dziejach.

– Co zabawne, myśmy o tym zdarzeniu przez lata w ogóle nie wiedzieli – opowiada TVPSPORT.PL Kocyan, dziś 78-latek.

Gdy z Józefem Przybyłą dowiedzieli się, że w marcu polecą do Vikersund, poczuli dreszcze.

Kontrowersje przy skoku Zniszczoła. Poprosił o weryfikację wyniku

Czytaj też

Kontrowersje przy skoku Zniszczoła. Poprosił o weryfikację wyniku

Kubacki zdziwiony decyzją trenera: myślałem, że to ja będę miał wolne

Czytaj też

Kubacki zdziwiony decyzją trenera: myślałem, że to ja będę miał wolne

146 metrów Polaka! "A Wirkola miał mniej, bo 145,5"

Tu zaczyna się historia, której finał być może odmieniłby historię polskich skoków narciarskich.

– Gdy dotarliśmy na miejsce i popatrzyłem w górę, nie mogłem uwierzyć. To było większe od wszystkiego, co do tej pory widziałem. Olbrzym. Człowiek z jednej strony był podniecony, że zaraz stamtąd skoczy, a z drugiej czuło się przeraźliwy strach. Proszę pamiętać, że myśmy wtedy osiągali znacznie większe prędkości, lataliśmy wyżej, a do tego z beznadziejnymi zabezpieczeniami. Bez kasków. Nie można było nie czuć respektu przed obiektem dwukrotnie większym niż te, na których rozgrywano konkursy olimpijskie – przyznaje Kocyan.

Perspektywa debiutu na mamucie, a do tego pościg za rekordowym lotem Wirkoli napędziła go do granic. Szczególnie że – zaznacza kilka razy – na miejscu usłyszał nieoficjalnie, iż Wirkola tak naprawdę ustał tam rok wcześniej nie 146 m, tylko 145,5 m. Jak głosiła plotka, miejscowi postanowili jednak zaokrąglić tę wartość w górę.

– Tymczasem Józef w trakcie Tygodnia Lotów to 146 metrów wyrównał – wskazuje Nikiel. – I wychodzi na to, że gdyby nie lutowe zawody w Oberstdorfie, Kocjan – obok Marusarza, Fijasa i Małysza – byłby czwartym polskim rekordzistą świata.

Kubacki zdziwiony decyzją trenera: myślałem, że to ja będę miał wolne

Czytaj też

Kubacki zdziwiony decyzją trenera: myślałem, że to ja będę miał wolne

Show Żyły przed kamerą. "Nie chcę się denerwować, zagryzę parówką"

Czytaj też

Show Żyły przed kamerą. "Nie chcę się denerwować, zagryzę parówką"

Norweg rzucił mu na rozbieg bryłkę lodu. Tak dużą, że byłby się zabił

Tyle tylko, że skoczek do teraz nie wie, czy formalnie ten lot ustał.

– W każdym źródle są podane inne dane. To był pierwszy skok, od razu piękny.

– Co orzekli sędziowie?

– Podzielili się opiniami, ale... mieli prawo. Mnie w powietrzu bardzo znosiło na bok, a zeskok – nie tak jak dziś – był ubijany w zasadzie tylko pośrodku. I chociaż przeskakiwałem kolegów o kilkanaście metrów, to zetknięcie z ziemią regularnie przytrafiało mi się w tym miękkim puchu. Przysiadłem. Wirkola jednak był wściekły, pamiętam, że uśmiechając się, pogroził mi palcem. Uznał ten fakt, że udało mi się go przeskoczyć – opowiada Kocyan.

Z planowanych trzech dni rywalizacji w Vikersund odbyły się dwa. W rozegraniu trzeciego przeszkodził wiatr. Polak po wspomnianych 146 metrach uzyskiwał jeszcze 143 m, 133 i 107 m [baza wyników Adama Kwiecińskiego podaje nieco inaczej, jednak jest w tym wypadku niekompletna – przyp. red.]. Po pierwszej części mistrzostw był drugi, a drugiego dnia uzyskał łącznie siódmą notę. W sumie dało mu to czwarty wynik, za trzecim Jirim Raską, drugim Wirkolą i Reinholdem Bachlerem. Austriak potwierdził dominację, skacząc najdalej w historii – 154 m.

– Ale koniec końców to ja powinienem wygrać, gdyby nie złośliwość, która o mały włos kosztowałaby mnie zdrowie – uważa Kocyan i opowiada historię, która z dzisiejszej perspektywy wydaje się nie do pomyślenia. – To była czwarta próba, jak później się okazało – decydująca. Wiedziałem, o co idzie gra. Zjeżdżam po rozbiegu, ustawiam i nagle kątem oka widzę, że Norwegowie rzucili mi na najazd bryłkę lodu. Jestem pewny, że to oni, mieli charakterystyczne ubrania. Tak czy inaczej, nikt ich za to nie ukarał. Stanie wzdłuż najazdu było normą, nikt nie pilnował zawodników ani tym bardziej nie myślał o podobnych złośliwościach. Tylko że mnie to kompletnie wybiło z rytmu. Wiedziałem, że jakakolwiek próba ominięcia przeszkody skończyłaby się tragedią. Najechałem na tę bryłkę i ledwo się wyratowałem. Po odbiciu – zamiast walczyć o odległość – myślałem wyłącznie o tym, żeby bezpiecznie wylądować. Wirkoli ten fortel nic nie dał, i tak przegrał. Ale tamtego dnia on przegrał też wszystko w moich oczach.

Show Żyły przed kamerą. "Nie chcę się denerwować, zagryzę parówką"

Czytaj też

Show Żyły przed kamerą. "Nie chcę się denerwować, zagryzę parówką"

Żyła atakuje podium MŚ! Świetne skoki Polaka

Czytaj też

Żyła atakuje podium MŚ! Świetne skoki Polaka

Kocyan i dobre sąsiedztwo: tutaj Paweł Wąsek, tam Piotr Żyła

Po Vikersund Polacy ruszyli jeszcze raz w drogę do Skandynawii. W turnieju, który organizowano już wczesną wiosną na kilku norweskich obiektach, Kocyan był drugi w końcowej klasyfikacji. W grudniu 1967 roku znów pojechał do Grenoble i w ostatnich zawodach testowych przed IO okazał się najlepszy.

– To czemu nie wyszły panu igrzyska?

– Bo myśmy się tam spalili w przedbiegach. Zamiast naszego lekarza na zawody pojechał jakiś pułkownik, który miał nas gdzieś. W ogóle się nami nie opiekował. Do tego pomimo kiepskich warunków pogodowych polska misja nakazywała nam ciągle skakać na skoczni, podczas gdy najlepsze ekipy odpuszczały treningi. I zamiast tego przeczekały załamanie, robiąc gimnastykę czy grając w piłkę. Tak wielka szansa przeszła koło nosa mnie, Przybyle, kombinatorom. Jak się okazało, więcej już takiej nie dostałem.

Kocyan z Francji wrócił rozbity. Zajął tam 35. i 45. miejsce. Trenował jeszcze do 1976 roku, a po zakończeniu kariery sam wcielił się w rolę szkoleniowca. W rodzimym LKS Wisła zajmował się młodzieżą, jednak odszedł poirytowany traktowaniem ich przez lokalnych działaczy. Z zawodu był malarzem, ale stamtąd na 15 lat trafił do pogotowia, gdzie był ratownikiem i kierowcą. Zwolnił się, gdy coraz mocniej zaczął dawać o sobie chory kręgosłup. Dziś jest na emeryturze. Za sąsiadów ma m.in. Piotra Żyłę i Pawła Wąska.

– Czasami się widujemy, ja nadal nie odpuszczam żadnego Pucharu Świata na Malince. Nie wyobrażam sobie! Zresztą, jeśli mowa o Piotrku czy Pawle, to miałem ich nawet poprosić, żeby w Vikersund podeszli do klubu i odkopali może wyniki z tego 1967. Do teraz jestem ciekawy, ile zabrakło mi do medalu. I ile do tego złota, gdyby nie feralna bryłka lodu.

Żyła atakuje podium MŚ! Świetne skoki Polaka

Czytaj też

Żyła atakuje podium MŚ! Świetne skoki Polaka