Przed ME siatkarzy: osiem lat po złocie Castellaniego

To był jeden z najdziwniejszych, ale i najszczęśliwszych turniejów w historii polskiej męskiej siatkówki. Biało-czerwoni lecieli do Izmiru z nowym trenerem. W styczniu 2009 został nim Daniel Castellani. Argentyńczyk liczył na to, że do Turcji zabierze najsilniejszy możliwy skład i będzie walczył o medale. Sytuacja zmieniła się diametralnie w lipcu 2009. Ten miesiąc śmiało można nazwać jednym z najczarniejszych reprezentacji Polski przed ważnymi turniejami. Najpierw, 14 lipca pojawiła się informacja, że w mistrzostwach Europy nie zagra Mariusz Wlazły. Później okazało się, że doskonale na pozycji atakującego zastąpił go Piotr Gruszka, wybrany MVP turnieju. W 2011 roku Wlazły wydał oświadczenie, dokładnie opisując zdrowotne (i nie tylko) perypetie związane z grą w reprezentacji. Zdradził, że w 2009 roku borykał się z kontuzją kolana i spotykał z lekceważącym zachowaniem działaczy PZPS.

Chcieli pokonać Raula

24 lipca przyszła kolejna zła wiadomość. Michał Winiarski przegrał z kontuzją barku i musiał zapomnieć o mistrzostwach Europy! Na tej pozycji byli jeszcze m.in. Sebastian Świderski, Bartosz Kurek i Michał Bąkiewicz, więc Castellani nie załamywał rąk. Aż do 31 lipca... Wtedy, podczas sparingu z Bułgarami w Bełchatowie, kibice usłyszeli charakterystyczny dźwięk i zobaczyli Świderskiego, zwijającego się z bólu. Diagnoza lekarska: ścięgno Achillesa naderwane w 99 procentach. Od razu operacja i wielomiesięczna przerwa. Koniec marzeń o mistrzostwach Europy. Tym samym w szóstce znaleźli się Kurek i Bąkiewicz. – Nie ukrywam, że złoty medal wywalczony w Izmirze to moje największe osiągnięcie. Właśnie dlatego, że był to turniej, w którym odgrywałem ważną rolę w składzie. Wcześniej wspomagałem kolegów, wchodząc z ławki rezerwowych. Tym razem decydowałem o złym lub dobrym przyjęciu piłki przez drużynę. To złoto ma dla mniej największą wartość – mówi Bąkiewicz.

Tym samym niżej w hierarchii sukcesów z kadrą znalazło się wicemistrzostwo świata z 2006 roku. W turnieju w Japonii brał udział Daniel Pliński, który był również środkowym biało-czerwonych (obok Piotra Nowakowskiego i Marcina Możdżonka) w trakcie ME 2009. – Na pewno nie jechaliśmy do Turcji w roli faworytów, tym bardziej po takich osłabieniach – przyznaje Pliński. – Chcieliśmy się bawić siatkówką i okazało się, że na takim luzie można wygrać bardzo dużo. W grupie pokonaliśmy Francuzów i Niemców. Tych ostatnich prowadził nasz były trener, Raul Lozano. Miałem wrażenie, że Argentyńczyk pracował w Niemczech inaczej niż u nas. W Polsce uczył siatkarzy wszystkiego – poza techniką i taktyką także mentalności. Dużo mu zawdzięczaliśmy. Ale w Niemczech trafił na inne warunki pracy i inną mentalność zawodników.

Michał Ruciak, który w 2009 roku pełnił rolę rezerwowego przyjmującego podkreśla, że mecz z Niemcami (wygrany 3:1) był bardzo istotny. – Ja nie miałem okazji pracować z Raulem w kadrze, ale czuło się, że dla wielu chłopaków z jego byłej drużyny zwycięstwo nad Niemcami było bardzo istotne. Dodatkowo sztab szkoleniowy podkreślał, że Lozano doskonale zna atuty i słabości naszych siatkarzy – wspomina Ruciak. Do wygranej z Niemcami w pierwszej fazie turnieju dorzucili jeszcze triumf nad Francuzami (3:1) i Turkami (3:0). – Z Turcją w ich hali nigdy nie gra się łatwo. Chodzi nie tylko o kibiców, ale też o sędziów, którzy jakoś dziwnie nie zauważają piłek na niekorzyść gospodarzy. Na szczęście byliśmy lepsi wyraźnie, więc uniknęliśmy kontrowersji – dodaje Michał.

Irokez prawdę ci powie

Z grupy A Polacy trafili do grupy E z Hiszpanią, Grecją i Słowacją. Grecy kompletnie się posypali i nie wygrali z biało-czerwonymi nawet seta. Natomiast Hiszpanie i Słowacy postraszyli zespół Castellaniego. – Z Hiszpanami przegrywaliśmy 1:2, oni w tie breaku mieli piłki meczowe. Ale wyszliśmy z tej potyczki zwycięsko, choć nie graliśmy rewelacyjnie. I to nas zbudowało, później byliśmy już znacznie silniejsi – twierdzi Bąkiewicz. A Pliński przypomina jeden szczegół: – W tie-breaku przy stanie 16:15 dla nas, Miguel Angel Falasca wybrał przy rozegraniu dziwny wariant, posyłając piłkę na drugą linię do najmniej doświadczonego Sergio Nody. To była czwarta opcja Hiszpanów w ataku, a dla naszego Marcina Możdżonka doskonała okazja do pojedynczego bloku. Tak zakończyło się to spotkanie, ale sukces, który zrodził się w bólach, bardzo nas podbudował. W kolejnych meczach byliśmy znacznie silniejsi.

No, może oprócz spotkania ze Słowakami, które dzień później Polacy również wygrali po tie breaku. Dzięki tym zwycięstwom uniknęli półfinałowego starcia z teoretycznie najsilniejszymi Rosjanami. – Trafiliśmy na Bułgarów, a Rosjanie na Francuzów. Kibicowaliśmy Trójkolorowym, bo mieliśmy nadzieję, że ominie nas "przyjemność" mierzenia się w najważniejszym meczu turnieju ze Sborną. Udało się! Francja wydarła im ten finał – kontynuuje Pliński. – A co do naszego półfinału z Bułgarami, byłem pewien, że ich pokonamy w momencie, gdy zobaczyłem w hotelu braci Bratojewów. Przyjechali z fazy grupowej w Stambule walczyć w Izmirze o medale i zrobili sobie... irokezy na głowie! Pomyślałem: mamy was chłopcy. Zamiast koncentrować się na grze skupiacie się na fryzurach! Woda sodowa uderzyła wam do głów! I miałem rację.

Pliński i koledzy już w 2006 roku podczas mistrzostw świata w Japonii rywalizowali w półfinale z Bułgarami, ale tamto spotkanie było znacznie trudniejsze niż mecz w Izmirze. Po trzech setach nasi mogli się nazywać finalistami mistrzostw Europy. Ale to było dla nich zbyt mało…

Ludzie wychodzili z samochodów

– Rozkręcaliśmy się z meczu na mecz. Udało się stworzyć fajną drużynę, atmosfera była bojowa. Na dodatek doskonale pamiętaliśmy, że w 2009 roku po prostu francuska drużyna nam pasowała, kilka razy z nią wygrywaliśmy. W Izmirze mieliśmy też za sobą publiczność. Z kraju dotarło tam wielu kibiców, czuliśmy wsparcie – opowiada Bąkiewicz. – Wygraliśmy z Francją na początku mistrzostw, ale mecz meczowi nierówny. Dlatego kilka godzin analizowaliśmy grupowe spotkanie z Trójkolorowymi, żeby ustrzec się błędów. Pamiętam, że byliśmy bardzo skoncentrowani i nikt z nas nie wieszał sobie w myślach złotych medali na szyi – dodaje Ruciak. Natomiast Pliński zdradza, że przed finałem był dziwnie spokojny o wynik. – Z jednego powodu: w fazie grupowej słabiej w meczu z Francją zagrał Piotrek Gruszka, wtedy uratował nas Kuba Jarosz. Wiedziałem, że Piotrek rozkręca się z każdym spotkaniem. Bułgarów zdeklasował, więc był na fali wznoszącej. W finale górował nad Francuzami i zdobyliśmy złoto!

Rewelacją turnieju – oprócz nagrodzonych przez organizatorów Piotra Gruszki (MVP) i Pawła Zagumnego (najlepszy rozgrywający) – okazał się Bartosz Kurek. Kilka dni przed rozpoczęciem mistrzostw obchodził 21. urodziny, a po wspomnianych kontuzjach Winiarskiego i Świderskiego miał pewne miejsce w wyjściowym składzie. Potwierdził, że taka rola mu się należy, zostając najbardziej wartościowym zawodnikiem sierpniowego Memoriału Huberta Wagnera. Na konferencji prasowej po przylocie kadry Kurek był jednym z najbardziej rozchwytywanych. Wtedy już głośno mówiono, że to gracz klasy światowej i przyszłość w polskiej siatkówce musi należeć do niego. Innym zawodnikiem, który przykuł uwagę mediów przy okazji ME był Paweł Zagumny. Jego gest z ceremonii wręczania medali w Izmirze przeszedł do historii. Wszedł na podium w koszulce przyjaciela, kontuzjowanego Świderskiego i zadedykował mu medal. – Łza zakręciła mi się w oku – wspominał później Sebastian.

Wybrańcy Daniela Castellaniego zostali więc drugą, po siatkarkach Andrzeja Niemczyka, naszą drużyną z tytułem mistrza Europy. – Niedawno śmiałem się w rozmowie z Markiem Karbarzem, podkreślając, że złota drużyna Huberta Wagnera ma złoto igrzysk i mistrzostw świata, ale nie ma mistrzostwa Europy, tak jak my – mówi Pliński i dodaje – W Izmirze wygraliśmy finał i zaczęło się! Przez tydzień inne życie. Jeździliśmy po mediach, każdy chciał z nami porozmawiać. Na mnie największe wrażenie zrobiło to, że jechaliśmy przez Warszawę odkrytym autokarem i ludzie zatrzymywali się na drodze, wychodzili z samochodów, żeby nam pogratulować. Oklaski, spontaniczne okrzyki. Niestety, po mistrzostwach świata 2006, kiedy zdobyliśmy srebro, nie było takiego powitania, bo tamten turniej rozegrano w Japonii zimą. Ale ten przejazd po ME zapamiętam do końca życia.

Również Michał Ruciak ma w pamięci ów wrześniowy dzień. – Pod Pałacem Kultury ustawiono scenę, nazwisko każdego z nas było wyczytywane, słyszane przez głośnik, wychodziliśmy przy owacji zgotowanej przez 15 tysięcy kibiców. To niezapomniane chwile – przyznaje wzruszony. – Nie ma co owijać w bawełnę: w 2009 roku wykorzystaliśmy w tym turnieju możliwości w stu procentach – twierdzi z przekonaniem Michał Bąkiewicz.

"Wygrana z Serbią da medal"

Jak nasi "złoci" sprzed ośmiu lat widzą szanse następców, którzy 24 sierpnia na Stadionie Narodowym w Warszawie rozpoczną walkę o medal mistrzostw Europy? – Zacznijmy od tego, że bez względu na presję środowiska, medale trudniej zdobywa się za granicami niż w kraju – mówi z przekonaniem Pliński. – Przeanalizowałem sytuację z 2006, 2009 i 2014 roku, czyli z sezonów, w których nasza siatkówka odnosiła sukcesy. W tych turniejach uczestniczyli zawodnicy z roczników 77-78, 83-84, którzy osiągali duże sukcesy w zespołach juniorskich. Teraz, poza Kubą Kochanowskim, nie ma kogoś takiego z tegorocznej drużyny złotych juniorów. Szkoda. Chętnie widziałbym w zespole Tomasza Fornala, żeby się ogrywał przed przyszłorocznymi mistrzostwami świata. A wracając do szans naszej drużyny – jeśli przegramy inauguracyjny mecz z Serbią na Narodowym to nie zdobędziemy medalu. Ale jeśli wygramy, wystąpimy w finale.

Również Michał Ruciak jest przekonany o tym, że spotkanie na Narodowym będzie miało kluczowe znaczenie. – Znam ponad 90 procent chłopaków z obecnego składu, z wieloma z nimi grałem. Wierzę więc, że im się uda. W siatkówce przede wszystkim liczy się głowa. Oczywiście, nie można pomijać znaczenia umiejętności, ale na tak wysokim poziomie wygrywa ten, kto ma mocniejszą psychikę. W 2014 roku dobry początek mistrzostw świata na Narodowym dał drużynie "kopa". Mam nadzieję, że teraz też tak będzie – mówi przyjmujący Espadonu Szczecin, który zamierza obejrzeć mecze ME rozgrywane w tym mieście. – A jeśli nasi będą walczyć o medale, to kto wie, może wybierzemy się całą drużyną do Krakowa, żeby im kibicować – dodaje.

Kilka spotkań biało-czerwonych z trybun chce też zobaczyć Michał Bąkiewicz. – Rola gospodarza nie jest łatwa, ale z drugiej strony już raz w 2014 roku nasi dźwignęli tę presję i zdobyli mistrzostwo świata. Teraz gramy coraz lepiej, więc jestem optymistą. Wszystko w rękach naszych chłopaków. Dużą sztuką będzie opanować emocje w pierwszym meczu na Stadionie Narodowym. Serbowie grają obecnie dobra siatkówkę, trzeba zagrać przeciwko nim rewelacyjnie. Francuzi, Rosjanie, Serbowie i my to grupa zespołów kandydujących do medali. Jestem ciekaw, jak po perturbacjach zaprezentuje się reprezentacja Włoch. Bez Zajcewa siła tego zespołu jest mniejsza. W każdym razie, nie mogę się już doczekać tych mistrzostw! – kończy były przyjmujący reprezentacji Polski.

Rafał Bała
Redakcja Sportowa Polskiego Radia