Tokio 2020. Jak jeden rzut Andrejczyk zamknął półwiecze polskich klęsk

Ta paskudna narracja o płaczu trwała już za długo. Tak jak w teraz w Tokio, i wtedy w 2016 roku w Brazylii Maria Andrejczyk wygrała eliminacje, a potem liczyła na sukces. Barbara Spotakova, która odebrała jej medal o dwa centymetry dłuższym rzutem, z idolki stała się poersona non grata. "I tą, której nazwiska nie wolno wymieniać". Teraz Spotakovej w finale olimpijskim już nie było, podobnie broniącej tytułu Sary Kolak. Była tylko Shiying Liu ze swoim 66,34 metra. Najważniejszej jednak, że nie znalazł się nikt więcej. I że bark, na którym Andrejczyk dźwigała nadzieje całego kraju, w końcu wytrzymał.

Maria Andrejczyk zbywała: "do Tokio jadę tylko na sushi". Ale najpierw ugryzie medal

Scenariusz finału był nieskomplikowany, ale w tej prostocie też był urok. Chinka załatwiła sobie złoto już w pierwszej kolejce, a 25-latka w drugiej. 64,61 m to wynik o 17 centymetrów słabszy od tego, który przeklinała pięć lat temu w Brazylii. Tym razem wystarczył.

– Te dwa pierwsze rzuty były praktycznie z miejsca. Żałuję jak cholera, że tylko na tyle pozwolił mi bark. Byłam zdenerwowana, weszły emocje, dostałam kolorów na buzi i wiedziałam, że to fatalny znak. A chciałam to powstrzymać, przecież tuż przed startem spacerowałam jeszcze z psychologiem wokół stadionu. Jest jak jest. Dziś się cieszę, ale chcę więcej. I to więcej będzie! – wycedziła w rozmowie z Aleksandrem Dzięciołowskim na antenie TVP Sport.

Trudno uwierzyć, że wicemistrzyni olimpijska Andrejczyk dopiero pierwszy raz w życiu pojechała na dużą imprezę jako faworytka. I że to w ogóle jest jej dopiero trzecia duża imprezaw karierze. W 2016 nikt jej nie znał, ale po igrzyskach już wszyscy. "Miss Rio", "nasza Jagienka!", "mogłaby być moją żoną" – to można było przeczytać po występie, który przyniósł jej żal, ale zarazem sławę. Tyle że później były kolejne łzy. Operacje, ból, fizjoterapeuci, zmarnowane złote lata. I żal był tym większy, bo nawet Spotakova po igrzyskach przyznała, że być może mamy do czynienia z "najzdolniejszą zawodniczką nowego pokolenia".

A ta zdolna po Rio wróciła po trzech latach przerwy. Na MŚ w Katarze odpadła w eliminacjach.

Lepszy był kolejny rok. W pandemiczne lato w Chorzowie po raz pierwszy publicznie "Majka" powiedziała: – wracam. Wynik 65,70 metra z września przyjęliśmy za potwierdzenie, że ta kariera jeszcze nie jest stracona. I to się sprawdziło. Przepracowana bez poważniejszych przerw zima zakończyła się rzutem, w którym o Andrejczyk wreszcie można było przykleić nową łatkę: trzecia najlepsza w historii. Filmik ze Splitu, gdy w maju jej sprzęt wylądował 71,40 m od rozbiegu, pokazywały wszystkie największe telewizje. Ale było co. Żadna z rywalek nie rzuciła tak daleko nie rzucił oszczepem od 10 lat. Od Rio we wszystkich kobiecych konkurencjach olimpijskich bardziej wartościowe wyniki wg tabel punktowych uzyskiwały tylko Anita Włodarczyk i Brigid Kosgei w maratonie. A żeby nikt nie myślał, że był w tym jakiś przypadek, to Maria rzuciła raz jeszcze i okazało się, że nikt w dziejach w żadnych zawodach nie miał lepszej drugiej próby niż ona.

– Jedyne, po co pojadę do Tokio, to na dobre sushi. Im mniej teraz będziemy rozmawiali o igrzyskach, tym lepiej – po powrocie do kraju szybko nauczyła się zbywać z siebie presję.

Pół wieku czekania na jakikolwiek medal oszczepnika. Koniec z tą prehistorią

Tylko że oczekiwania wobec dziewczyny, która od pierwszego rzutu w sezonie do olimpijskiego finału jest liderką światowych tabel, nie mogły być małe. I nie malały chyba nawet, kiedy z jej obozu wychodziły na zewnątrz kolejne informacje o jej problemach ze zdrowiem. Przez nie po Splicie zupełnie zniknęła, nie było jej aż do mistrzostw Polski w Poznaniu, gdzie nie dorzuciła nawet do 60. metra. To półtora miesiąca. I gdy wróciła, była tak wściekła, że początkowo chciała od razu uciec ze stadionu i w żadnym wypadku nie podchodzić do dziennikarzy.

– Prawda jest taka, że jej są tego lata potrzebne trzy dobre rzuty. Split był na przetarcie, zostaje Tokio z kwalifikacjami i finałem – tonował obawy menedżer Marcin Rosengarten.

Gdy już w Tokio wszystkim w Kuklach i jej zespole ulżyło po eliminacyjnym 65,24 m, do wykonania pozostał jeden. Taki, jakiego w polskim oszczepie nie było od 50 lat. Tyle właśnie czasu minęło, odkąd jako ostatnia do podium dużej imprezy dorzuciła w 1971 roku na ME w Helsinkach Daniela Jaworska. Przywiozła z Finlandii złoto, ale więcej już nigdy nie dorzuciła do TOP3. Rok później na IO w Monachium odpadła w eliminacjach. Po niej coś się urwało. Czy były to zawody w Europie, światowe, czy te pod flagą MKOl – polski oszczep co najwyżej ocierał się o sukces. Konkurs z Rio, który przez pięć ostatnich lat tak nieprzyjemnie definiował Andrejczyk, stał się w tej konkurencji pieczątką na certyfikacie Polaków jako niezłej, ale jednak nieskutecznej nacji. – To szmat czasu, w sporcie prehistoria. Oczywiście możemy do listy chwały doliczyć jeszcze rekord świata Ewy Gryzieckiej (przetrwał jedynie 34 minuty – przyp. red.), jednak tu wciąż mowa o 1972 roku – przyznaje ceniony sędzia i statystyk Janusz Rozum.

W międzyczasie inni nasi miotacze bawili się w najlepsze. Władysław Komar, Tomasz Majewski, Michał Haratyk, Paulina Guba i Konrad Bukowiecki rządzili wśród kulomiotów, a młociarzy doczekaliśmy tak dobrych, że od przynajmniej dwóch dekad świat ogląda ich rzuty w YouTube i próbuje uczyć się w ten sposób najlepszej techniki. Jest jeszcze dysk. Ten, którym Piotr Małachowski wykuł sobie dwa srebra igrzysk, złoto ME i szósty wynik w dziejach – 71,84 m. A Robert Urbanek wyszarpał brąz na MŚ w Pekinie. Ich sukcesy, wyniki i medale można by rozpisać na kilku kartkach. W oszczepie, ostatniej z rzutowych konkurencji, jest pusto. I nie zmienił tego Marcin Krukowski, który miał walczyć o medal, a w Tokio odpadł w kwalifikacjach.

Medal Marii i fizjoterapeutów. Na spółkę

6 sierpnia w Tokio przestarzały zegar w końcu stanął. Andrejczyk w drugich igrzyskach z rzędu płakała do kamery, tylko że w tych łzach było zawarte tyle przeżyć, że pewnie ich wypłukanie na jeden raz nie wystarczy.

Kadr w transmisji TVP Sport wyglądał identycznie jak ten z Brazylii. Tylko tym razem okazał się inny.

– Nie wiem, jak to możliwe, że dziewczyny nie dorzuciły do takiego rezultatu. To naprawdę nie było mocne rzucanie, na więcej było stać tutaj kilka dziewczyn. Ale cholera, to ich sprawa. Widocznie tak miało być! – opowiadała na gorąco po finale pierwsza autorka srebra w polskiej kadrze lekkoatletów.

– Ten medal jest jak złoto – usłyszała.

– Może. Ale chcę więcej, znacznie więcej niż to srebro. Jestem do tego właśnie stworzona. Bolało tyle razy, ta droga była tak wyboista, ale wiecie co? Dzisiaj cieszę się, że tę drogę przeszłam. Spotkałam wspaniałych ludzi, nauczyłam się życia. Nie wiem, z iloma fizjoterapeutami rozmawiałam, jak wielu zaufałam. Kto wie, może bez tego dziś by mnie tu już nie było?

Andrejczyk teraz wraca do Polski odpoczywać, potem wystąpi w jeszcze dwóch mityngach w tym roku, w tym na wrześniowym Memoriale Skolimowskiej. Jesienią chce doprowadzić zdrowie do porządku i w 2022 roku być już najlepsza. Aha, i jeszcze jedno. Przed powrotem do Kukli międzyczasie pewnie jeszcze raz spróbuje sushi. W końcu sama powtarzała, że właśnie po to miała lecieć do Japonii.