PKO BP Ekstraklasa. Derby Poznania w przyjaznej atmosferze. Jak wyglądały relacje Lecha i Warty?

CZYTAJ TEŻ: W niedzielę Derby Poznania. O której mecz Warty z Lechem?

Obrońca przed derbami Poznania: wszyscy wciąż nas lekceważą

Czytaj też

Obrońca przed derbami Poznania: wszyscy wciąż nas lekceważą

Przez długie lata wizytówką Poznania była Warta, jako jeden z najstarszych polskich klubów i jednocześnie założycielka ligi. Lech, który miewał wtedy inne nazwy, dopiero walczył o swoich kibiców. Konkurencję przed wojną miał sporą. Zespół Zakładów Cegielskiego dostarczył zawodnika do reprezentacji, natomiast pięciokrotnie o Ekstraklasę ocierała się… Legia Poznań.

Po wojnie liczyły się już tylko Warta i Lech. Wprawdzie Zieloni w 1947 roku zdobyli jeszcze mistrzostwo, jednak to Kolejorz dłużej pozostał w elicie. Ostateczna walka o dominację w Poznaniu rozegrała się tak naprawdę na drugim i trzecim poziomie rozgrywkowym. Wygrał ją Lech, który awansował do Ekstraklasy w 1972 roku i nie wypadł z niej już do końca wieku.

– Już w trzeciej lidze przy Lechu gromadziły się liczniejsze grupy kibiców. Pamiętam, jak w jednym z sezonów derby decydowały o losach awansu. Głównie ze względu na zainteresowanie fanów Lecha mecz nie odbył się na ich małym obiekcie na Dębcu, tylko na Stadionie im. 22 Lipca – wspomina Maciej Markiewicz, były piłkarz Lecha oraz znawca historii klubu. – Warta miała raczej widzów niż kibiców. Na spotkania Lecha przychodziło więcej osób, które reagowały z większym entuzjazmem i głośno dopingowały swoich ulubieńców – dodaje.

Kolejorz notował kolejne sukcesy, brał udział w europejskich pucharach, przeniósł się również na nowoczesny stadion. Warta natomiast pałętała się w drugiej lub trzeciej lidze, patrząc na rywala ze sporą zazdrością. Nie było jednak w tym złych emocji, bowiem Zieloni pomagali nierzadko Lechowi, użyczając czasem swojego stadionu a nawet… strojów na debiutancki mecz w Pucharze UEFA z Duisburgiem.

Im wyżej piął się Lech, tym rzadziej dochodziło do derbów. Te spotkania od zawsze miały jednak szczególne znaczenie. Rywale byli dla siebie uprzejmi, ale nikt nikomu nie odpuszczał. – Do jednej parafii na Dębcu przypisani byli zarówno członkowie słynnego trio ABC: Teodor Anioła, Edmund Białas i Henryk Czapczyk, a także świetny bramkarz Warty Feliks Krystkowiak. Zdarzało się, że jednego dnia spotykali się w kościele, a drugiego mierzyli się na boisku. W tym momencie nie było już sentymentów, liczyła się tylko walka. Po meczu każdy podał drugiemu rękę – opowiada Markiewicz.

Oba kluby całkiem dobrze uzupełniały się na innych sportowych arenach, przez wiele lat były przecież tworami wielosekcyjnymi. Lech słynął ze znakomitych zespołów koszykarskich, kolarzy i kręglarzy. W Warcie świetne wyniki przed wojną uzyskiwali bokserzy i lekkoatleci, a po niej – gimnastyczki. Sekcja kajakarstwa, która do dziś pływa pod zielonym herbem, została przeniesiona do Warty z… Lecha. Najbardziej zażartą rywalizację toczyli natomiast hokeiści na trawie. Lata 60. i 70. należały do Warty, natomiast kolejna dekada już do Kolejorza.

Obrońca przed derbami Poznania: wszyscy wciąż nas lekceważą

Czytaj też

Obrońca przed derbami Poznania: wszyscy wciąż nas lekceważą

W piłce jednak wyraźnie było czuć, kto jest silniejszy i ważniejszy. Najlepiej obrazują to kwestie transferowe. Ruch w interesie nie ustawał, niemal co sezon dochodziło do roszad na linii Warta – Lech. – Często ustalano to na wyższych szczeblach lokalnych i politycznych. Przesuwano graczy, bo kluby czasem potrzebowały wsparcia, aby kibice byli zadowoleni. Gdy np. Lech w 1969 roku spadał do trzeciej ligi, to oddał Olimpii znaczącego piłkarza, Krystiana Polowczyka. Gdy Warta była w potrzebie kilka lat później, trener Lecha Janusz Pekowski wysłał tam dwóch doświadczonych piłkarzy: Olka Bilewicza i Zbigniewa Franiaka – przypomina Maciej Markiewicz.

Gdy Lech zdobył pozycję, sięgał już głównie po najlepszych i najzdolniejszych graczy z Wildy. Kolejorz bardzo często stawał się naturalnym kolejnym krokiem w karierze. Spośród 11 wychowanków Warty, którzy otrzymali po wojnie powołanie do reprezentacji, aż ośmiu prędzej czy później wylądowało przy Bułgarskiej. Krzysztof Pawlak, Maciej Żurawski czy Jakub Moder dokonali tego bezpośrednio i właśnie w Lechu zadebiutowali w kadrze.

Utarło się, że do Warty z Kolejorza trafiają głównie piłkarze za słabi lub za starzy. Czasem jednak taki desant dawał mnóstwo korzyści Zielonym. W 1993 roku klub z Wildy powrócił do Ekstraklasy głównie za sprawą byłych piłkarzy Lecha z Czesławem Jakołcewiczem na czele. Ostatnie lata to natomiast świetne wykorzystanie odrzuconych Piotra Reissa i Łukasza Trałki. – Lech wtedy osłabił się, rezygnując z Trałki. Bardzo długo nie mógł znaleźć gracza, który wniósłby taką jakość w budowaniu akcji. Warta natomiast zyskała piłkarza z wielkim doświadczeniem i ogromnym zaangażowaniem – zaznacza Markiewicz.

Nie można w tej historii nie wrócić jeszcze raz do szalonych lat 90. W pewnym momencie za większość sznurków w obu klubach, a także w ekstraklasowej Olimpii Poznań, pociągał bowiem… jeden człowiek. Ówczesny potentat paliwowy Ryszard Górka był najpierw głównym sponsorem Lecha, pomagając mu w zdobyciu dwóch tytułów mistrzowskich.

Apetyt biznesmena jednak rósł – chwilę później został też prezesem Warty, którą chciał za wszelką cenę połączyć z Olimpią. Część zawodników przesuwano z jednej poznańskiej drużyny do drugiej. Gubili się w tym kibice, dziennikarze, a czasem nawet i sami piłkarze. Ostatecznie nie było ani fuzji, ani sukcesów, błyskawicznie rosły natomiast długi...

Teraz takich chorych układów już nie ma. Lech zbudował sobie potężne fundamenty organizacyjne i finansowe. Warta wciąż je buduje, ale systematycznie nadrabia stracone lata. Oba kluby są ostatnio w bardzo dobrych relacjach, co widać przy organizacji derbów. Wspólna konferencja prasowa i komunikacja w mediach społecznościowych, gadżety promujące to starcie czy też organizacja meczu na Stadionie Miejskim. Po raz pierwszy od kilku lat Kolejorz zrobił nawet to, czego domagało się wielu kibiców – wypożyczył zdolnego wychowanka (Filipa Borowskiego) do Warty.

– Chylę czoła przed władzami obu klubów, że umieją się dogadać. Tak samo jest z kibicami. W ostatnich derbach było widać ich zgodność. Obok kibica w niebiesko-białym szaliku siedział fan z biało-zielonym szalikiem i nikomu to nie przeszkadzało. To fajny przykład normalności w tym coraz bardziej nienormalnym świecie – podkreśla Markiewicz.