Jakub B. Bączek: Kurek podjął dobrą decyzję. Siatkówka to jego życie

SPORT.TVP.PL: – Na czym polega praca trenera mentalnego? W czym Pan pomagał siatkarskiej reprezentacji Polski przed i w trakcie mistrzostw świata (2014), a także przed igrzyskami w Rio de Janeiro?
Jakub B. Bączek: – Przed igrzyskami w Rio de Janeiro wróciłem do kadry na krótko, ale przed wylotem do Brazylii władze Polskiego Związku Piłki Siatkowej postanowiły, że reprezentacja na IO poleci beze mnie. Bardzo tego żałuję, bo w mojej opinii przygotowanie mentalne było jednym z czynników porażki siatkarzy na igrzyskach. Natomiast nawiązując do pracy trenera mentalnego, pomaga ona zawodnikom – bez względu na otoczenie i warunki zewnętrzne – uzyskać taką skuteczność, jak na treningach.

– To z pewnością trudne do określenia, patrząc jednak na to w policzalny sposób, ile da się wyciągnąć z danego zawodnika poprzez trening mentalny?
– Nie da się tego dokładnie zbadać, bo jest to zbyt skomplikowany proces, który dałoby się zmierzyć, o wiele bardziej niż skuteczność na zagrywce, czy w ataku. Ale z całą pewnością u niektórych zawodników, u których psychika odgrywa dużą rolę, to może być nawet 50 procent sukcesu. Często bywa tak, że podczas treningu, nawet jeśli dany zawodnik wykonuje wszystkie zadania perfekcyjnie, to w dniu meczowym zapomina czym jest siatkówka. Kwestie mentalne są kluczowe w tym względzie, by utrzymać potencjał gracza na wysokim poziomie. Często bardzo mocno wpływa to na wynik.

– Skupmy się jednak na najważniejszej kwestii: osoby Bartosza Kurka. W momencie, gdy dołączał Pan do kadry przed mistrzostwami świata w 2014, to siatkarz był już skonfliktowany z trenerem Antigą?
– Spór był w trakcie.

– Na czym zatem polegał konflikt osobowościowy Kurka z wizją gry i kompletowania drużyny trenera Antigi?
– Odpowiem trochę inaczej: wszystko to, co człowiek obrazuje za pomocą swojej psychiki, może być stanem – to jest krótkotrwałe, może być też cechą – to jest długotrwałe. Jeśli chodzi o te drugie, to Bartek ma wszystkie cechy wybitnego sportowca i nie powiedziałby, że jego relacjach z Antigą nastąpił długofalowy problem, a tylko pojedynczy konflikt. Natomiast, biorąc pod uwagę stan np. związany z długim pobytem poza domem, to człowiek ma po prostu mniejszą cierpliwość do niektórych rzeczy i jednorazowo wybucha, albo nie zgadza się z jakąś koncepcją. Nie doszukiwałbym się jakichś czynników problemowych w Bartku, bardziej tego, że wówczas był to bardzo trudny sezon i każdy miał tam pod górę.

– Do kadry wrócił Pan na krótko przed igrzyskami olimpijskimi. Jak Kurek zmienił się od waszego pierwszego spotkania?
– Pod względem charakterologicznym był taki sam, ale być może sytuacja z 2014 roku, trudna dla Bartka, mogła spowodować to, że był bardziej wyczulony na niektóre rzeczy trochę bardziej. Dwa lata później chętniej wypowiadał się na niektóre tematy, bo sam wiedział, ze jest to istotna kwestia.

– Nie poleciał Pan do Rio, czy zatem z pozycji obserwatora za sprawą treningu mentalnego dało się poprawić niektóre rzeczy? Chodzi w dużej mierze o przegrane spotkanie w 1/4 finału z USA.
– Absolutnie tak. PZPS zdecydował, że podczas spotkań nie mogę być przy ławce trenerskiej, ale wiele rzeczy widać jeszcze przed meczami. To, w jaki sposób zawodnicy są zmotywowani, zestresowani, czy radzą sobie z presją. Myślę, że moja rola zaczęłaby się dużo wcześniej, już w wiosce olimpijskiej. Tam pewne symptomy zachowań były łatwo widoczne.

– Pytam też o to w kontekście późniejszych deklaracji zawodników m.in. Kurka, którzy mówili o swojej przydatności w drużynie narodowej.
– Po każdej porażce zespół jest zdołowany. Myślę, że trzeba dać zawodnikom parę meczów w lidze i oni wrócą na odpowiednie tory sportowej walki. Nie można się przejmować deklaracjami, bo są one wypowiedziane w emocjach i nie zawsze są związane z tym, co się stanie w przyszłości.

– Jak w takim razie odnieść się do deklaracji Kurka o zawieszeniu kariery? Pan niejednokrotnie powtarzał, że praca trenerów mentalnych różni się od działań psychologów sportu, którzy doradzają, by zawodnik całkowicie odciął się od sportu.
– Takimi poradami wyrządzają Bartkowi dużą krzywdę. To jest człowiek, który żyje siatkówką i poświęcił jej całe życie. Na pewno potrzebuje odpoczynku i chwilowo jest wypalony zawodowo, bo włożył w grę olbrzymi wysiłek i starania, a wynik był słaby z jego punktu widzenia. Natomiast absolutnie nie doradzałbym rezygnacji z siatkówki, bo to jest jego drugie życie. Myślę, że jak każdy z nas potrzebuje tlenu do egzystencji, tak samo on potrzebuje siatkówki. Przyjdzie taki dzień, że nadal będzie grał z radością. Jeśli tylko będę mógł mu w jakikolwiek sposób pomóc, zrobię to jak najszybciej.

– Czy w zaniechaniu wyjazdu Kurka do Japonii dużą rolę odegrała psychika?
– Każdy człowiek, który jest przemęczony nie będzie dokładał sobie dodatkowej porcji stresu. Osoba przemęczona szuka tego, co już zna, czyli własnego kraju, języka, otoczenia, przyjaciół. To są czynniki, które stanowią wsparcie. Dlatego w takiej sytuacji psychicznej nie jest dobrym pomysłem dokładanie nowych nawyków i sytuacji, których trzeba będzie się uczyć od zera. Bartek na dobrą sprawę podjął słuszną decyzję. Przy założeniu, że jest wypalony, dużo szybciej dojdzie do siebie, aniżeli byłoby to w Japonii. Mówiąc obrazowo: być może w Polsce za kilka tygodni zobaczymy go na boisku, a w Japonii? Być może przez rok w ogóle by nie zagrał.

– Reasumując: wszelkie decyzje i deklaracje Kurka są słuszne?
– Z punktu widzenia zawodnika była to dobra decyzja. Będę go wspierał i przy jego obrazie psychiki, który mamy dzisiaj, ta deklaracja jest najmniejszym złem.