Kalendarium: tak zmieniały się przepisy gry w piłkę nożną

Jak zmieniały się przepisy piłki nożnej? Kalendarium:

1848 – Pionierzy nowej dyscypliny po raz pierwszy spotkali się na uniwersytecie w Cambridge, by ustalić jej zasady. Pierwsza i podstawowa głosiła: piłki nie wolno dotykać rękami. Zasad nigdzie jednak nie opublikowano i wiele z nich zaginęło.

1863 – Przez kolejne 15 lat w futbol grano na różne sposoby, a w niektórych szkołach nadal zdarzało się łapać piłkę w ręce... Dopiero w 1863 roku jedenaście klubów zrzeszonych w Football Association podpisało się pod oficjalnymi 14 zasadami gry w futbol. Wtedy to zabroniono kopania będącego przy piłce rywala w goleń, a piłka nożna na dobre wyodrębniła się z rugby. Niektóre ze spisanych wówczas zasad gry mogą dziwić. Na przykład: zespoły zmieniały strony po każdym golu. Nie określono również oficjalnie, ile czasu ma trwać mecz, ani ilu piłkarzy ma przebywać na boisku.

1866 – Dopiero w tym roku zezwolono na podawanie do przodu (wcześniej, podobnie jak w rugby, dozwolone były tylko podania w bok i do tyłu).

1870 – Ostatecznie zabroniono gry ręką. Wcześniej można było łapać piłkę (ale nie można jej było rzucać, ani z nią biec). Było to karane rzutem wolnym dla przeciwnika.

1871 – Powstał Puchar Anglii. Ustalono, że potrzebna będzie osoba, która rozstrzygnie dyskusje dotyczące boiskowych sytuacji. Dotychczas decydujący głos mieli kapitanowie, ale nieraz nie potrafili dojść do porozumienia. Pojawił się arbiter. W tym roku wyodrębniono również na dobre jednego zawodnika, który może bronić dostępu do bramki rękoma – golkipera.

1872 – Wprowadzono rzuty rożne. Zrezygnowano ze zmiany stron po golach (ale tylko w drugiej połowie).

1873 – Od tej pory za dotknięcie piłki zanim wypadła ona poza boisko przysługiwał rzut z autu dla rywala. Wcześniej aut wykonywał ten, kto pierwszy dotknął piłki po tym jak wypadła ona za boisko. 

1875 – Pojawiły się... poprzeczki. Dotychczas trafiało się po prostu w przestrzeń pomiędzy słupkami, a jej wysokość była umowna. Do 1883 roku zamiast poprzeczki można było jednak używać taśmy rozwiniętej między słupkami. W tym roku ustalono też, że zespoły będą zmieniać strony tylko w przerwie.

1878 – Sędziowie zaczęli używać gwizdków.

1883 – Wyrzuty z autu przybrały współczesną formę – zaczęto wykonywać je obiema rękoma. Wprowadzono również linie końcowe i boczne. Dotychczas wystarczyły chorągiewki w narożnikach.

1886 – Pierwsze posiedzenie IFAB, czyli Międzynarodowej Rady Piłkarskej – organizacji odpowiedzialnej za tworzenie i zmianę przepisów gry w piłkę nożną i futsal. Co ciekawe, FIFA powstała dopiero osiem lat później.

1889 – Uznano, że za "powtarzające się, nierozważne zachowanie" piłkarz może zostać wyrzucony z boiska.

1891 – Wprowadzono rzuty karne z odległości 12 jardów (ok. 11 metrów). Początkowo nazywano je "strzałami śmierci".

1897 – Bardzo ważna data, o której rzadko się wspomina. Dopiero wtedy oficjalnie ustalono, że drużyny mają liczyć po 11 zawodników, a mecz ma trwać 90 minut (chyba, że uczestnicy zdecydują inaczej). Wyraźnie zmniejszono również maksymalną długość boiska (z 200 do 130 jardów).

1902 – Ustalono wymiary pola karnego i pola bramkowego. Dotychczas pole bramkowe miało kształt półokrągły. Pojawił się również punkt, z którego wykonuje się rzut karny. Wcześniej wykonywało się go z dowolnego miejsca wzdłuż linii 12 jardów.

1903 – Zaczęto uznawać gole strzelone bezpośrednio z rzutów wolnych. Wcześniej można je było zdobywać tylko po karnych, a wszystkie rzuty wolne były pośrednie.

1907 – Zasada spalonego przestała obowiązywać na własnej połowie.

1909 – Dopiero wtedy wyraźnie wyodrębniła się funkcja bramkarza, który zaczął obowiązkowo zakładać bluzę w innym kolorze niż zawodnicy z pola.

1912 – Od tej pory bramkarze mogli łapać piłkę tylko we własnym polu karnym, a nie na całym boisku.

1920 – Zniesiono spalone po wrzutach z autu.

1924 – Uznano, że można zaliczyć gola zdobytego bezpośrednio z rzutu rożnego.

1925 – Do tego roku piłkarz atakujący musiał mieć przed sobą co najmniej trzech zawodników drużyny broniącej (najczęściej dwóch z pola plus bramkarz), żeby nie być na spalonym. Do dziś wystarczy dwóch (zazwyczaj jeden z pola plus bramkarz).

1958 – Dopiero w tym roku FIFA dopuściła możliwość dokonywania zmian (ale na mistrzostwach świata dopiero od 1970 roku). Wcześniej, w razie kontuzji, zespół grał po prostu w osłabieniu.

1970 – Rozpoczęto poważniejszą walkę z boiskowymi brutalami. Na mundialu w Meksyku zadebiutowały żółte i czerwone kartki. W Europie zaczęto stosować rzuty karne, gdy 90 minut i rozgrywka nie przyniosły rozstrzygnięcia. Wcześniej rzucano monetą.

1988 – Liczbę dopuszczalnych zmian zwiększono do dwóch.

1992 – Dopiero od tego roku tego roku bramkarze nie mogą łapać piłki podanej przez zawodnika własnej drużyny.

1993 – Wzorem USA na całym świecie wprowadzono zasadę tzw. złotego gola w dogrywce. Po bramce mecz się kończył. W 2002 roku zastąpiono ją tzw. srebrnym golem (grano do końca połowy w dogrywce), a w 2004 na dobre wrócono do klasycznych dogrywek 2x15 minut.

1995 – Liczbę dopuszczalnych zmian zwiększono do trzech.

1997 – Od tego roku gole można zdobywać po wykopie od własnej bramki i od razu po wznowieniu gry.

2009 – Wprowadzono sędziów zabramkowych. Funkcja ta okazała się jedną z najbardziej nietrafionych i niepotrzebnych w futbolu na najwyższym poziomie.

2012 – Po raz pierwszy użyto i zezwolono na tzw. goal-line technology.

2017 – Po raz pierwszy użyto i zezwolono na wideoweryfikację (tzw. VAR)

2018 – Dopuszczono dokonywanie czwartej zmiany w dogrywce.