Co to są turnieje wielkoszlemowe? Gdzie i kiedy się odbywają i ile punktów do zdobycia? Wszystko, co musisz wiedzieć o Wielkim Szlemie

Czytaj też: Ile trwał i gdzie się odbył najdłuższy mecz w historii tenisa? Sprawdź szczegóły

Djoković dogonił legendę! Rekordziści zwycięstw w Wielkim Szlemie

Czytaj też

Djoković dogonił legendę! Rekordziści zwycięstw w Wielkim Szlemie

Kiedy słyszymy tenis, w większości przypadków myślimy o turniejach wielkoszlemowych i ich gwiazdach. A czym tak naprawdę jest Wielki Szlem? W tym artykule postaram się wytłumaczyć wszelkie informacje, które należy wiedzieć na temat tych prestiżowych rozgrywek.

Tenis. Czym jest Wielki Szlem? Jakie turnieje?

Wielki Szlem jest to najważniejszy cykl turniejów tenisowych rozgrywanych w ciągu roku. Składa się on z czterech prestiżowych imprez: Australian Open, French Open (znane również jako Roland Garros), Wimbledon oraz US Open. Każdy z tych turniejów ma długą historię, tradycję i przyciąga najlepszych tenisistów i tenisistki z całego świata. Najstarszym turniejem wielkoszlemowym jest Wimbledon, który został rozegrany po raz pierwszy w 1877 roku. Najkrótszą historią może się z kolei pochwalić turniej Australian Open, którego pierwszą edycję rozegrano w 1905 roku. To właśnie wtedy rozegrano pełen cykl czterech turniejów, co jest kontynuowane do dzisiaj.

Gdzie i kiedy odbywają się turnieje wielkoszlemowe? Na jakich kortach?

Kalendarz Wielkiego Szlema jest rozmieszczony w trakcie całego roku, zapewniając kibicom tenisa emocje na każdym kontynencie. Pierwszym turniejem wielkoszlemowym jest Australian Open, który odbywa się w styczniu i inauguruje sezon. Jest on rozgrywany w Melbourne na kortach twardych Melbourne Park and Albert Reserve. Trzy główne korty to Park Rod Laver Arena, Melbourne Arena i Margaret Court Arena.

Drugi w kolejności jest French Open, odbywające się na przełomie maja i czerwca. Areną zmagań są korty ceglane im. Rolanda Garrosa w 16. dzielnicy Paryża. Swoją nazwę zawdzięczają legendarnemu pilotowi z czasów I wojny światowej. Centralnym obiektem jest kort im. Philippe Chartiera, który może pomieścić ponad 15 tys. widzów.

Trzeci turniej w kolejności to Wimbledon, przez wielu nazywany najbadziej prestiżowym. Nic w tym dziwnego, gdyż jest najstarszym ze wszystkich, a jego historia ma już blisko 150 lat. Mało kto nie słyszał o londyńskich rozgrywkach odbywających się w lipcu na znany kortach trawiastych All England Lawn Tennis and Croquet Club. Co ciekawe, w związku z tradycją uczestnicy występują w białych strojach, sędziowie ubrani są w eleganckie garnitury, a kort centralny odwiedzają znamienici goście na czele z rodzin królewską.

Ostatnim turniejem Wielkiego Szlema jest US Open, który odbywa się na przełomie sierpnia oraz września i zamyka amerykański cykl rozgrywany na kortach twardych. Areną zmagań jest obiekt National Tennis Center im. Billie Jean King w parku Flushing Meadows-Corona w dzielnicy Queens, w Nowym Jorku. Artur Ashe Stadium, na którym rozgrywane są najważniejsze mecze, potrafi pomieścić pond 22,5 tys. kibiców, czyli najwięcej ze wszystkich kortów w całym cyklu.

Djoković dogonił legendę! Rekordziści zwycięstw w Wielkim Szlemie

Czytaj też

Djoković dogonił legendę! Rekordziści zwycięstw w Wielkim Szlemie

Iga Świątek skreczowała w Rzymie, ale co to znaczy? Tłumaczymy

Czytaj też

Iga Świątek skreczowała w Rzymie, ale co to znaczy? Tłumaczymy

Kwalifikacje do turnieju głównego Wielkiego Szlema

Pierwsze 104 zawodniczki i zawodnicy rankingu mają zagwarantowany bezpośredni start w turnieju głównym Wielkiego Szlema. Niżej sklasyfikowani tenisiści i tenisistki muszą przejść trzystopniowe kwalifikacje, które są rozgrywane w tygodniu poprzedzającym rozpoczęcie turnieju głównego. W kwalifikacjach singla bierze udział po 128 zawodniczek i zawodników, z których tylko 16 bezpośrednio awansuje do głównego turnieju. Pozostałe osiem miejsc ci, którzy otrzymali tzw. "dzikie karty" przyznawane przez organizatorów. Takie specjalne przepustki otrzymają najczęściej lokalni zawodnicy, ale zdarza się, że organizatorzy dwóch wielkoszlemowych turniejów wymieniają się takimi „dzikimi kartami” między sobą, dzięki czemu jeden z Brytyjczyków może wystąpić np. na French Open, a inny Francuz na Wimbledonie.

Zasady rozgrywania meczów na Wielkim Szlemie? Do ilu setów się gra?

W każdej imprezie wielkoszlemowej w turnieju głównym startuje po 128 tenisistek i tenisistów, którzy po losowaniu drabinki są łączeni w pary. Pierwsza "32" jest rozstawiona według rankingu, co oznacza, że liderka może się spotkać z liderką dopiero w finale. Zasady turnieju opierają się na singlowym systemie pucharowym, gdzie zwycięzcy kolejnych rund awansują dalej, aż do finału, w którym zostanie wyłoniony triumfator turnieju. Aby zagrać o tytuł, należy pokonać po drodze sześciu przeciwników (sześć rund). Panowie rywalizują w singlu do trzech wygranych setów, a panie do dwóch. Przy wyniku 6:6 w gemach w decydującym secie (trzecim dla kobiet i piątym dla mężczyzn) rozgrywany jest super tie-break do dziesięciu punktów, z zachowaniem zasady co najmniej dwóch punktów przewagi. Od 2022 roku zasada ta dotyczy wszystkich rozgrywek wielkoszlemowych.

Punktacja turniejów wielkoszlemowych. Ile punktów za zwycięstwo?

Prestiż turniejów Wielkiego Szlema nie wynika tylko z historii i skali trudności rozgrywek. Jak to bywa w sporcie, znaczącą rolę odgrywa ranga turnieju oraz nagrody finansowe. Tenisiści w ciągu roku walczą o jak najwięcej punktów do rankingu ATP (mężczyźni) i WTA (kobiety), które trzeba bronić, aby utrzymać miejsce. W przypadku wcześniejszej porażki są one odejmowane w zależności od rundy. Na tej zasadzie tworzone jest zestawienie najlepszych zawodników i zawodniczek na świecie. Najwięcej punktów można zdobyć w wielkoszlemowych turniejach. Zwycięzca singla mężczyzn lub kobiet podczas Australian Open, French Open, Wimbledonu lub US Open otrzymuje 2000 punktów do rankingu, co pozwala często na spory awans lub ugruntowanie przewagi. Punktacja rośnie stopniowo wraz z kolejnymi etapami turnieju. Za udział w pierwszej rundzie otrzymuje się 10 punktów. Wyższa pozycja w rankingu daje lepszą szansę na rozstawienie w kolejnych turniejach i uniknięcie mocnych rywali we wczesnych rundach.

Nagrody pieniężne w turniejach Wielkiego Szlema. Ile można zarobić? [kwoty]

Za zwycięstwo, oprócz cennych punktów rankingowych oraz okazałego pucharu, można liczyć na spory zastrzyk gotówki. Nagrody pieniężne z roku na rok są co raz większe, co wynika z rosnącej popularności tenisa na świecie i zainteresowania sponsorów. Przez długi czas pula nagród w turnieju mężczyzn była większa niż w turnieju kobiet, ale obecnie we wszystkich wielkoszlemowych turniejach najlepszy tenisista oraz najlepsza tenisistka zarabiają tyle samo. Rok 2023 jest rekordowy pod względem nagród pieniężnych. Pula nagród w Australian Open wynosiła 52,8 mln dolarów, a zwycięzcy singla otrzymali po 2,05 mld dolarów. We French Open było to odpowiednio 49,6 mln i 2,3 mln euro, a na Wimbledonie 44,7 mln i 2,35 mln funtów. Organizatorzy US Open rozbili bank, przeznaczając na nagrody 65 mln dolarów i po 3 mln dolarów dla zwycięzców.

Rodzaje Wielkich Szlemów w tenisie? Co to jest i kto go zdobył?

Samo określenia Wielki Szlem (ang. Grand Slam) po raz pierwszy użył amerykański dziennikarz gazety New York Times John Kieran w 1933 roku. Z czasem przyjęło się ono w innych sportach, takich jak golf, kolarstwo czy rugby. Współcześnie utarło, że tak nazywa się cały cykl najważniejszych turniejów tenisowych, ale przede wszystkim chodzi o tytuł, który mogą zdobyć zwycięzcy wszystkich czterech turniejów wielkoszlemowych. Dzieli się je w kilku kategoriach, ale ten najważniejszy, czyli Klasyczny Wielki Szlem, oznacza zwycięstwo w Australian open, French Open, Wimbledonie i US Open w jednym roku kalendarzowym. Do tej pory w erze open (od 1968 roku) udało się to tylko trzem singlistom: Rodowi Laverowi (1968), Margaret Smith Court (1970) i Steffi Graf (1988). W XXI wielu ta sztuka nie udała się jeszcze nikomu. W 2021 roku bardzo blisko był Novak Djoković. Serb sięgnął po trzy skalpy (Mały Wielki Szlem). Nie zdołał triumfować jedynie w US Open.

Drugi rodzaj to Niekalendarzowy Wielki Szlem, czyli zwycięstwo w czterech turniejach, ale na przestrzeni dwóch sezonów. Tego dokonało pięć osób w erze open: Margaret Smith Court (1969-70), Martina Navratilova (1984-85)Steffi Graf (1988-89, 1993-94), Serena Williams (2002-03, 2014-15) i Novak Djoković (2015-16, 2022-23). Trzecim typem jest Karierowy Wielki Szlem, czyli jak sama nazwa wskazuje, wygranie czterech najważniejszych turniejów w ciągu całej kariery. Tego od 1968 roku dokonało już łącznie 12 osób.

Jest jeszcze jeden rodzaj osiągnięcia, które do tej pory osiągnęła tylko jedna tenisistka w grze pojedynczej. Mowa o Złotym Wielkim Szlemie, czyli zwycięstwie w jednym roku kalendarzowym we wszystkich wielkoszlemowych turniejach, a do tego zdobycie złota igrzysk olimpijskich. W 1988 roku dokonała tego wielka legenda sportu, Steffi Graf. Wyróżnia się także Karierowego Złotego Wielkiego Szlema, a tego oprócz Niemki zdobyli jeszcze Andre Agassi, Rafael Nadal i Serena Williams.

Wielki Szlem – zwycięzcy. Rekordziści w liczbie zwycięstw wielkoszlemowych turniejów

Wśród mężczyzn do niedawna na szczycie listy rekordzistów pod względem zwycięstw w turniejach wielkoszlemowych znajdowały się trzy, a później dwa nazwiska. Sytuacja zmieniła się jednak 11 czerwca 2023 roku, kiedy Novak Djoković wygrał Roland Garrosa. Dla Serba był to 23 wielkoszlemowy tytuł, dzięki czemu został samodzielnym liderem wśród mężczyzn.

Djoković walczył w ostatnich sezonach o rekord ze swoimi dwoma wielkimi rywalami. Jednaże Roger Federer zakończył karierę z 20 takimi sukcesami. W Australian Open 2022 Szwajcara przebił Rafael Nadal, który potem jeszcze dodał kolejną wygraną w Roland Garros.

Od tego czasu 37-letni Hiszpan głównie walczy ze swoimi zdrowiem. Djoković z kolei wygrał w 2023 roku w Melbourne, Paryżu i Nowym Jorku. Od czasu triumfu we Francji śrubuje samodzielny rekord, który po zwycięstwie w US Open 2023, wynosi już 24 najważniejsze puchary. Tym samym wyrównał osiągnięcie absolutnej rekordzistki, Margaret Court, która również 24-krotnie zwyciężała w Wielkim Szlemie w singlu.

Najwięcej tytułów wielkoszlemowych wśród kobiet – ranking

1. Margaret Court (Australia) – 24 (11 AO, 5 FO, 3 WB, 5 UO)
2. Serena Williams (USA) – 23 (7 AO, 3 FO, 7 WB, 6 UO)
3. Steffi Graf (Niemcy) – 22 (4 AO, 6 FO, 7 WO, 5 UO)
4. Helen Wills Moody (USA) – 19 (4 FO, 8 WB, 7 UO)

Najwięcej tytułów wielkoszlemowych wśród mężczyzn – ranking

1. Novak Djoković (Serbia) – 24 (10 Australian Open, 3 French Open, 7 Wimbledon, 4 US Open)
2. Rafael Nadal (Hiszpania) – 22 (2 AO, 14 FO, 2 WB, 4 UO)
3. Roger Federer (Szwajcaria) – 20 (6 AO, 1 FO, 8 WB, 5 UO)
4. Pete Sampras (USA) – 14 (2 AO, 0 FO, 7 WB, 5 UO)

Iga Świątek skreczowała w Rzymie, ale co to znaczy? Tłumaczymy

Czytaj też

Iga Świątek skreczowała w Rzymie, ale co to znaczy? Tłumaczymy

Ogromne wsparcie dla Świątek. Sprawdź listę sponsorów polskiej tenisistki

Czytaj też

Ogromne wsparcie dla Świątek. Sprawdź listę sponsorów polskiej tenisistki

Wielki Szlem: najmłodszy i nastarszy zwycięzca

Najmłodszym zwycięzcą wielkoszlemowego turnieju był Amerykanin Michael Chang – French Open 1989 (17 lat i 3 miesiące). Najstarszym Brytyjczyk Arthur Gore (stara era) – Wimbledon 1909 (41 lat i 6 miesięcy, Ken Rosewall (nowa era) – Australian Open 1972 (37 lat, 2 miesiące).

Sukcesy Polaków w turniejach Wielkiego Szlema w singlu

Polska ma na kocie cztery wygrane turnieje rangi Wielkiego Szlema w grze pojedynczej. Wszystkie sukcesy należą do Igi Świątek, która w trzy razy wygrała French Open (2020, 2022, 2023) i raz US Open (2022). Raz do finału awansowała Agnieszka Radwańska (Wimbledon 2012). Trzykrotnie wystąpiła w nim Jadwiga Jędrzejowska (Wimbledon i US Open 1937, French Open 1939) , ale jeszcze przed erą open. Wśród Polaków najdalej doszedł Hubert Hurkacz, który w 2021 roku odpadł w półfinale Wimbledonu.

Ogromne wsparcie dla Świątek. Sprawdź listę sponsorów polskiej tenisistki

Czytaj też

Ogromne wsparcie dla Świątek. Sprawdź listę sponsorów polskiej tenisistki