Zasady gry w piłkę ręczną. Co trzeba wiedzieć oglądając mistrzostwa Europy 2024?

👉breaking nową dyscypliną na IO 2024. Co warto o nim wiedzieć? [zasady]

Gospodarze ME roznieśli rywali. Rekord na meczu piłki ręcznej!

Czytaj też

Gospodarze ME roznieśli rywali. Rekord na meczu piłki ręcznej!

Historia piłki ręcznej

Piłka ręczna to dyscyplina nowożytna, ale już nawet w starożytnej Grecji czy Rzymie istniały bardzo podobne gry. Współczesny "handball" powstał na północy Europy. Za datę jego "narodzin" uznaje się 1917 rok, gdy grupa Niemców opublikowała zasady gry w piłkę ręczną. W grudniu tego samego roku w tym kraju rozegrano pierwsze oficjalne spotkanie. 

W programie Letnich Igrzysk Olimpijskich piłka ręczna zadebiutowała w 1936 roku w Berlinie. Wówczas mecze były rozgrywane na otwartym stadionie. Przez pewien czas istniały dwie wersje tej dyscypliny: siedmioosobowa (tzw. duńska) oraz 11-osobowa (niemiecka). Ta pierwsza okazała się popularniejsza i ją możemy oglądać obecnie.

W 1972 roku, po 36 latach przerwy, piłka ręczna wróciła do programu igrzysk. Kobiety zaczęły rywalizować o medale cztery lata później. Inne wielkie imprezy to mistrzostwa świata oraz Europy. Turnieje finałowe MŚ i ME są rozgrywane co dwa lata. 

W Polsce jako pierwsi uprawiać tę dyscyplinę zaczęli legioniści podczas I wojny światowej, internowani w obozie w Szczypiornie pod Kaliszem. Z tego właśnie wzięła się potoczna nazwa "szczypiorniak", używana w naszym kraju. 

Piłka ręczna: ile trwa mecz? Długość gry, dogrywka i rzuty karne

W seniorskiej piłce ręcznej długość meczu wynosi 60 minut i składa się z dwóch półgodzinnych połów. Przerwa trwa w zależności od rozgrywek od 10 do 15 minut. 

Po przerwie rywalizujące zespoły zmieniają się stronami. Trenerzy podczas jednego meczu mogą brać trzy przerwy na żądanie (dwie podczas jednej połowy), gdy jej zawodnicy są w posiadaniu piłki. Taka przerwa trwa minutę. Wówczas zatrzymywany jest czas gry. Podobnie jest m.in. podczas nakładania kar wykluczenia lub dyskwalifikacji na zawodników.

W zależności od rozgrywek mecz może zakończyć się remisem. Jeśli musi zostać wyłoniony zwycięzca, w przypadku braku rozstrzygnięcia po 60 minutach dochodzi do dogrywki. Jej czas to 2 x 5 minut (minuta przerwy pomiędzy). W przypadku wyniku remisowego po tym czasie, jest rozgrywana druga dogrywka.

Jeśli nadal nie został wyłoniony lepszy z zespołów, rozgrywane są rzuty karne. Sędziowie wybierają bramkę, na którą będą rzucać zawodnicy. Losowanie decyduje, kto zacznie jako pierwszy. Wyznaczeni zawodnicy z drużyny oddają rzuty w pięciu seriach. Jeśli wynik jest nierozstrzygnięty, procedura zostaje powtórzona, aż jeden z zespołów nie uzyska przewagi bramkowej. 

Gospodarze ME roznieśli rywali. Rekord na meczu piłki ręcznej!

Czytaj też

Gospodarze ME roznieśli rywali. Rekord na meczu piłki ręcznej!

Piłka ręczna – zasady: wymiary i boisko

Boisko do gry to prostokąt o wymiarach 40 metrów długości i 20 m szerokości. Składa się z dwóch pół bramkowych oraz pola gry. Boisko przedziela linia środkowa.

Bramki, ustawione na środku linii końcowych, są trwale przymocowane do podłoża lub ścian za nimi. Wymiary bramek wynoszą dwa metry wysokości oraz trzy szerokości. 

Pole bramkowe tworzy się przez zakreślenie od tylnych, wewnętrznych krawędzi słupków bramek dwóch łuków o promieniu 6 m, każdy o długości 1/4 obwodu koła. Oba tak zakreślone łuki łączy się na wysokości bramki linią prostą o długości 3 m, równoległą do linii bramkowej. Tak wyznaczona linia ogranicza pole bramkowe i nazywa się linią pola bramkowego (linią sześciu metrów).

Linia rzutów wolnych wyznaczana jest linią przerywaną, równoległą od znajdującej się trzy metry bliżej linii pola bramkowej. Rzuty karne wykonuje się w odległości 7 metrów od tylnej krawędzi linii bramkowej. 

Linia zmiana dla drużyn ciągnie się od linii środkowej do punktu oddalonego od niej o 4,5 m.

Piłka ręczna – zasady: piłka do gry

Powłoka piłki do gry jest skórzana lub ze sztucznego tworzywa. Powierzchnia nie może być śliska lub błyszcząca. Wśród seniorów gra się piłkami o obwodzie i ciężarze: 58-60 cm i 425-475 g (mężczyźni) oraz 54-56 cm i 325-375 g (kobiety). 

Na jeden mecz przygotowane muszą być co najmniej dwie piłki. Na stoliku sędziowskim dostępna powinna być również piłka rezerwowa. 

Piłka ręczna – zasady: liczba i role zawodników

Zespół składa się maksymalnie z 16 zawodników. Na boisku jednocześnie przebywa nie więcej niż siedmiu graczów danej drużyny. Reszta jest wówczas rezerwowymi. Bramkarza można zmieniać na dodatkowego zawodnika z pola gry.

Rezerwowi mogą wchodzić na boisko wielokrotnie i w każdej chwili, po tym jak zmieniani gracze opuścili już strefę gry. 

Zawodnicy z pola gry muszą posiadać jednakowe stroje, z kombinacją kolorów i deseni różniących się od strojów ekipy przeciwnej. Możliwe są numery na koszulkach od 1 do 99. 

Podział na pozycje w piłce ręcznej:

– bramkarz
jako jedyny może dotykać piłki każdą częścią ciała (podczas obrony bramki). Może też poruszać się w odróżnieniu od innych w obrębie pola bramkowego. Może je także opuszczać. 

– obrotowy
gra przed linią pola bramkowego, między obrońcami rywali. Pomaga też bocznym rozgrywającym, robiąc tzw. zasłony. Zawodnika obrotowego kryje się za sobą, w odróżnieniu od innych pozycji.

– rozgrywający 
zadaniem tych trzech zawodników (lewego, środkowego i prawego) jest rozgrywanie piłki. Mogą rzucać, podawać do siebie lub dogrywać piłkę do obrotowego lub skrzydłowych

– skrzydłowi
na boisku przebywa dwóch (lewy i prawy). Ustawieni są przy liniach bocznych boiska. Wykonują rzuty z ostrego kąta. Mogą też obiegać rozgrywających. Zazwyczaj są najszybsi na boisku i to oni pierwsi wybiegają do kontrataku.

Piłka ręczna – zasady: sędziowie i kary

Grę nadzoruje dwóch sędziów boiskowych. Wymierzają m.in. kary przewinienia. Sędziowie stolikowi mierzą czas i obsługują tablice wyników oraz sporządzają protokół z meczu. 

Gra pasywna

Ważną zasadą jest ta dotycząca gry pasywnej. Zespół posiadający piłkę nie może przetrzymywać jej bez widocznego zamiaru oddania rzutu. Sędziowie w takim przypadku najpierw używają sygnału ostrzegawczego. Jeśli drużyna nadal kontynuuje pasywny sposób atakowania, arbitrzy w każdym momencie mogą ukarać ją rzutem wolnym dla przeciwników. 

Kary

Sędziowie mogą przyznać drugiemu zespołowi piłkę także w przypadku np. błędu kroków, nieprzepisowego kozłowania czy przetrzymania piłki przez czas dłuższy niż trzy sekundy. 

Sędzia może ukarać zawodnika żółtą lub czerwoną kartką oraz karą dwóch minut. W tym ostatnim przypadku zatrzymywany jest czas gry, a dany gracz opuszcza boisko i jego drużyna walczy przez 120 sekund w osłabieniu.

Czerwona kartka oznacza, że dany zawodnik musi opuścić boisko oraz strefę zmian. Kara obowiązuje do końca meczu. Dyskwalifikacja oznacza ponadto dwie minuty wykluczenia. Na boisko po tym czasie wraca inny dowolny zawodnik.

Kara dwóch minut odgwizdywana jest np. w przypadku popchnięcia rywala, złapania go za szyję lub głowę, lub zmianę poza wyznaczoną strefą. 

Rzut karny dyktowany jest za faul w polu bramkowym, lub gdy zawodnik broniący narusza pole bramkowe.