Stolica bez klubu? O futbolu w Paryżu

👉 PSG – Inter [NA ŻYWO]. Oglądaj finał Ligi Mistrzów w TVP!

• Co daje wygrana w Lidze Mistrzów? Oto, co otrzyma zwycięzca
• Zobacz klasyfikację strzelców Ligi Mistrzów [TABELA]

PSG ma swojego bohatera w Lidze Mistrzów! Pobił rekord

Czytaj też

PSG ma swojego bohatera w Lidze Mistrzów! Pobił rekord

"Tylko jeden człowiek, i w dodatku genialny człowiek, może wytworzyć jakiś styl, jakiś plan. (...). Ale żeby miliony ludzi, pracujących przez kilka wieków i niewiedzących jeden o drugim, wytworzyło jakąś logiczną całość, jest to wprost niepodobne" – zastanawiał się nad Paryżem Wokulski. A mimo to, w tej logicznej całości, przez lata nie znalazło się miejsce dla klubów piłkarskich odpowiadających randze miasta.

W Londynie, Stambule i Madrycie pełno jest drużyn najwyższej klasy. Rozsądne wydaje się założenie, że im miasto większe, tym stanowi lepsze miejsce dla rozwoju piłkarstwa. W Paryżu tak się jednak nie stało. Można dziwić się tym bardziej, bo to właśnie Francja jest uważana za kraj najbardziej scentralizowany, najbardziej zależny od stolicy. A piłka nożna tego nie potwierdza – ważniejszymi ośrodkami futbolowymi przez lata były Saint-Etienne i Marsylia.

Dlaczego więc w tak ogromnym mieście przez tak długi czas nie istniały czołowe kluby piłkarskie? Dlaczego ostatnie derby Paryża w pierwszej lidze były w 1990 roku? Dlaczego żaden paryski zespół nie triumfował jeszcze w Lidze Mistrzów, a wcześniej w Pucharze Europy?

Można dowodzić, że zainteresowanie futbolem w porównaniu do innych sportów nie jest w Paryżu wystarczająco duże. Choć jest i był najpopularniejszy, to inne dyscypliny są mocną konkurencją. Zwłaszcza rugby. Ponadto w dawnym wyobrażeniu o dobrym wychowaniu chłopca nie było miejsca na kopanie piłki. Są to jednak przyczyny dodatkowe i nieistotne. Prawdziwy powód jest raczej w specyficznej naturze Paryża.

PSG ma swojego bohatera w Lidze Mistrzów! Pobił rekord

Czytaj też

PSG ma swojego bohatera w Lidze Mistrzów! Pobił rekord

Piękny powrót piłkarzy PSG. Początek sezonu jak z koszmaru

Czytaj też

Piękny powrót piłkarzy PSG. Początek sezonu jak z koszmaru

Polityka

"Przestraszone ogromną metropolią, kolejne reżimy odmawiały jej autonomii i zarządzały nią niemal bezpośrednio" – pisze historyk Bernard Marchand. Od rewolucji francuskiej do 1977 roku Paryż nie miał mera. Dwie próby jego powołania w XIX wieku nie przetrwały roku.

Republika, szczególnie po doświadczeniu Komuny Paryskiej, chciała bowiem kontrolować to, co dzieje się w jej sercu.

Miasto centralne, a w istocie... zdecentralizowane. Każdą dzielnicą zarządzano oddzielnie. Istniała wprawdzie jedna ogólna rada miejska, ale jej rola pozostawała skromna. Decydujące znaczenie miał rząd w osobie prefekta. Z tego powodu trudniej było inwestować w lokalne inicjatywy, w tym także w kluby sportowe. Futbol paryski miał więc ograniczone pole manewru. Do 1977 nie można było mówić o Paryżu jako całości – raczej o odrębnych możliwościach jego licznych dzielnic i przedmieść.

Piękny powrót piłkarzy PSG. Początek sezonu jak z koszmaru

Czytaj też

Piękny powrót piłkarzy PSG. Początek sezonu jak z koszmaru

Trener PSG przyznaje. Nie zagrali tak, jak chcieli

Czytaj też

Trener PSG przyznaje. Nie zagrali tak, jak chcieli

Widowisko

Obok polityki jest jeszcze kultura. Już w dziełach Balzaca czytamy, że w Paryżu "naprawdę wszystko jest widowiskiem". Do tych słów być może nawiązywał Paul Dietschy, historyk futbolu, gdy pisał, że w stolicy sport oglądało się inaczej niż gdziekolwiek indziej. Paryżanie nie byli kibicami. Paryżanie oczekiwali widowiska. Recenzowali, krytykowali, a dopiero później wspierali.

Prawa ekonomii mówią, że decyzja człowieka co obejrzeć (żeby nie napisać brzydziej – co skonsumować) polega na wyborze najlepszej spośród wielu alternatyw. A tych w Paryżu nie brakuje. Teatry, opery, kina, muzea, koncerty… Obejrzenie meczu zamiast kolejnego spektaklu w Comedie-Française? Futbol musi zasłużyć! A przez lata nie zasługiwał…

Trener PSG przyznaje. Nie zagrali tak, jak chcieli

Czytaj też

Trener PSG przyznaje. Nie zagrali tak, jak chcieli

Koniec z monopolem. Pierwszy taki finał od 21 lat!

Czytaj też

Koniec z monopolem. Pierwszy taki finał od 21 lat!

Rewolucja

W końcówce lat 60., gdy Puchar Europy stawał się ważnym elementem kultury europejskiej, brak wielkiego klubu i piłkarskiej chluby miasta zaczął Paryżowi przynosić ujmę. Cały futbol francuski był wówczas w dołku. Kluby nie miały dobrych wyników w pucharach, a reprezentacja nie awansowała do mundialu w Meksyku. Kryzys organizacyjny, ale też finansowy wymusił reakcję.

Sprawą zajęło się Ministerstwo Sportu oraz francuski związek piłkarski, który w 1969 przeprowadził ankietę. "Czy chciałbyś wielki klub piłkarski w Paryżu?" – ponad 60 tysięcy odpowiedziało twierdząco. W tamtym czasie tylko Red Star z podparyskiego Saint-Ouen rywalizował w pierwszej dywizji ligi francuskiej, ale walczył nie o trofea, lecz o utrzymanie.

Wolę wyrażoną w ankiecie zaczął realizować komitet złożony z grupy ambitnych przedsiębiorców. W skład weszli Fernand Sastre, Pierre-Etienne Guyot, Guy Crescent i Henri Patrelle. Najpierw powstał wirtualny Paris Football Club, jednak ostatni z przedsiębiorców pełnił również funkcję prezydenta drugoligowej drużyny z przedmieść, Stade Saint-Germain, której początki sięgają 1904 roku. I tak doszło do połączenia.

Paris FC miał wnieść finanse i ideę, a starszy klub piłkarzy, trenera i status profesjonalny. Pieniędzy jednak nie wystarczało. I gdyby nie Santiago Bernabeu, być może byłby to kres projektu. Legendarny prezydent Realu Madryt zainteresował się bowiem losem futbolu w stolicy Francji i polecił zorganizowanie zbiórki, na wzór znanego w Hiszpanii systemu socios.

1 lutego 1970 roku na antenie stacji radiowej Europe 1 ogłoszono początek akcji. W cztery godziny zebrano prawie milion franków! Pieniądze płynęły z różnych stron świata, a złożyło się około 20 tysięcy chętnych. Po raz pierwszy we Francji fani uczestniczyli w powołaniu klubu piłkarskiego. Kilka miesięcy później, 12 sierpnia, Paris Saint-Germain powstał oficjalnie.

Koniec z monopolem. Pierwszy taki finał od 21 lat!

Czytaj też

Koniec z monopolem. Pierwszy taki finał od 21 lat!

Kiedy finał Ligi Mistrzów 2024/2025: PSG – Inter?

Czytaj też

Kiedy finał Ligi Mistrzów 2024/2025: PSG – Inter?

Umocnienie przez podział

W sezonie 1971/1972 nowa drużyna grała już w pierwszej dywizji, ale zbiórka okazała się sukcesem jednorazowym. Znowu pojawiły się kłopoty finansowe. Tym razem pomoc zaproponowała rada miasta. Zaoferowała 850 tysięcy franków na spłatę długów pod warunkiem, że… klub usunie z nazwy drugi człon. Ale Patrelle, dbający o dziedzictwo Saint-Germain, nie zgodził się. A to doprowadziło niespodziewanie do podziału. Zdawało się, że projekt upada.

Paris FC pozostał na pierwszym poziomie rozgrywkowym, a Paris Saint-Germain (nie zdecydowano się na powrót do dawnej nazwy) stracił status profesjonalny i został zdegradowany do trzeciej ligi. Był to cios, po którym drużyna spod Paryża miała się nie podnieść. Kultura sportowa okazała się jednak silniejsza niż budżet i wsparcie rady miasta. To właśnie Patrelle uratował poziom piłkarski i organizacyjny, mimo że najlepsi zawodnicy zostali po drugiej stronie.

Już w 1974 roku losy się odwróciły. Paris Saint-Germain po dwóch latach awansował do pierwszej dywizji. W międzyczasie doszło do zmian. Klubem zaczął zarządzać Daniel Hechter, znany projektant mody. I zatrudnił legendarnego Justa Fontaine’a na stanowisku dyrektora sportowego. Gdy drużyna wygrywała mecz barażowy z Valenciennes, to Fontaine z emocji zasłabł na murawie.

Jak na ironię, w tym samym sezonie Paris FC spadł do drugiej ligi. Doszło do symbolicznego przekazania stadionu. Park Książąt, najważniejszy wówczas obiekt w mieście, dostał beniaminek. I już go nie oddał. A Paris FC zniknął na długie lata…

Kiedy finał Ligi Mistrzów 2024/2025: PSG – Inter?

Czytaj też

Kiedy finał Ligi Mistrzów 2024/2025: PSG – Inter?

PSG wygrało Ligę Mistrzów. Sprawdź wyniki i drabinkę fazy pucharowej

Czytaj też

PSG wygrało Ligę Mistrzów. Sprawdź wyniki i drabinkę fazy pucharowej

Ici c’est Paris

Saint-Germain-en-Laye, pierwotna siedziba PSG, leży 15 kilometrów na zachód od Paryża. W tamtejszym zamku urodził się Ludwik XV, Król Słońce. Miasto było ważne dla monarchii, stąd w barwach klubu znajduje się też kolor biały (pozostałe to barwy Paryża). I mimo królewskiego prestiżu, paryżanom do dzisiaj przeszkadza to nawiązanie. Katarczycy, zmieniając herb w 2013, zadbali o to, aby Paris zapisać znacznie większymi literami.

Od 1974 roku nikt już nie miał jednak wyboru. Cały Paryż musiał zaakceptować, że to Paris Saint-Germain stanie się wyczekiwanym wielkim klubem. A projekt przyspieszył, gdy powrócił urząd mera – na stałe. W 1977 pierwszym od dawna autonomicznym szefem Paryża został Jacques Chirac, późniejszy prezydent.

Jego możliwości sprawcze wciąż jednak były małe, a władza miała raczej charakter symboliczny. A właśnie za pomocą symboli Chirac próbował ją wzmacniać. PSG stało się dla nowego mera sposobem na podkreślanie odrębności Paryża i tożsamości lokalnej. Stąd duże wsparcie finansowe, a nawet bezpośrednie zaangażowanie miasta w działalność klubu. Czynił to między innymi Jean Tiberi, kolejny mer. A Chirac miał osobiście pilnować transferu Luisa Fernandeza, który dzięki dokonaniom piłkarskim i trenerskim stał się jedną z najbardziej legendarnych postaci Parku Książąt.

Badacz paryskiego futbolu, David Ranc, twierdzi, że to właśnie splot dwóch wydarzeń, inicjatywy powołania klubu i powrotu urzędu mera, zdecydował o długotrwałym powodzeniu projektu. Paryżanie zaczęli stopniowo utożsamiać się z nowym zespołem i rzeczywiście mu kibicować, a nie, jak dawniej, jedynie recenzować. Tym bardziej, że szybko mieli powody do radości. W 1982 Paris Saint-Germain zdobył pierwszy Puchar Francji, a cztery lata później wygrał ligę. Za kolejnych dziesięć triumfował w Pucharze Zdobywców Pucharów. I jeszcze po drodze grał w półfinale Ligi Mistrzów.

PSG wygrało Ligę Mistrzów. Sprawdź wyniki i drabinkę fazy pucharowej

Czytaj też

PSG wygrało Ligę Mistrzów. Sprawdź wyniki i drabinkę fazy pucharowej

Telewizja Polska pokaże finał Ligi Mistrzów!

Czytaj też

Telewizja Polska pokaże finał Ligi Mistrzów!

Nowa tożsamość

Paryż nie był jeszcze w stanie ścigać się z Londynem pod względem liczby klubów, ale zaczął zbliżać się do niego kulturowo. Nowa drużyna stawała się powoli symbolem tożsamości lokalnej. Młodzi paryżanie mogli przeżywać to, co widzieli do tej pory jedynie za granicą. Zapełnienie trybun na początku nie było standardem, ale... wszystko szło w dobrym kierunku.

Nawet poważny kryzys klubu na początku nowego tysiąclecia nie wypłoszył kibiców z Parku Książąt. Widownia przestała żądać spektaklu za wszelką cenę i stawała się wierna. Paris Saint-Germain to teraz tożsamość i jest to tożsamość paryska.

Nie zmienia to jednak faktu, że w stolicy Francji mieszkają ludzie wymagający. I mimo że po przejęciu klubu przez Qatar Sports Investments w 2011 roku Paris Saint-Germain regularnie powiększa gablotę z tytułami krajowymi, to za brak zwycięstwa w Lidze Mistrzów wciąż obrywa. "Oni ciągle przegrywają" – można usłyszeć w mieście zakochanych. Być może i to zmieni się 31 maja w Monachium.

Telewizja Polska pokaże finał Ligi Mistrzów!

Czytaj też

Telewizja Polska pokaże finał Ligi Mistrzów!

Nowa era Paris FC?

W sezonie 2025/2026, po raz pierwszy od ponad czterdziestu lat, zagra w pierwszej lidze także Paris FC. Po wielu turbulencjach, a nawet zmianach nazwy, drugie dziecko rozłamu trafiło do cierpliwego właściciela, który wyznaczył jasny cel: powrót. Pierre Ferracci przejął klub w 2012 i mozolnie pracował nad rozwojem drużyny.

Wiemy, że wkrótce prawie cały dobytek Ferracciego przejmie najbogatszy Francuz, Bernard Arnault, a mniejszościowe udziały przypadną Red Bullowi. Awans jest jednak wyłączną zasługą starego właściciela. Nowy układ daje tylko nadzieje na przyszłość. To bez wątpienia najbardziej obiecujący projekt w historii Paris FC.

Cel numer jeden? Zadomowić się w górnej połowie Ligue 1. A potem będą pewnie kolejne… Ale najpierw trzeba zadomowić się na nowym stadionie!

PSG znokautowało Inter! Oglądaj studio po finale LM!

Czytaj też

PSG znokautowało Inter! Oglądaj studio po finale LM!

Dwa stadiony

Przed rewolucją po południowym skrawku szesnastej dzielnicy Paryża biegały książęta. Był tam bowiem królewski park. Później teren ten zurbanizowano i przeznaczono na stadion. Najpierw w 1897 jeden, Parc des Princes. Nazwa adekwatna. Potem, trzy dekady później i zaledwie 50 metrów dalej, powstał drugi. Stade Jean-Bouin, na cześć srebrnego medalisty olimpijskiego ze Sztokholmu w biegu na 5000 metrów. Od niedawna na dwóch sąsiadach skupia się uwaga piłkarskiego świata.

Paris FC przenosi się na Stade Jean-Bouin po wielu latach użytkowania Stade Sebastien Charlety. Stary obiekt, z bieżnią dookoła, jest już nieatrakcyjny według klubu. Nasser Al-Khelaifi pragnie zaś rozbudować Park Książąt, ponieważ trybuny wyglądają zbyt skromnie.

Powiększenie stadionu aktualnego mistrza Francji wobec rozwoju Paris FC wydaje się pilne. Niektórzy spekulują nawet, że brak miejsc na spotkaniach PSG zwiększy frekwencję na sąsiedniej arenie. A to na pewno pomoże rywalowi zza miedzy…

Od pewnego czasu Francja nie narzeka już na brak mocnego klubu w stolicy, a raczej na jego przesadną dominację. Rozważany jest więc pomysł, aby organizować turniej na zakończenie Ligue 1. Półfinał, a potem finał. Może więc wkrótce obejrzymy w nim derby Paryża? A wtedy dzieło ludzi pracujących przez kilka dekad stanie się logiczną całością.

Zanim jednak do tego dojdzie, Paris Saint-Germain zmierzy się z Interem Mediolan w finale Ligi Mistrzów. Transmisja spotkania w Telewizji Polskiej.

Mecz Interu z PSG będzie można obejrzeć w TVP 1, TVP Sport, TVPSPORT.PL, aplikacji mobilnej, Smart TV i HbbTV. Przedmeczowe studio rozpocznie się o godz. 19:30. Już teraz zapraszamy do oglądania.

Liga Mistrzów 2024/2025, finał: Paris Saint-Germain – Inter Mediolan [szczegóły transmisji]

Kiedy mecz: 31 maja (sobota), godzina 21:00
Gdzie oglądać: od 19:30 w TVP Sport, TVPSPORT.PL, aplikacji mobilnej, Smart TV i HbbTV, od 20:30 w TVP 1
Kto skomentuje: Mateusz Borek, Grzegorz Mielcarski
Prowadząca studio: Paulina Chylewska
Reporterzy: Hubert Bugaj, Jacek Kurowski (boisko)
Goście/eksperci: Artur Wichniarek, Dariusz Szpakowski

PSG znokautowało Inter! Oglądaj studio po finale LM!

Czytaj też

PSG znokautowało Inter! Oglądaj studio po finale LM!