19 kwi 2021 | Inne / Tokio 2020

Sztokholm 1912: Shizo Kanakuri przebiegł maraton w... niemal 55 lat. Po drodze wziął ślub

Maratończycy na starcie - wśród nich Shizo Kanakuri (fot. Getty Images)

Shizo Kanakuri przeszedł do historii japońskiego sportu jako ten, który rozpowszechnił kulturę biegania na długich dystansach. Sam został "rekordzistą" olimpijskim w maratonie. Mianowicie: nikt nie potrzebował więcej czasu, żeby go ukończyć. Wystartował 14 lipca 1912 roku, a do mety dotarł 55 lat później. Po drodze zasnął, wziął ślub i miał szóstkę dzieci.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ

Pierwszy walkower w lekkoatletyce. Wyndham Halswelle został mistrzem olimpijskim biegnąc samemu

Za 95 dni w Tokio rozpoczną się igrzyska olimpijskie. Transmisje w TVP!
Terminarz finałów | Reprezentacja Polski
* * *

Na początku XX wieku w Japonii pojęcie sportu znacznie różniło się od tego reprezentowanego przez Pierre'a de Coubertina. Trenowano głównie sztuki walki, a chęć uczestnictwa w igrzyskach nie była ogromna. Oczywiście – znalazły się wyjątki. Olimpijskimi pionierami zostali biegacze. W 1912 roku do Sztokholmu z Kraju Kwitnącej Wiśni pojechało (tak, pojechało – nie poleciało) dwóch zawodników – sprinter Yahiko Mishima i maratończyk Kanakuri.

Podróż nie była łatwa. Zawodnicy przebywali ją w towarzystwie dwóch działaczy. Musieli spędzić wspólnie przeszło dziesięć dni w pociągu, a na igrzyskach pojawili się niedługo przed ich rozpoczęciem. Spowodowało to problemy z aklimatyzacją. Nie było też normalnego treningu, który rekompensowali sobie, biegając wokół stacji podczas postojów.

Mimo to Kanakuri był świadomy, że w Sztokholmie może walczyć o coś więcej niż samo osiągnięcie mety. Krajowe eliminacje w listopadzie 1911 roku wygrał z niesamowitym jak na tamte czasy wynikiem 2:32,45. Był to rezultat lepszy od nieoficjalnego rekordu świata, lecz nigdy nie został za niego uznany z powodu wątpliwości odnośnie odpowiedniej długości trasy. Niemniej, Japończyk mógł nastawiać się na walkę o bardzo dobry wynik.

Słońce i sok pomarańczowy

14 lipca 1912 roku stanął na starcie. Był wówczas zmęczony trudami podróży, a w dodatku popełnił serię błędów. Zadania nie ułatwiły mu tradycyjne japońskie buty, tzw. tabi, wykonane z bawełny i nie nadające się na zmienną nawierzchnię sztokholmskiej trasy. Co więcej – Kanakuri, podobnie jak większość zawodników w tamtych czasach, wierzył, że nadmierna potliwość spowalnia biegacza. W trakcie rywalizacji pił więc jak najmniej.

Okazało się to nie najlepszym pomysłem – szczególnie, że tego dnia w stolicy Szwecji było wyjątkowo ciepło. Temperatura sięgająca 32 stopni Celsjusza z każdym kilometrem coraz bardziej dawała się we znaki. Między 27 a 32 kilometrem był wyczerpany, a na ratunek pospieszył mu gospodarz jednego z domów, obok którego przebiegał.

Zawodnik został zabrany do willi, gdzie poczęstowano go sokiem pomarańczowym. Gdy go wypił, zmęczony usnął. Według jednych przekazów obudził się po godzinie, według innych – dopiero następnego dnia. Nie ulega jednak wątpliwości, że czuł się z tym źle, głównie mentalnie. Uważał, że przyniósł hańbę krajowi. Uznał, że w tej sytuacji nie może zgłosić się do organizatorów i przyznać co zaszło. Wolał nie pokazywać się nikomu i na własną rękę udać w drogę powrotną.

Jadąc do Japonii nie wiedział, że upał pokonał tego dnia wielu. Maraton ukończyło zaledwie 34 z 69 startujących. Na trasie doszło też do tragedii. Portugalczyk Francisco Lazaro stracił przytomność osiem kilometrów przed metą, a następnego dnia zmarł. Poza słońcem rękę do tego dramatu przyłożył jednak także on sam, smarując ciało tłuszczem. Miało to zapobiec poparzeniom słonecznym. Spowodowało zaś niemożność pocenia się, a przez to wzrost temperatury ciała do przeszło 42 stopni.

Shizo Kanaruri podczas startu na IO w Antwerpii oraz po latach - oglądający biegaczy (fot. Getty Images)

Powrót zaginionego

Organizatorzy obawiali się, że podobny los spotkał Kanakuriego. W czasach, gdy nie marzono jeszcze o nawigacji cyfrowej, nie mogli ustalić, co się z nim działo. Uznano go za zaginionego.

On tymczasem wrócił do kraju, gdzie dalej trenował, by porażkę przekuć w sukces. Rozpowszechnił kulturę biegania na długich dystansach – zdobywał mistrzostwa Japonii, prowadził szczęśliwe życie rodzinne – wziął ślub, doczekał się licznego potomstwa. Nie zrezygnował także z aspiracji olimpijskich.

Co ciekawe, pomimo że pojawił się na igrzyskach w Antwerpii (1920) i Paryżu (1924), w Szwecji wciąż pozostawał uznawany za zaginionego. Przeszło pół wieku po rywalizacji w Sztokholmie Skandynawowie odszukali go i postanowili zaprosić do miasta. Oficjalnie – na obchody 55. rocznicy igrzysk, a nieoficjalnie – by pozwolić dokończyć to, co zaczął.

Bez sportowego obuwia, a w lakierkach, symbolicznie przebiegł okrążenie na stadionie olimpijskim i przeciął linię mety. 20 marca 1967 roku zakończył olimpijski maraton – po 54 latach, 246 dniach, 5 godzinach, 32 minutach i 20 sekundach. Był już wówczas staruszkiem, mającym żonę, szóstkę dzieci i dziesięcioro wnucząt. Jego bieg został uznany za najdłuższy maraton w historii.