07 cze 2021 | Inne / Tokio 2020

Ateny 1906. Powiew antyku i ratunek idei olimpijskiej

"Dyskobol" Myrona i stadion, na którym rywalizowano podczas międzyigrzysk w Atenach (fot. Getty Images)

Dziś MKOl nie uznaje ich za "pełnoprawne" igrzyska, choć w dużej mierze przyczyniły się do uratowania ruchu olimpijskiego. W 1906 roku w Atenach miała miejsce jedna z najbardziej osobliwych imprez sportowych. Nawiązała do starożytności bardziej niż którakolwiek inna i przywróciła wiarę w to, że idea Pierre'a de Coubertina ma sens. Pomimo nieobecności barona.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ

Rasizm w centrum igrzysk. Haniebna karta początków olimpizmu

Za 46 dni w Tokio rozpoczną się igrzyska olimpijskie. Transmisje w TVP!
Terminarz finałów | Reprezentacja Polski
* * *

Pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie zorganizowano w 1896 roku w Atenach. Okazały się sukcesem, co doprowadziło do... konfliktu interesów. De Coubertin, jak zakładał od początku, zamierzał nadać zawodom międzynarodowego charakteru. W opozycji stali Grecy, roszczący sobie wyłączne prawa. Uważali imprezę za dziedzictwo narodowe i twierdzili, że powinni zostać jej wiecznym organizatorem.

Międzynarodowy Komitet Olimpijski uciął dywagacje na temat pozostawienia igrzysk w stałej lokalizacji, przyznając prawa do goszczenia kolejnych edycji Paryżowi i Chicago. Zawody w 1900 i 1904 roku okazały się jednak organizacyjnym niewypałem i zaprzeczeniem wartości krzewionych przez ich wskrzesiciela.

Po dwóch potężnych ciosach ruch olimpijski stanął nad przepaścią. Doprowadziło to do powrotu głosów o wyłącznie greckich igrzyskach. Choć wciąż nie było na to zgody, dano zielone światło innemu szalonemu pomysłowi. Ateny miały gościć tzw. międzyigrzyska, rozgrywane co cztery lata w połowie olimpiady – między jednymi a drugimi igrzyskami.

Podczas sesji MKOl w 1905 roku postanowiono, że pierwsze odbędą się już rok później. Mimo akceptacji, de Coubertin do projektu podchodził bez entuzjazmu. Do tego stopnia, że do Aten nawet nie przyjechał, a w późniejszych wzmiankach na temat "igrzysk" z 1906 roku dopisywał słowo "nieoficjalne".

"Inny świat i organizacja". Wspomnienie IO w Tokio 1964

Wspomnienie igrzysk w Tokio 1964 (fot. TVP)

"Inny świat i organizacja". Wspomnienie IO w Tokio 1964

Powiew antyku

Międzyigrzyska trwały od 22 kwietnia do 2 maja. Były więc, podobnie jak impreza, która odbyła się w Atenach dziesięć lat wcześniej, skumulowane w miejscu i czasie. Cieszyły się większym zainteresowaniem niż igrzyska z 1904 roku. Wystąpiło aż 884 sportowców z 21 krajów.

Po raz pierwszy przeprowadzono ceremonię otwarcia z defiladą reprezentacji. Pod flagą narodową poszli Amerykanie, którzy przedtem rywalizowali jako przedstawiciele poszczególnych uczelni i klubów. W stawce debiutowali także Finowie. Jeden z nich, Verner Jarvinen, został mistrzem olimpijskim w antycznym rzucie dyskiem.

Była to osobliwa konkurencja, która później pojawiła się jeszcze tylko raz (w 1908 roku). Zawodnicy mieli za zadanie posłać dysk jak najdalej, naśladując przy tym ruch, który można skojarzyć z posągiem "dyskobola" Myrona – i posługując się większym i cięższym sprzętem niż "zwyczajny", stylizowanym na taki, jakiego używano w starożytności.

Inną z niecodziennych dyscyplin – nie rozgrywaną nigdy na żadnych innych igrzyskach – był pięciobój antyczny. W jego ramach wszyscy zawodnicy przystąpili do skoku w dal, antycznego rzutu dyskiem i rzutu oszczepem. Czołowa ósemka wystartowała następnie w biegu na jedno okrążenie, po którym najlepsza szóstka wzięła udział w zapasach. Mistrzem został Szwed Hjalmar Mellander.

Pięć medali i 16 igrzysk. Olimpijskie wspomnienia Szpakowskiego

Pięć medali i 16 igrzysk. Olimpijskie wspomnienia Szpakowskiego

Krytyka odwołania IO. "Sport musiał zgodzić się na teatr"

Czytaj też

Trener Tomasz Kryk był przeciwnikiem odwoływania igrzysk (fot. Getty)

Krytyka odwołania IO. "Sport musiał zgodzić się na teatr"

Jednorazowy sukces

Impreza odniosła niewątpliwy sukces. Była skromna, lecz pod każdym względem lepsza od katastrofalnych igrzysk w Paryżu i St. Louis. Na nowo pobudziła ruch olimpijski i dała wiarę w to, że idea de Coubertina ma sens. Ateny miały organizować ją regularnie, co cztery lata. Edycje zaplanowane na 1910, 1914 i 1918 rok nigdy nie doszły jednak do skutku. Przyczyniła się do tego sytuacja polityczna i liczne wojny na Bałkanach.

Można więc powiedzieć, że de Coubertin okazał się największym zwycięzcą. Grecja w żadnym stopniu nie zdołała zawłaszczyć i znacjonalizować igrzysk, a jedynie wzmocniła stworzony przez niego ruch. Mimo to nie uznał nigdy imprezy z 1906 roku za "pełnoprawne" igrzyska olimpijskie.

Nie zrobił tego także MKOl, choć podczas sesji w Londynie w 1948 roku Węgier Ferenc Mezoe zaproponował, żeby nadać im status Igrzysk IIIb – tak, by zmieściły się między III igrzyskami w St. Louis, a IV w Londynie. Wniosek rozpatrzyła trzyosobowa komisja, w której skład weszli Amerykanin Avery Brundage (który w 1952 został prezydentem MKOl), Kanadyjczyk Sidney Dawes i Kubańczyk Miguel Moenck.

Rok później, podczas sesji w Rzymie, przedstawili raport, w którym odrzucili wniosek. Argumentowali, że nadanie tej imprezie statusu igrzysk po takim czasie, nie dodałoby jej prestiżu, a jedynie stworzyło niebezpieczny precedens.

Międzyigrzyska w Atenach, choć były znacznie bardziej olimpijskie niż imprezy w Paryżu i St. Louis, pozostają więc jedynie historyczną ciekawostką. Gdyby ich nie zorganizowano, losy nowożytnych igrzysk mogłyby potoczyć się zupełnie inaczej.

Krytyka odwołania IO. "Sport musiał zgodzić się na teatr"