1954: mundial w liczbach i ciekawostkach

V Championnat du Monde de Football-Coupe Rimet – Szwajcaria 1954

Termin: 16 czerwca - 4 lipca 1954 (19 dni)
Liczba zespołów: 16
Mecze: 26
Gole: 140 (średnia na mecz 5,38)
Stadiony: 6
Miasta-gospodarze: 6 (Berno, Bazylea, Genewa, Lozanna, Lugano, Zurych)

Mistrz świata: Niemcy Zachodnie
Finał: Niemcy Zachodnie – Węgry 3:2
Mecz o 3 miejsce: Austria – Urugwaj 3:1
Król strzelców: Sándor Kocsis (Węgry) – 11 goli
Uczestnicy: Anglia, Austria, Belgia, Brazylia, Czechosłowacja, Francja, Jugosławia, Korea Południowa, Meksyk, Niemcy Zachodnie, Szkocja, Szwajcaria, Turcja, Urugwaj, Włochy, Węgry.

- Turniej rozegrano w 50-lecie FIFA. Wybór Szwajcarii nie był więc przypadkowy, bo tam mieści się siedziba tej organizacji. Szwajcaria jako kraj neutralny nie była zniszczona w czasie II wojny światowej.
- „Ojciec mundiali”, 81-letni już Jules Rimet przestał być prezydentem FIFA. Obradujący przed mistrzostwami kongres wyznaczył na jego następcę Belga R.W. Seeldrayersa. Rimet wręczał jeszcze Złotą Nike zwycięzcom turnieju.
- Niemcy trzecim krajem, który zdobył mistrzostwo świata, po Urugwaju i Włoszech.
- Niemcy pierwszym mistrzem, który przegrał mecz (3:8 z Węgrami w fazie grupowej).
- Turniej o najwyższej w historii średniej strzelonych bramek (140 w 26 meczach – 5,38 na mecz).
- W ćwierćfinale Austria-Szwajcaria 7:5 padł rekord goli w jednym meczu (12).
- Do eliminacji zgłosiło się 45 reprezentacji, ale 6 zgłoszeń FIFA odrzuciła, a 3 drużyny wycofały się bez rozegrania meczu (w tym Polska).
- Pierwszy raz z mistrzostw świata przeprowadzono transmisje telewizyjne.
- Pierwszy raz wszyscy zawodnicy mieli stałe numery na koszulkach. Reprezentacje musiały zgłaszać miesiąc przed finałami wstępne 40-osobowe kadry, a potem ostateczną listę 22 graczy.
- Debiutanci w finałach (3): Korea Południowa, Szkocja, Turcja.
- Po raz pierwszy cztery czołowe drużyny otrzymały medale (złote, pozłacane, srebrne i brązowe). - 26 sędziów, w tym 10 tylko liniowych.

Stadiony:
St. Jakob-Stadion, Bazylea (6 meczów)
Wankdorf-Stadion, Berno (5 meczów)
Stade des Charmilles, Genewa (4 mecze)
Stade Olympique de la Pontaise, Lozanna (5 meczów)
Stadio di Cornaredo, Lugano (1 mecz)
Hardturm-Stadion, Zurych (5 meczów)

Fakty:
– Niezwykle oryginalny system rozgrywek (jedyny raz w historii). W czterozespołowych grupach nie było meczów każdy z każdym: dwie drużyny były rozstawione i nie grały ze sobą, a tylko z dwoma pozostałymi, nierozstawionymi.
– W każdym meczu zakończonym remisem obowiązywała dogrywka 2x15 minut- także w fazie grupowej! Jeśli także po dogrywce był remis, to w fazie grupowej taki wynik uznawano za ostateczny, natomiast w ćwierć- i półfinałach miało być zarządzane losowanie. Jedynie finał w przypadku remisu po dogrywce miał być powtarzany. W fazie grupowej były 2 dogrywki (Brazylia-Jugosławia i Anglia-Belgia; obie nie wyłoniły zwycięzcy), a w dalszej części turnieju tylko jedna, w półfinale Węgry-Urugwaj (4:2). Nie było więc potrzeby losowania.
– 3 drużyny awansowały do finałów bez gry w eliminacjach: obok gospodarza Szwajcarii i obrońcy tytułu Urugwaju, także Węgry po wycofaniu się z eliminacji Polski.
- Losowanie finałów odbyło się jeszcze w trakcie eliminacji (30 listopada 1953) – nie znano aż 8 finalistów. Wśród rozstawionych drużyn widziano Hiszpanię, która potem nie awansowała na mundial kosztem Turcji.
- Grano szwajcarskimi piłkami „Swiss World Champion” (ale bez żadnych napisów), produkowanymi przez lokalną firmę Ulrich Schaer AG z Murgenthal.

Pierwszy w historii mistrz świata, który przegrał mecz: Niemcy (porażka w fazie grupowej z Węgrami 3:8). Sami Niemcy powtórzyli to w 1974 roku (porażka z NRD 0:1), mistrzami z porażką były też Argentyna (1978 z Włochami 0:1) i Hiszpania (2010 ze Szwajcarią 0:1).
Najwięcej w historii goli w jednym meczu: 12 – w ćwierćfinale Austria-Szwajcaria 7:5 (26 czerwca 1954, Lozanna).
Zwycięstwo najwyższą w historii różnicą bramek: Węgry-Korea Południowa 9:0 (17 czerwca 1954, Zurych). Taka sama różnica na kolejnych mundialach: Jugosławia-Zair (9:0 w 1974 r.) i Węgry-Salwador (10:1 w 1982 r.).
Rekord zdobytych bramek: 27 – tyle goli strzelili Węgrzy; do dziś żadna drużyna nie strzeliła na jednym mundialu więcej.
Rekord straconych bramek: 16 – tyle straciła Korea Południowa w zaledwie dwóch meczach. Nie strzeliła żadnego gola i jej bilans 0:16 do dziś jest najgorszy w historii turniejów o MŚ.
Rekord straconych bramek przez mistrza świata: 14 – Niemcy’1954 są pod tym względem najgorsi w historii, ale jednocześnie strzelili 25 goli i są tu najlepsi w dziejach mundiali.
Pierwszy w historii strzelec dwóch hat-tricków w jednym turnieju: Węgier Sándor Kocsis (3 gole z Koreą Południową i 4 z Niemcami w fazie grupowej).
Pierwszy i jedyny w historii zawodnik, który strzelił minimum po 2 gole w 4 kolejnych meczach: Sándor Kocsis.
Najwięcej bramek w meczu remisowym: 8 - remis 4:4 w meczu Anglia-Belgia (17 czerwca 1954, Bazylea). W całej historii mundiali remis 4:4 padł jeszcze raz, w meczu Kolumbia-ZSRR w 1962 roku.
Pierwsze w historii mecze eliminacyjne w Ameryce Południowej: we wcześniejszych turniejach zespoły z Ameryki Płd. zawsze awansowały do finałów bez gry.
Pierwsze w historii losowanie, które wyłoniło finalistę: eliminacyjna grupa VI w Europie. W rywalizacji Turcji z Hiszpanią (1:4 i 1:0) musiano rozegrać dodatkowy mecz na neutralnym terenie, w Rzymie. Remis 2:2 po dogrywce zostawił sprawę awansu losowi. Wygrali Turcy, a losującym był 14-letni Luigi Franco Gemma, syn pracownika stadionu w Rzymie.
Pierwsza w historii transmisja telewizyjna: mecz Francja-Jugosławia otwierający mistrzostwa (16 czerwca 1954 w Lozannie).
Pierwszy gol samobójczy w dogrywce: Anglik Jimmy Dickinson dla Belgii w 94 minucie meczu (17 czerwca 1954 w Bazylei).
Pierwsi bracia z tytułem mistrza świata: Fritz i Ottmar Walterowie z Niemiec. Obaj grali w finale z Węgrami. Są też pierwszymi w historii braćmi, którzy zdobyli gola w tym samym meczu (po 1 trafieniu w meczu barażowym z Turcją; natomiast po 2 gole solidarnie zdobyli w półfinale z Austrią). Braterska para zdobędzie mistrzostwo świata jeszcze tylko raz: Jackie i Bobby Charltonowie w 1966 roku.
Pierwszy w historii trener, który zrezygnował z posady w trakcie mundialu: Andy Beattie (Szkocja) złożył dymisję po meczu z Austrią 0:1. Już bez niego Szkocja przegrała potem z Urugwajem aż 0:7.

Ciekawostki:
- Pierwszy raz w historii w wielkim finale spotkały się drużyny, które wcześniej grały ze sobą w tych mistrzostwach (Węgry – RFN najpierw 8:3, w finale 2:3).
- Niemcy zostały mistrzem świata nie grając z żadną drużyną spoza Europy. Są też jedynym w historii mistrzem, który w wielkim finale przegrywał już dwoma bramkami (od 0:2 do 3:2 z Węgrami).
- Trener Sepp Herberger prowadził Niemcy na turnieju w 1938 roku, czyli 16 lat wcześniej (a jeszcze wcześniej, w 1934 r. był asystentem selekcjonera Nerza). Ustanowi rekord, bo poprowadzi RFN także na turniejach w 1958 i 1962 roku.
- Niemcy rozpoczęły w 1954 roku niespotykaną serię - w kolejnych 15 turniejach (do 2010 roku włącznie) zawsze awansowały do czołowej ósemki.
- Węgrzy we wszystkich meczach, oprócz przegranego finału, strzelali minimum 4 gole (4 kolejne mecze z 4 golami na jednym mundialu - rekord mistrzostw świata).
- Były to jedyne mistrzostwa, podczas których wszystkie drużyny przegrały co najmniej jeden mecz.
- Urugwaj pierwszy raz w historii mś przegrał mecz (półfinał z Węgrami), ale w swoim trzecim starcie trzeci raz doszedł do półfinału (zajął 4 miejsce, w 1930 i 50 mistrz świata).
- Szwajcaria czwarty raz z rzędu znalazła się w czołowej ósemce.
- Turcja kolejny awans na mundial wywalczyła dopiero po 48 latach, w 2002 roku.
- Polska, po wylosowaniu „złotej jedenastki” z Węgier, wycofała się z eliminacji bez rozgrywania meczu.
- Po raz drugi i ostatni Mistrzostwa Brytyjskie były jednocześnie eliminacjami do mundialu dla drużyn ze Zjednoczonego Królestwa .
- Korea Południowa, z powodu wojny z Północą, oba mecze eliminacyjne z Japonią rozegrała na jej terenie, w Tokio. Gracze Korei nie mieli przynależności klubowej, formalnie wszyscy byli żołnierzami.
- Szkoci, ze względów oszczędnościowych, wysłali na mundial tylko 13 zawodników spośród zgłoszonych 22.
- Dwaj niemieccy mistrzowie świata wywodzili się z Polski: Richard Hermann i Fritz Laband.
- Węgier Ferenc Puskas i Urugwajczyk Jose Santamaria zagrają razem na mundialu w 1962 roku w barwach Hiszpanii.
- Jedyny raz w historii jedna z grup składała się wyłącznie z drużyn europejskich (grupa 4 – Anglia, Włochy, Belgia, Szwajcaria). Podobny przypadek wydarzy się w 1978 roku, ale w 2 rundzie grupowej (grupa 1 - Holandia, Włochy, Austria, RFN).
- Brazylia pierwszy raz grała w żółtych koszulkach.
- Trenerem Brazylii był Zezé Moreira – jego brat, Aymoré Moreira w 1962 r. poprowadzi canarinhos do mistrzostwa świata na mundialu w Chile.
- „Bitwa w Bernie” to określenie ćwierćfinału Węgry-Brazylia (4:2), brutalnego meczu, w którym aż trzech zawodników zostało wyrzuconych z boiska. Interweniowała policja, a bijatyki przeniosły się po meczu do szatni.
- „Upalny bój w Lozannie” to z kolei określenie ćwierćfinału Szwajcaria-Austria (5:7). Prawdopodobnie żaden inny mecz w historii mundiali nie był toczony w tak wysokiej temperaturze – ponad 40 st.C.
- „Cud w Bernie” („Wunder von Bern”) – to potoczne określenie finału, w którym Niemcy sensacyjnie pokonali „złotą jedenastkę” Węgier.
- Półfinałowy mecz Węgry-Urugwaj (4:2 po dogrywce) uważany jest za najlepszy w całej historii MŚ.