Reprezentacja Polski. Czesław Michniewicz selekcjonerem. Jak może grać kadra?

Kto zostanie selekcjonerem? Transmisja prezentacji na żywo w TVP

Głównym zadaniem Michniewicza będzie opracowanie odpowiedniej strategii na marcową batalię. Oczekiwać będą jej nie tylko piłkarze, ale i władze polskiego związku. Te uczyniły go przecież selekcjonerem nie przez wzgląd na osobiste sympatie, a dzięki jego analitycznemu podejściu.

Michniewicz uchodzi w środowisku za trenera bardzo poukładanego taktycznie. Bazującego na najlepszych zagranicznych wzorcach i śledzącego wszystkie aktualne trendy. Zwłaszcza te pochodzące z Półwyspu Apenińskiego...

PRAGMATYZM

Inspiracja włoskim calcio jest jednym z czynników, które sprawiają, że Michniewicz uznawany jest za trenera defensywnego. Takiego, który narzuca swoim drużynom sztywne ramy taktyczne, niepozostawiające miejsca na jakąkolwiek swobodę.

Jego piłkarze mają harować w obronie, nie myśląc zbytnio o strzelaniu goli. A gdy już najdzie ich ochota, by zaatakować bramkę rywala, to mają zrobić to po kontrze, wieńczącej udaną akcję w defensywie.

Taki obraz Michniewicza obecny jest w polskich mediach od lat. Sam trener na miano ultradefensywnego zapracował jednak nie tylko tym, skąd czerpie inspiracje. Do przypięcia mu takiej łatki przyczynił się również sposób, w jaki prowadził reprezentację młodzieżową.

Wynik końcowy był dla niego celem nadrzędnym. A skoro to on determinował sposób gry, to trudno było oczekiwać fajerwerków. Kadra grała defensywnie, opierając się na świetnej organizacji pod bramką i synchronicznym przesuwaniu.

Piłkarze rozpoczynali mecze w ustawieniu 4-2-3-1 lub 4-3-3. Te systemy przydawały się jednak głównie telewizyjnym realizatorom, którzy za ich pomocą prezentowali telewidzom skład Polaków...

W trakcie spotkania kadra przechodziła bowiem do formacji 4-5-1. Linie obrony i pomocy grały blisko siebie, utrudniając przeciwnikom konstruowanie ataków. Z przodu zostawał jedynie osamotniony Dawid Kownacki, który odgrywał kluczową rolę w kontratakach.

Po przechwycie większość piłek kierowana była do niego. Za akcją błyskawicznie podążali mobilni Sebastian Szymański, Bartosz Kapustka czy Szymon Żurkowski. Wspomagali napastnika, tworząc przy tym zagrożenie pod bramką rywala.

Kadrowicze Michniewicza zdobyli po kontrach jedenaście bramek. Stanowiło to 37 procent wszystkich goli strzelonych z otwartej gry. Opierając się – w dużej mierze – na szybkich atakach przebrnęli przez eliminacje do mistrzostw Europy, zapewniając sobie miejsce w turnieju.

Najbardziej pamiętnym meczem kwalifikacji było starcie z Danią w Gdyni. Polacy, ustawieni nietypowo, bo w formacji 3-4-3 (będącej w praktyce 5-4-1), przez większość spotkania skupiali się na obronie. Gdy jednak odzyskiwali posiadanie, ruszali z błyskawicznymi kontrami.

Choć byli przy piłce przez zaledwie 24 procent czasu gry, to pokonali Duńczyków 3:1. Odstawali indywidualnie, ale wspólnie tworzyli monolit. Zasługę miał w tym Michniewicz, który opracował plan, pozwalający osiągnąć oczekiwany rezultat.

W taki sam sposób rozprawił się w barażu z faworyzowaną Portugalią i – po raz pierwszy od 1994 roku – awansował z kadrą na młodzieżowe Euro. Podczas samego turnieju, bazując na sprawdzonej taktyce, ograł też Belgów i Włochów. Na Hiszpanów zabrakło już siły...

Młodzieżówka, pomimo rywalizacji z gigantami europejskiego futbolu, zakończyła fazę grupową z dwoma zwycięstwami. Kibice pokochali walecznych młokosów, ale eksperci nie byli zachwyceni. Twierdzili, że ci wygrywali mecze, nie grając przy tym w piłkę...

Podobnego zdania był Robert Lewandowski. – Domyślałem się, jak to będzie wyglądało już przed turniejem. Oglądając fragmenty meczów i taktykę, jaką graliśmy, wiedziałem, że gramy tylko pod wynik – komentował kapitan reprezentacji Polski w rozmowie ze "Sportowymi Faktami".

– Tam nie było gry. Nie dało się zobaczyć, czy zawodnik będzie nadawał się do reprezentacji seniorskiej. Jeśli w wieku 20 czy 21 lat grasz tylko defensywnie i ustawiasz się z tyłu, to jak nauczyć młodych piłkarzy, żeby podejmowali ryzyko? – zastanawiał się Lewandowski.

– Byłbym bardziej zszokowany, jeżeli nasza reprezentacja grałaby w piłkę, próbowała atakować, grać jak równy z równym. Nawet w przypadku porażek, miałbym wtedy więcej powodów do zadowolenia – dodawał napastnik Bayernu Monachium.

STYL

Słowa Lewandowskiego nie zostały bez odpowiedzi. W programie "Stan Futbolu", emitowanym na antenie TVP Sport, odniósł się do nich sam Michniewicz. – Łatwo się tak mówi, gdy jest się zawodnikiem Bayernu Monachium, gdzie większość meczów w Bundeslidze wygrywasz trzema bramkami. I cały czas atakujesz. Wtedy łatwiej się gra – mówił selekcjoner młodzieżówki.

– Nikt nie lubi biegać bez piłki, tak, jak my biegamy. Ale przekonaliśmy zawodników, że to jedyny sposób na skuteczną grę w obronie; że wszyscy będą pracować w defensywie – dodawał. – Nauczyliśmy piłkarzy dyscypliny, wszyscy nas za to chwalą zagranicą, a w Polsce robi się z tego zarzut – zwracał uwagę Michniewicz.

Odnosząc się do słów Lewandowskiego stwierdził, że krawiec tak kraje, jak mu materii staje. – Gdybym był trenerem Bayernu i miał posiadanie piłki w okolicach 70 procent w każdym meczu, też budowałbym wszystkie akcje w okolicach "szesnastki" i tylko czekał, kto mi dogra piłkę i strzeli bramkę – zakończył...

I jak powiedział, tak zrobił. Po pracy z młodzieżówką nie przejął może Bayernu Monachium, ale i tak objął klub dominujący na krajowym podwórku. Został trenerem Legii Warszawa, z którą sięgnął po mistrzostwo Polski.

Dzięki pracy przy Łazienkowskiej zadał kłam twierdzeniom o tym, że gra w ultradefensywny sposób. Bo choć w najważniejszych meczach – w fazie grupowej Ligi Europy – bazował na rozwiązaniach znanych z młodzieżówki, to w lidze ustawiał zespół zupełnie inaczej.

Początkowo korzystał z systemów, których używał także w kadrze. Legioniści grali w 4-2-3-1 lub 4-3-3. Na początku 2021 roku, po porażkach ze Stalą Mielec i Podbeskidziem Bielsko-Biała, zdecydował się jednak na zmiany. Taktykę na kolejny mecz – z Rakowem Częstochowa – dostosował do rywala. Ustawił zespół w formacji 3-4-2-1 i... tak już zostało.

System z trójką środkowych obrońców zadziałał tak dobrze, że zastąpił dotychczasowe ustawienie. Zmiana wpłynęła nie tylko na pozycje piłkarzy na boisku, ale i na sposób rozgrywania akcji. Drużyna Michniewicza przestała być jednowymiarowa.

Jesienią, grając jeszcze w ustawieniu 4-3-3, dośrodkowywała najczęściej w lidze, rzadziej szukając innych rozwiązań. Wiosną nie zrezygnowała z częstotliwości wrzutek, ale dodała do nich kolejny element. Główne role zaczęli odgrywać wahadłowi i podwieszeni pomocnicy. Dzięki nim kombinacje pod bramką uzupełniły ofensywny wachlarz Legii.

Osamotniony w pierwszej rundzie Tomas Pekhart, po przerwie zimowej mógł liczyć na wsparcie Bartosza Kapustki i Luquinhasa. Ci, grając tuż za nim, ustawiali się w półprzestrzeniach. Szerokość akcjom zapewniali Josip Juranović i Filip Mladenović, a o zabezpieczenie środka pola dbali Andre Martins i Bartosz Slisz. Z tyłu występowali za to Artur Jędrzejczyk, Mateusz Wieteska i Mateusz Hołownia.

Po taktycznych roszadach Legia zaczęła grać na miarę możliwości. W fazie ataku przechodziła z wyjściowego 3-4-2-1 w 3-1-2-4. Kapustka schodził niżej, ustawiając się obok jednego ze środkowych pomocników, Luquinhas grał koło napastnika, a dwaj wahadłowi przesuwali się pod linie boczne.

Po krótkiej wymianie piłki – zwłaszcza po prawej stronie – jeden z pomocników szukał zagrań do wybiegającego za plecy obrońców Luquinhasa, lub do niekrytego Mladenovicia. Ten, korzystając z wolnej przestrzeni, atakował skrzydłem. Akcje kończył strzałami lub dośrodkowaniami w "szesnastkę".

Serb kluczową rolę odgrywał też w – tak lubianej przez Michniewicza – "włoskiej sztuczce". Gdy dostawał piłkę od skrajnego środkowego obrońcy, bez przyjęcia posyłał ją w stronę środkowego napastnika. Ten, również bez namysłu, zagrywał do wybiegającego na czystą pozycję ofensywnego pomocnika – zazwyczaj Luquinhasa. W ten sposób Legia strzeliła gola choćby w meczu z Bodo/Glimt.

W obecny sezon Legia weszła bowiem w tym samym ustawieniu, w którym zakończyła mistrzowskie rozgrywki. W eliminacjach do Ligi Europy Michniewicz wykorzystał wypracowane już schematy, uzupełniając je rozwiązaniami przygotowanymi pod konkretnego rywala.

Legia w starciach z mocniejszymi przeciwnikami grała niczym prowadzona przez niego młodzieżówka. Skupiała się na szczelnej defensywie i wykorzystywała mankamenty przeciwnika. W ten sposób ograła Slavię Praga, Leicester czy Spartaka Moskwa.

Późniejsze słabe wyniki można było zrzucić na karb braków kadrowych, kontuzji i niedopasowania piłkarzy do stosowanego systemu. Spory wkład w katastrofalną postawę Legii mieli też środkowi napastnicy, którym brakowało skuteczności.

Ich indolencję można było jednak tłumaczyć brakiem wsparcia z bocznych sektorów. W poprzednim sezonie Legia zdobyła 32 gole po zagraniach wahadłowych bądź ofensywnych pomocników – dwunastokrotnie trafiała z lewej flanki i aż dwadzieścia razy z prawej.

W rundzie jesiennej rozgrywek 2021/22 większość ataków przeprowadzała w podobny sposób, jak przed rokiem. Równomiernie – średnio 28 razy na mecz – atakowała lewą i prawą stroną boiska. Skuteczna była jednak tylko z jednej z nich.

Z tej, po której biegał Mladenović. Legia strzeliła z jego flanki osiem z dwunastu bramek w tym sezonie PKO Ekstraklasy. Z drugiego skrzydła, na którym grywali głównie Mattias Johansson czy Lirim Kastrati, trafiła raz...

Pomimo problemów w schyłkowym okresie pracy przy Łazienkowskiej, Michniewicz zadał kłam teorii, jakoby był trenerem wyłącznie defensywnym. Pod jego wodzą Legia konstruowała najdłuższe i najbardziej złożone ataki bramkowe w lidze. Strzeliła drugą najwyższą liczbę bramek z gry, tracąc w ten sposób najmniej goli. Najdłużej utrzymywała się też przy piłce, wymieniając najkrótsze podania.

W trakcie pracy Michniewicza przy Łazienkowskiej jedynie Lech Poznań oddał w lidze więcej strzałów i stworzył więcej szans od Legii. Tylko Raków Częstochowa i Pogoń Szczecin stosowały za to wyższy pressing od stołecznej ekipy.

Na krajowym podwórku Legia grała więc ofensywnie i odważnie, a w Europie pokazywała, że dzięki dobrej organizacji w tyłach i odpowiedniemu przygotowaniu taktycznemu jest w stanie ogrywać dużo mocniejsze drużyny.

HYBRYDA

Michniewicz w trakcie pracy w Legii potwierdził, że potrafi odnaleźć się w różnych okolicznościach. Że nie jest wyłącznie trenerem defensywnym, jakim zapamiętano go z kadry młodzieżowej – jest hybrydą zadaniowca i nowoczesnego szkoleniowca. Kimś, kogo potrzebuje teraz reprezentacja.

Nowego selekcjonera czeka bowiem jedno zadanie. Ma awansować do mistrzostw świata. Czy zrobi to w stylu z młodzieżówki? Czy tym z mistrzowskiej Legii? To nie powinno obchodzić nawet Lewandowskiego. Tym razem gra na wynik będzie w pełni uzasadniona.

Tak jak i przed czterema laty. Przygotowując się do marcowego barażu Michniewicz będzie mógł poczuć się tak, jak w 2018 roku. Wtedy to, na ostatniej prostej, eliminował faworyzowaną Portugalię. Teraz wyzwanie będzie jednak znacznie trudniejsze...

Ewentualne zwycięstwo w Moskwie nie zapewni bezpośredniego awansu do mundialu. W perspektywie pozostanie jeszcze jeden mecz – ze zwycięzcą starcia Szwecja – Czechy. Czy Michniewicz będzie w stanie do niego doprowadzić?

Wszystkie argumenty są po jego stronie. Stosowane w Legii ustawienia 3-4-2-1 i 3-5-2 używane były również przez Paulo Sousę. Wchodząc do kadry 51-latek nie będzie musiał porywać się więc na taktyczną rewolucję.

Udoskonali to, co zastanie. Wprowadzi niewielkie korekty, bazując na podwalinach, które zbudował mu Portugalczyk. Jeśli wymyśli, na kogo postawić na poszczególnych pozycjach – zwłaszcza na wahadłach i "dziesiątkach" – będzie w domu.

Wydaje się bowiem, że w kadrze postawi na system, z którego korzystał przy Łazienkowskiej. Ten zresztą zdaje się być skrojony pod najbliższego rywala. Rosjanie grają w hybrydowym 4-3-3 (3-1-4-2), które dobrze koresponduje z ustawieniem 3-4-2-1 (5-4-1).

Michniewicz, podobnie jak w meczach ze Slavią, Leicester, Danią czy Portugalią do opracowanych już schematów włączy więc kilka rozwiązań przygotowanych pod konkretnego rywala i ruszy na Moskwę. Wszystkie karty ma w swoich rękach.