27 cze 2021 | Skoki

Latał najdalej, a w wyniku błędu w obliczeniach wylądował... poza podium. Medal pierwszych igrzysk odebrał po 50 latach

Anders Haugen podczas igrzysk w Chamonix latał najdalej. Mało brakowało, a skończyłby jednak bez medalu (fot. Getty Images)

Jacob Tullin Thams 4 lutego 1924 roku został pierwszym mistrzem olimpijskim w skokach narciarskich. Norweską dominację tego dnia mógł przełamać Anders Haugen. Na Le Tremplin Olympique latał najdalej, jednak szansę na triumf odebrały mu niskie noty sędziowskie. W wyniku pomyłki w obliczeniach wylądował nawet poza podium, a zasłużony medal odebrał... 50 lat później.

DALSZĄ CZĘŚĆ PRZECZYTASZ POD REKLAMĄ

Emil Zatopek, czyli "najbrzydszy biegacz świata"

Za 26 dni w Tokio rozpoczną się igrzyska olimpijskie. Transmisje w TVP!
Terminarz finałów | Reprezentacja Polski
* * *

Historia zimowych igrzysk olimpijskich zaczęła się właściwie nie w Chamonix, a nieco później. "Międzynarodowy Tydzień Sportów Zimowych" w założeniu miał być jedynie preludium do igrzysk w Paryżu. Dopiero po roku, na kongresie MKOl w Pradze (a wg innych źródeł: po dwóch latach, podczas sesji MKOl w Lizbonie) zadecydowano, że impreza ta będzie liczyła się jako pierwsza w nowopowstałym cyklu.

Amerykanin zagroził Norwegom na skoczni

Skoki narciarskie rozegrano ostatniego dnia zawodów, 4 lutego. Na liście startowej pojawiło się 41 nazwisk. Realnie do rywalizacji przystąpiło jednak 27 uczestników. Wśród nich znalazł się także Polak. Andrzej Krzeptowski skoczył 33 i 32 metry, dzięki czemu zajął 21. miejsce.

Faworytami od początku byli reprezentanci Norwegii. Cała czwórka miała stoczyć wewnętrzny bój o medale. Zagrozić mógł im tylko Haugen – skoczek także urodzony w Skandynawii, ale reprezentujący Stany Zjednoczone, do których wyemigrował w wieku 20 lat.

W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że skoki narciarskie na pierwszych igrzyskach wyglądały inaczej niż teraz. Każdą z prób oceniało trzech sędziów, którzy musieli brać pod uwagę zarówno długość skoku, jak i styl (nie było osobnych punktów za odległość). Średnia not stanowiła ostateczny wynik uzyskany przez zawodnika.

Na półmetku prowadził Thams po skoku na 49 metrów. W tym samym miejscu lądował Haugen. Sędziowie nisko ocenili jego próbę, przez co był dopiero trzeci. Wyprzedzał go jeszcze Narve Bonna, choć leciał 1,5 metra krócej.

W drugiej serii Thams ponownie uzyskał 49 metrów. Haugen odpowiedział jeszcze dalszym skokiem. Tym razem osiągnął aż 50 metrów i... ponownie został niedoceniony przez arbitrów. Nie dość, że nie wyprzedził Bonny (49 m), to spadł na czwartą pozycję – za Thorleifa Hauga, który tego dnia skakał "zaledwie" 44 i 44,5 metra.

Pomyłka odkryta po latach

Podczas ceremonii medalowej nagrodzono więc trio z kraju Wikingów. I o sprawie na długo zapomniano. Dopiero po wielu latach wrócił do niej Thoralf Stromstad – narciarz, który również reprezentował Norwegię w Chamonix.

Zaczął analizować wyniki i... wyliczył, że dokonano matematycznego błędu przy obliczaniu średniej i zawyżono notę Hauga. Przyznano mu 18,000 punktów zamiast należnego mu 17,813. Prawidłowa nota klasyfikowała go za konkurentem z USA.

Czołówka konkursu skoczków i noty zapisane w oficjalnym protokole olimpijskim Paryż 1924

Były zawodnik podzielił się odkryciem z historykiem Jacobem Vaage, a ten dogłębnie zbadał sprawę. W rezultacie przeprowadzonego "śledztwa" MKOl skorygował błąd. W 1974 roku podjęto decyzję o przyznaniu brązowego medalu Haugenowi.

86-latek został zaproszony na specjalnie zorganizowaną w tym celu galę w Oslo. Wyczekiwaną przez pół wieku nagrodę odebrał z rąk córki Hauga. Norweg nie doczekał tego momentu. Zmarł w grudniu 1934 roku na zapalenie płuc, do końca życia zachowując świadomość bycia medalistą olimpijskim w skokach.

Co ciekawe Stromstad, który przyczynił się do zmiany klasyfikacji zawodów, w Chamonix wywalczył dwa srebrne medale – w biegach narciarskich i kombinacji norweskiej. W obu przypadkach przegrywał walkę o złoto... właśnie z Haugiem.

Jak się okazało później, Norweg nie był jedynym zawodnikiem, którego notę przeliczono błędnie. Pozostałe "wpadki" matematyczne nie miały jednak wpływu na zajmowane pozycje.