Roy Jones z Władimirem Putinem (L). Z prawej - bracia Kliczko (u góry), niżej Jones po walce z Mikiem Tysonem (fot. Getty/Instagram)
Kacper Bartosiak
Roy Jones (66-9, 54 KO) to żywa legenda amerykańskiego boksu. Wciąż nie potrafi rozstać się z ringiem – w 2020 roku wziął udział w pokazowej walce z Mikiem Tysonem (50-6, 44 KO), bo chciał poprawić złe finanse. Ostatnio wyzwał do walki... Władimira Kliczkę (64-5, 53 KO), który publicznie zakwestionował jego moralność w przededniu bokserskiego święta. Zdaniem Ukraińca pogoń za pieniędzmi zaprowadziła Jonesa w objęcia rosyjskiego niedźwiedzia.
Zginął bokser, a później sędzia. "Ręce, które zamordowały mojego syna"
"Hall of Fame Weekend" to cykliczne pięściarskie święto. Raz w roku w amerykańskiej Canastocie spotykają się najlepsi sprzed lat, by oficjalnie przywitać w Galerii Sław kolejnych wybitnych emerytów. W czerwcu 2022 roku sytuacja była wyjątkowa – z powodu pandemii w tym elitarnym gronie powitano także tych, którzy zostali wybrani w 2020 i 2021 roku, ale wcześniej nie mogli cieszyć się z udziału w oficjalnej ceremonii.
Zasady są proste. Co roku panel certyfikowanych ekspertów wybiera kolejnych trzech pięściarzy, którzy dołączają do Galerii Sław. Zawsze z tych, którzy ostatni zawodowy pojedynek stoczyli pięć lat wcześniej, ale nie później niż w 1989 roku. Najlepszych sprzed lat można od niedawna wyróżniać w specjalnej kategorii weteranów i pionierów. Od 2020 roku oddzielnie doceniane są także najlepsze pięściarki.
Do Galerii Sław najczęściej trafiają ostatnio ci, których oglądaliśmy jeszcze do niedawna na ringach. Od ponad dekady w gronie kandydatów jest Dariusz Michalczewski (48-2, 38 KO), ale wciąż nie znalazł wystarczającego poparcia. Każdy z ekspertów wskazuje pięć nazwisk z kilkudziesięciu kandydatów – trzech z największą liczbą wskazań dołącza do elitarnego grona.
Polsko-polska bitwa w Mrągowie na gali Knockout Boxing Night 23
Ważne pytania i... cenzura
Bernard Hopkins, Shane Mosley, Juan Manuel Marquez, Floyd Mayweather, Andre Ward, Władimir Kliczko, Miguel Cotto, James Toney i Roy Jones – to wyróżnieni w ostatnich trzech latach. Nie wszyscy mogli pojawić się w Canastocie – ukraińskiego mistrza wagi ciężkiej zatrzymała wojenna zawierucha w ojczyźnie. Młodszy z braci (Witalij dołączył do Galerii Sław w 2019 roku) nagrał jednak krótki film, w którym podziękował za wyróżnienie, ale przy okazji postanowił zadać kilka niewygodnych pytań innemu z nagrodzonych.
– Cieszę się, że w ten sposób mogę do was przemówić. Ale jest w sali jedna osoba, której chciałbym zadać pytanie. Ta osoba złamała ukraińskie prawo, dostając się na okupowany Krym z terytorium Rosji. Tą osobą jest Roy Jones. Zatem Roy – po której stronie jesteś dziś? Po stronie agresorów czy tych, którzy po prostu walczą o prawo do życia? Szanuję cię jako pięściarza, ale kwestionuję twój moralny kompas – powiedział Kliczko.
Te mocne słowa wybrzmiały jednak tylko w mediach społecznościowych Ukraińca, ale nie w Canastocie. Organizatorzy z nie do końca zrozumiałych względów wycięli bowiem fragment dotyczący innego z wyróżnionych. Mimo to sprawa zaczęła żyć własnym życiem w medialnym przekazie. A Jones już w 2015 roku otrzymał rosyjskie obywatelstwo. Argumentował wówczas, że zdecydował się na ten krok tylko po to, by... zbliżyć oba kraje.
– Po tym jak pojawiłem się w Rosji dostrzegłem tu prężne środowisko pięściarskie. Poczułem się doceniony – może nawet bardziej niż w mojej ojczyźnie – opowiadał Amerykanin w rozmowie z rosyjskimi mediami. Decyzję o przyznaniu mu obywatelstwa w przyspieszonym trybie podjął Władimir Putin, który potem ochoczo pozował z Jonesem do zdjęć.
– To typowa rosyjska sztuczka, by zdobyć nagłówki w mediach i wbić szpilki rywalom. Putin gościł Gerarda Depardieu, by ponarzekać na francuskie podatki. Z Edwardem Snowdenem mógł zaatakować Stany Zjednoczone w związku z cyberbezpieczeństwem, a teraz może wykorzystać Roya Jonesa, by mówić o nierównościach rasowych. To zagrywka propagandowa, którą Putin próbuje zirytować Zachód i jednocześnie odciąga uwagę od ekonomicznych problemów i braku poszanowania prawa w rosyjskiej dyktaturze – ocenił Garri Kasparow, jeden z największych krytyków tych władz.
Bieszczadzka harówka. "Kiedyś tu wypoczywałem, dziś ostro zasuwam"
Jak spłacić długi rublami
Związki Jonesa z Rosją rozpoczęły się jednak dużo wcześniej. W 2011 roku został zaproszony na walkę z Denisem Lebiediewem (21-1). Wszystko podsumował brutalny nokaut przyjezdnego na 11 sekund przed gongiem kończącym walkę. "Jones potem może udać się do Niemiec, Japonii lub Wielkiej Brytanii, by zostać pobitym w innych krajach. Nie może zarobić pieniędzy w Stanach Zjednoczonych, ale nadal może być egzotyczną ciekawostką gdzie indziej" – podsumował portal Bad Left Hook.
Rzeczywiście tak było, ale zamiast tych wymienionych krajów Jones pojawił się między innymi na Łotwie i... w Polsce, gdzie w kontrowersyjnych okolicznościach pokonał Pawła Głażewskiego (17-0). Nie zapomnieli o nim również Rosjanie, którzy dobierali mu już dużo łatwiejszych rywali. Amerykanin kontynuował więc pięściarską karierę o wiele za długo, rozmieniając na drobne sławę. W grudniu 2015 roku ten nowy ulubieniec Putina został znokautowany w Moskwie przez innego weterana – Enzo Maccarinellego (40-7).
Niemal wszyscy w środowisku zdawali sobie sprawę, że Jones przedłuża karierę w nieskończoność, bo po prostu potrzebuje pieniędzy. U szczytu sławy każdy występ gwarantował mu milionowe wypłaty. W 2003 roku, za pobicie Johna Ruiza (38-4-1) – mistrza świata wagi ciężkiej – zarobił co najmniej 10 milionów dolarów. Nieco ponad dekadę później złożył wniosek o uznanie go za bankruta. W 2014 roku pojawiły się również informacje, że nie był w stanie zapłacić fiskusowi ponad 3 milionów dolarów zaległych należności.
Rosjanie wyciągnęli wtedy pomocną dłoń oraz... otwarty portfel. – Podpisałem list, który gwarantuje spłatę długów naszego obywatela Roya Jonesa – jak również wyrównanie wszelkich zaległości podatkowych. Pierwszy milion już został zapłacony. To sprawa, do której podchodzimy z należytą powagą – powiedział wówczas Władimir Hriunow, promotor reprezentujący pięściarza. Kiepski stan jego finansów najczęściej próbowano tłumaczyć złymi inwestycjami Jonesa u szczytu sławy.
Sam zainteresowany poprosił o obywatelstwo kilka miesięcy wcześniej podczas spotkania twarzą w twarz z Władimirem Putinem. Argumentował, że dzięki temu łatwiej będzie mu robić interesy w Rosji. Zarzekał się, że zamierza otwierać kolejne akademie i prowadzić treningi z miejscową młodzieżą. Do spotkania z prezydentem doszło na terenie okupowanego od 2014 roku Krymu, co wzbudziło falę nieprzychylnych komentarzy w ukraińskich mediach. Jones został nawet wpisany na listę podejrzewanych o działalność terrorystyczną.
Tyson, Chisora i... Gołota. Oto największe ringowe wybryki
Negocjator spoza polityki?
Zawodowa kariera dawnego mistrza świata czterech kategorii wagowych dobiegła końca w 2018 roku. Potem poświęcił się trenowaniu – został opiekunem między innymi Chrisa Eubanka juniora (32-2, 23 KO). O jego niewygodnych powiązaniach było ciszej aż do rosyjskiego ataku na Ukrainę. Chociaż Jones nie usłyszał słów Kliczki w Canastocie, to jednak odniósł się do nich w rozmowie z amerykańskimi mediami.
– Kliczko próbuje wepchnąć mnie do świata polityki, ale nie mam z tym nic wspólnego. Nie wiem o czym opowiada, ale jeśli chce ze mną walczyć to zna mój numer. Po obu stronach są osoby, na których mi zależy. Nie chcę widzieć tej wojny, bo Wasyl Łomaczenko to jeden z moich ulubieńców, ale nie chcę jej widzieć także dlatego, że mam w Rosji 45 dzieciaków, którzy trenują boks i nie mają z tym nic wspólnego. Nie wiedziałem, że jestem na jakiejś czarnej liście na granicy Krymu, nie rozumiałem tego w 2015 roku – tłumaczył Jones.
Pięściarz próbował wybielić się także w inny sposób – nawiązał do głośnej sprawy Brittney Griner. Jedna z największych gwiazd amerykańskiej koszykówki została aresztowana 17 lutego w Moskwie – zaledwie kilka dni przed początkiem agresji na Ukrainę. Zarzucono jej posiadanie śladowych ilości oleju haszyszowego, którego miała używać jako wkładu do e-papierosa. Oskarżono ją jednak o handel narkotykami – karą jest nawet 10 lat więzienia. Od tamtej pory zawodniczka przebywa w areszcie, który niedawno po raz kolejny przedłużono do pierwszych dni lipca.
W kolejnych dniach po rosyjskiej agresji sprawa zrobiła się polityczna. W amerykańskich mediach nie brakuje obaw, że Rosjanie traktują Griner jako kartę przetargową, którą być może zamierzają walczyć o ograniczenie sankcji. Od tamtej pory regularnie pojawiają się także spekulacje, że koszykarka zostanie wymieniona na którąś z osób zatrzymanych przez Amerykanów. W marcu aresztowaną odwiedzili dyplomaci, którzy ocenili jej stan jako dobry.
W czerwcu zaangażowanie w sprawę zadeklarował także Roy Jones. – Czy zaryzykowałbym życie i udał się do Rosji, by wziąć udział w wymianie więźniów? Zdecydowanie, bo gdyby Griner była moją córką to chciałbym, żeby ktoś zrobił coś takiego dla mnie. Mam przyjaciela, zadzwoniłem niedawno i zapytałem go, co mogę zrobić, bo ja nie bawię się politykę. Jestem sportowcem i jako sportowiec jestem tam szanowany – przekonywał pięściarz.
W kolejnych słowach zdradził dziennikarzom TMZ, że jego znajomy jest wysoko postawionym reporterem, którego nazwał "prawą ręką biura Putina". To właśnie od niego miał usłyszeć zapewnienie o możliwości wymiany Griner, ale za słowami na razie nie poszły czyny. W słowach Jonesa trudno nie dostrzec sporej dawki cynizmu i autoreklamy, co w takich okolicznościach wydaje się wyjątkowo niestosowne.
Motywacje stojące za działaniami Jonesa są zapewne zdecydowanie bardziej prozaiczne. Zainteresowany opowiedział o nich szczerze tuż po tym jak przyjął rosyjskie obywatelstwo. W 2015 roku deklarował, że nauczy się języka i rozkręci w Moskwie... rapową karierę. To właśnie pogoń za tym marzeniem zrujnowała go u szczytu sławy, bo wpakował miliony w budowę studia muzycznego. – Mam nadzieję, że otwierając szkoły w Rosji zarobię 2-3 miliardy dolarów – zacierał ręce. W kolejnych latach nie zrealizował niczego z tych planów.
